Enerji Günlüğü - Türkiye'de yağışların azalması, elektriğin yaklaşık yüzde 25’ini sağlayan su kaynaklı enerji santrallerle ilgili endişeye yol açtı.
Barajlardaki su seviyesinin gerilemesine yol açan kuraklık belirtileri, enerji konusunda kaygıları artırıyor. Hürriyet'in Merve Erdil ve Meltem Ergenç imzalı haberine göre Türkiye'yi etkisi altına alan kuraklık baraj ve nehirlerdeki su miktarını, son yılların en düşük seviyelerine indirdi.
Resmi verilere göre, 2013 yılsonu itibariyle Türkiye’nin yaklaşık 64 bin megavatlık (MW) kurulu gücü içerisinde HES’lerin payı 22 bin MW seviyelerinde ve toplam 910 santralin neredeyse yarısını HES’ler oluşturuyor. Kuraklığın devam etmesi halinde HES’lerin üretimdeki payının düşmesi beklenirken, bu durum, daha yüksek maliyetli doğalgaz ve kömür santralleri ile ikame edileceğinden, elektrik fiyatlarının yükselmesi söz konusu olabilir. Sektör temsilcileri, “Geçmişte HES dışı yenilenebilir enerji yatırımlarının daha çok önünün açılması gerekirdi. 2007’den beri rüzgâr ve güneş enerjisiyle ilgili müracaatlar hala bekletiliyor. Zamanında lisans verilip önlerinin açılması lazımdı” diyor.
1 MİLYAR DOLARLIK ZARAR
Hava sıcaklıkları mevsim normallerinin üzerinde seyrederken, elektrik sektörünü de kuraklık korkusu sardı. Ocak-Mart döneminde de yeterli miktarda yağmur ve kar yağmazsa, durumun kritikleşebileceği vurgulanıyor. Elektrik sektöründen bir temsilciye HES’lerin kuraklıktan nasıl etkileneceğini sorduğumuzda, “Yaz aylarında doğalgazdan elektrik üretimi çok rahat olduğu için yazın bir sıkıntı yaşanmaz. Büyük etkiyi bahar aylarında yaşarız. Bahar aylarında gaz santrallerinin daha uzun süre çalışması durumunda, elektrik fiyatları da onların maliyetleri üzerinden belirlenecek. Bu da fiyatları yukarı çekebilir. Elektrik üretimimizin yüzde 25’ini HES’lerden karşılıyoruz. HES’lerin üretiminde yüzde 5’lik bir azalmanın karşılığı 12-13 milyar kilovatsaat (kWh). Yani yaklaşık 1 milyar dolarlık bir zarar oluşmuş oluyor” yanıtını verdi.
HES’LER DURUYOR
Elektrik Üreticileri Derneği (EÜD) Başkanı Önder Karaduman ise kuraklığın elektrik üreticileri için ciddi bir tehdit oluşturduğunu söyleyerek, şöyle devam etti: “Su yetersiz olduğu için bazı HES’ler duruyor. Türkiye’nin Fırat Havzası’ndaki en önemli barajı olan Keban Barajı’nda son 10 metreye gelindi. Son 10 metreyi de kullanırsak, altında Atatürk, Karakaya ve Bilecik barajları var. Devreden çıkarlarsa ciddi bir elektrik kesintisi ile karşı karşıya kalabiliriz. Kışın doğalgaz tüketimi de tavan yaptığı için bu gazı elektriğe yönlendirmek zor olabilir. Kur artışından dolayı doğalgaz fiyatları zaten yükseldi. Şimdilik baskılansa da doğalgaz fiyatlarının önümüzdeki dönemde yükselmesi bekleniyor. Doğalgazın elektrik üretiminde daha fazla pay sahibi olması elektrik fiyatlarını da etkiler.Bütün bunlara çare: nükleer ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının ivedilikle devreye girmesi.”
KREDİLERİ ETKİLEYEBİLİR
HESİAD Başkanı Fahrettin Arman ise nehir tipi santrallerde üretim yapılamadığını, baraj tipi santrallerde de suların kritik seviyelere indiğini belirterek, "Üretimde suları idareli olarak kullandırıyorlar. Su gelmezse enerji üretimi barajlarda durdurulacak demektir. Özel sektörün kredi ödemelerinde çok büyük sıkıntı yaratacaktır, finansal tablolarda sarkmalar olabilir" dedi.
DSİ: YAĞIŞLAR AZALDI AMA...
Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü, konuyla ilgili yaptığı açıklamada barajların yeterince dolu olduğunu savunarak, şunları kaydetti: “01 Ekim 2013 – 13 Ocak 2014 arasında Türkiye genelinde kümülatif yağışlar ortalamasında uzun yıllar ortalamalarına göre yüzde 36.8 ve 2013 yılına göre de yüzde 47.7 oranlarında azalmalar meydana geldi. Bu oransal azalmalar kamuoyunda endişe verici bulunmakla beraber esasen periyodik olarak yaşanabilen zaman dilimleridir. Her 10-15 yılda bir kurak periyoda girilebildiği gibi yine periyodik olarak ıslak dönemlerde yaşanabilmektedir. Bugün itibariyle 204 adet sulama maksatlı barajımızda yüzde 46’lık bir doluluk söz konusu. Geçen yıl bu oran yüzde 50 civarında idi. Doluluk oranı yüzde 21’in altında olan kritik baraj sayısı 54 adettir.”
TÜRKİYE KURAK PERİYODA GİRDİ
Orman ve Su İşleri Bakanlığı, önümüzdeki haftalarda da kar yağışı olmayacağını, bu tür yağışsız dönemin her 10-15 yılda bir yaşanan kurak periyod olduğunu belirledi. Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün tahminlerine göre, Marmara, Ege ve Batı Akdeniz’de hafta sonuna kadar yağış bekleniyor. Ancak bu yağmur ile sınırlı. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü yetkilileri "1 Ekim 2013 13 Ocak 2014 arasında Türkiye genelinde kümülatif yağışlar ortalamasında uzun yıllar ortalamalarına göre yüzde 36.8 ve 2013’e göre yüzde 47.7 azalma oldu. Kurak periyodların sıkıntısız atlatılabilmesi adına depolama tesislerinin arttırılması, havzalar arası su aktarımı gibi projelerimiz devam ediyor. Su sıkıntısı bulunmuyor" dedi.