Enerji Günlüğü - Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, Türkiye’de Dicle ve Van Bölgesi’nin sistemin dışında tutulması halinde elektrikte teknik ve ticari kaybın yüzde 9.4′lere düştüğünü söyledi. Köktaş, böylece bu alanda AB ortalamasının altına inildiğini söyledi.
EPDK Başkanı Hasan Köktaş, Elektrik Dağıtım Şirketleri’nin tanıtımı kapsamında ELDER (Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği) ve Kayseri ve Civarı Elektrik Türk AŞ’nin ev sahipliğinde Mirada Del Lago Otel’de gerçekleştirilen toplantıda sektörle ilgili çeşitli değerlendirmelerde bulundu. Köktaş, elektrikteki kayıp kaçak oranına ilişkin, “Türkiye’de iki tane bölgeyi (Dicle ve Van Bölgesi) bir ölçüde sistemin dışına çıkardığımızda yüzde 9.4′lere kadar teknik ve ticari kayıp düşmüş oluyor. AB standartlarına göre yüzde 7′ler civarında teknik kayıp olduğunu varsayarsak önemli ölçüde bu ortalamanın altına inmiş oluyoruz” dedi.
İYİLEŞTİRMELER İYİ, ZAMANA İHTİYAÇ VAR
Köktaş, kayıp-kaçak oranının yüksek olduğunu, Dicle Bölgesi’ndeki kayıp kaçağın yüzde 70’in üzerine çıktığını belirterek, tahakkuk ve tahsilatla kayıp-kaçağın birleşmesiyle bu oranın yüzde 86′ları bulduğunu dile getirdi. Kısa vadede dünyanın hiçbir yerinde özelleştirmenin olumlu etkisinin olmadığına dikkati çeken Köktaş, iyileştirmelerin gayet iyi gittiğini ve tam bir iyileşme için zamana ihtiyaç olduğunu ifade etti. Kayıp kaçağa yönelik tedbirlerin önemli ölçüde belli bir takvime kadar yapılacağını da sözlerine ekledi.
ADALETİ NASIL SAĞLAYACAĞIZ
Elektrik fiyatlarında adaletin nasıl sağlanacağına yönelik soru üzerine Köktaş, “İletişim sektöründe hane halkımızın harcadığı para sağlık sektörünün üstünde. Her birimiz bir ailenin ferdiyiz. Hiç konuşmadığınızda ödediğiniz para 22,5 liradır. Durduk yerde hiç konuşmadan ödediğimiz paraları tartışmıyoruz. Elektrik faturasına ödenen rakam iletişim bedellerinin dörtte biri. Hiç konuşmadığınız telefonun parasını ödüyorsunuz, onu sorgulamıyorsunuz. Her türlü konfor ve medeni yaşamı sağlayan elektriğe ödenen 35-40 TL. Bizim talihsizliğimiz bu algı yönetimini yapamıyoruz. Toplamda, sayı açısından baktığınızda 25 milyon civarında insanın ödediği elektrik bedelinin faturası bunun üzerinde. Hiç konuşmayarak her ay iki telefonunun varsa 50 lira para ödüyorsunuz” dedi.
2015 İTİBARİYLE TÜM TÜKETİCİLER SERBEST TÜKETİCİ OLACAK
Köktaş, 2015 itibarıyla Türkiye’nin, Enerji Verimliliği Strateji Belgesi gereğince hane halkı dahil tüm tüketicilerin serbest tüketici olacağını belirtti. 4 tane GSM operatörünün olduğunu anlatan Köktaş, “4 operatörün rekabetinden söz ediyoruz. Sistemimize baktığımızda iletim, dağıtım, toptan tarafından yüzlerce ve binlerce rekabetin olduğu bir alanı konuşuyoruz. 34 milyon abonenin kendi tedarikçisini seçme hakkına sahip olduğu bir piyasa yapısından söz ediyoruz. Bizim enerji tarafına baktığımızda inanılmaz bir rekabet var. Avrupa’nın en çok konuşan, Twitter kullanan, ADSL abonesi olan ülkesiyiz. Geçen sene Türkiye’ye 1 milyon 100 bin smart telefon girdi ama algının insanlar üzerinde ne kadar etkili olduğunu görüyoruz” ifadelerini kullandı.
ELEKTRİK ŞEBEKELERİNİN YENİLENMESİ GEREK
ELDER Yönetim Kurulu Üyesi Yaşar Arslan, Türkiye’deki elektrik şebekelerinin ortalamasının 30 yılın üstünde olduğunu belirterek, “Bu şebekeler yenilenmediği takdirde şikayetler artacak. Kentlerde yer altı şebekeleri yoğunlaştı ve şikayet oranı düştü ama kent dışına çıktığınızda özellikle kırsal kesimde çok fazla sorun yaratıyor. Bu sorunun aza indirmek yatırımla olacak işler. Yatırım miktarının 2.5 katı artmış olması aslında dağıtım şirketlerinin tarifede yaptığı iyileştirmeden kaynaklanıyor. Tarife öncesi özelleştirme amaçlı düşünülen birtakım iyileştirmeler önceden yapılmıştı. Bunu sizin ancak hizmet kalitesinde görme şansınız var. Şebekenin yenileşmesine bağlı olarak 20 yıl sürebilir. Bunu kısa sürede yaparsak şikayetler daha da azalır” diye konuştu.
2014 yılında dağıtım şirketlerinin ödeyecekleri verginin 1 milyar TL den az olmayacağını ama o kadar da kazanmadıklarını söyleyen Arslan, “Kazandığımızı yatırıma yatırarak sürekli kredi kullanan şirketleriz” dedi. Bazı yerlerde AB prosedürüne uygun kamulaştırma sistemi nedeniyle 11 senedir kamulaştırma beklendiği için yapılamayan yatırımların olduğunu ve bunun da yatırımları olumsuz etkilediğini de sözlerine ekledi.
KAMU DÖNEMİNDE KAYIP KAÇAK VATANDAŞIN CEBİNDEN ÇIKIYORDU
ELDER Yönetim Kurulu Üyesi Haşim Keklik elektrik dağıtım özelleştirmelerinden devletin kasasına 13 milyar dolarlık girdiğini ifade ederek, “Vatandaş'ın cebine ne girdi? Şimdiye kadar çıkıyordu Şimdi bu çıkmıyor” dedi.
TEDAŞ Genel Müdürü Mükremin Çepni kaçak elektriğin azaltılmasına dikkat çekerek, “Dicle’nin 22 milyar kWh tüketimini 7-8 milyar kWh’ye düşürdüğümüzde aradaki fark kadar tüketim azalır. Bir dağıtım bölgesinin komple tüketimi kadar kayıp ve kaçak olabiliyor. Hoyratça kullanımı ve israfı önlemek lazım. Türkiye’nin cari açığını kapatmak için bu önemli.” dedi.
ELDER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ceyhan Saldanlı da yaptığı konuşmada, “Dağıtımlardan tahsilatın yüzde 100 olması öngörülüyor. Bunu dağıtım şirketleri şimdiye kadar yaptı, bundan sonra da yaparlar” dedi.
Sabiha Kötek