Enerji Günlüğü - DSİ, içme suyu olarak kullanılan yapıların korunması için oluşturulan mutlak koruma alanını en fazla 100 metreye kadar genişletebilecek.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'i bugünkü Resmi Gazete'de yayımlayarak duyurdu.
Buna göre, Toplu içme suyu temini maksadıyla kullanılan kuyu, pınar, kaynak, kaptaj, tünel, galeri ve benzeri yapıların korunması maksadıyla oluşturulan mutlak koruma alanının genişletilmesine sınır konuldu. Daha önce hiç bir sınır belirtilmeyen kouruma alanı için DSİ, yeni yönetmelik uyarınca 100 metreye kadar genişletebilecek. Bu tür yapılar için koruma alanınınen az elli metre yarıçapında olması gerekiyor.
YERALTI SUYU KORUMA ALANLARI
Yeni düzenlemeyle, yıllık ortalama debisi 50 l/sn ve üzerinde olan kuyu, pınar, kaynak, kaptaj, tünel, galeri ve benzeri için mutlak koruma alanına ek olarak birinci ve ikinci derece koruma alanları ilan edilecek. Gerekli görülen hallerde 50 l/s debinin altında olan kuyu, pınar, kaynak, kaptaj, tünel, galeri ve benzeri için mutlak koruma alanına ek olarak birinci ve ikinci derece koruma alanları ilan edilebilecek.
YERALTI VE YERÜSTÜ SUYU TANIMLARI DEĞİŞTİRİLDİ
Değişiklik öncesi Yönetmelikte 'Yeraltında bulunan durgun veya hareket halindeki sular' olan Yeraltı suyu tanımı, 'Yeraltında doygun bölgede bulunan durgun veya hareket halindeki sular' şeklinde değiştirildi.
Yine, değişiklik öncesi 'Kaynak suyu, çay, dere, nehir, ırmak, tabii göl, baraj ve göletler ile geçiş ve kıyı suları' olan Yerüstü suyu tanımı da, 'Yeraltı suları haricindeki bütün iç sular, geçiş suları ve kıyı sular' şeklinde değiştirildi.
ÖZEL PLANLAMA ESASLARI YERİNE İÇME-KULLANMA SUYU HAVZASI KORUMA PLANI GETİRİLDİ
'Yeraltı suyu akiferlerinin fiziki ve teknik özellikleri dikkate alınarak su kaynağının mevcut kalitesinin korunması maksadıyla oluşturulan koruma alanları ve koruma esaslarının belirlendiği çalışmaları' şeklinde tanımlanan Özel Planlama Esasları tanımı tamamen kaldırıldı.
Yeni bir bent ile eklenen İçme - kullanma suyu havzası koruma planı tanımı da, 'İçme ve kullanma suyu temin edilen veya edilmesi planlanan yerüstü ve yeraltı suları havzalarının korunması, kirlenmesinin önlenmesi kirlenmiş ise iyileştirilmesi ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması maksadıyla yapılan ve o havzaya özel hükümleri tanımlayan planı' şeklinde yapıldı.
İlgili maddeler de buna göre değiştirildi.
RİSK ALTINDAKİ YAS KÜTLELERİ ORTAKLAŞA BELİRLENECEK
Risk altında olan YAS kütlelerinin belirlenmesi daha önce sadece SYGM ve DSİ tarafından yapılırken, değişiklik ile, 28/1/2012 tarihli ve 28187 sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Çalışma Grupları Yönetmeliği hükümleri gereğince kurulacak çalışma grupları marifetiyle müştereken yapılması şartı getirildi.
YAS KİMYASAL DURUM DEĞERLENDİRME METODU
Yeraltı suyu kimyasal durum değerlendirmesi için metod değişikliğine de gidilerek, kirletici konsantrasyonlarının bir veya daha fazla noktada YAS kalite standardını veya eşik değeri aşması durumunda hangi şartlarda YAS kütle veya kütlelerinin iyi kimyasal durumda olduğu kabul edileceği yeniden düzenlendi. Buna göre;
1) Bu kirletici konsantrasyonlarının Ek-6’ya göre yapılan değerlendirme uyarınca, YAS kütlesinin etkilenen kısmının büyüklüğü dikkate alınarak önemli bir çevresel riske sebep olmadığının SYGM ve DSİ’nin müşterek görüşü ile tespit edilmesi durumunda,
2) Tuz ya da diğer kirletici etkilerini göstermediğine SYGM ve DSİ’nin müşterek görüşü ile karar verilmesi halinde,
3) YAS kütlelerine doğrudan bağımlı olan karasal ekosistemlere önemli bir zarar vermediğine ve yeraltı suları ile ilişkili yerüstü sularının ekolojik ve kimyasal kalitesinde önemli bir bozulmaya sebep olmadığına SYGM ve DSİ’nin müşterek görüşü ile karar verilmesi durumunda,
4) Söz konusu kirliliğin insani maksatlı kullanımları önemli ölçüde olumsuz olarak etkilememesi halinde,
YAS kütle veya kütlelerinin iyi kimyasal durumda olduğu kabul edilecek.
TEMEL TEDBİRLER
Yeraltı sularının miktarının ve kimyasal kalite durumunun korunması, kirliliğinin önlenmesi için bütün YAS kütlelerinde uyulması gereken asgari şartları tarif eden temel tedbirlerde bazı ifade değişiklikleri ve tanım değişikliği uyarlamaları yapıldı.
EŞİK DEĞERLER KLAVUZUNDA DEĞİŞİKLİK
Eşik değer belirlenirken dikkate alınması gereken asgari parametre listesine nitrit ve toplam fosfor/fosfatlar da eklendi.
DİĞER DEĞİŞİKLİKLER
Ek-1’e göre, Ek-2’de yer alan YAS kalite standartları ve Ek-3’e göre belirlenen eşik değerler esas alınarak değerlendirilecek'Yeraltı sularının iyi kimyasal durumu', 'Yeraltı sularının kimyasal durumu' olarak değiştirildi.
YAS çekimlerinin düzenlenmesi, 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanunun 10 uncu, Geçici 2 nci ve Geçici 3 üncü maddeleri ile 12/10/2013 tarihli ve 28793 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Yeraltı Suyu Ölçüm Sistemleri Yönetmeliğinin hükümlerine göre yapılacak.
Sabiha KÖTEK