Enerji Günlüğü - (MEHMET KARA) Türkiye'de güneşe dayalı elektrik santrali kurmak isteyenlere ilk kez bu yıl lisans verilmeye başlanıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) lisans başvurularını 10-13 Haziran tarihleri arasında kabul edecek. 1 megawatt (MW) ve üzerindeki kurulu güce sahip projeler için lisans alınması şart. Bu yıl için 600 MW'lik bir lisanslama gerçekleştirilecek.
Geçtiğimiz yıl devreye giren lisanssız elektrik üretimi mevzuatı sayesinde bu yıl güneşten elektrik üretmek isteyenler 1 MW’ın altındaki kurulu güç için lisans almadan yatırımlarına başladı bile. Siz de güneş enerjisinden kendi elektriğinizi üretmek istemez misiniz? Pek çoğunuz bu soruya “tabii ki” diye cevap verecektir. Ama bu işin nasıl olacağını, hangi yol ve yöntemlerin izleneceğini bilmediğinizi düşünüyorsunuz. Haklısınız… Zira hem konu yeni hem süreç biraz karmaşık. O zaman size güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurmanın püf noktalarını anlatmaya çalışalım.
ŞİRKET KURMANIZ GEREKMİYOR
Dünyanın en büyük güneş hücresi ve paneli üreticilerinden Çin merkezli Yingli Solar şirketinin Türkiye Genel Müdürü Uğur Kılıç, güneşin herkesin kullanımına uygun bir enerji kaynağı olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle 1 MW'ye kadarki kurulu güce sahip sistemlerle, gerek şahıslar gerekse işletmeler güneşten kendi elektriğini üretebiliyor, üretebilecek. Ve kurulu gücü 1 MW ve altındaki tesisler için şirket kurma zorunluluğu yok. Hem şirketler hem kişiler başvurabiliyor.
ÖNCE BİR BİLENE DANIŞIN
Peki güneşten elektrik üretmek size bir avantaj sağlar mı? Bu sorunun sizin açınızdan kesine yakın bir cevabını istiyorsanız, profesyonel olarak bu işi yapan mühendislik, danışmanlık ve proje firmalarına başvurmalısınız. Ama onlara gitmeden önce de üç aşağı beş yukarı kendi durumunuzu öğrenmeniz mümkün. Öncelikle etrafınızda bir bilene danışabilir, daha önce bu sistemi kurmuş ya da kurmaya başlamış kimseler varsa onların tecrübelerinden yararlanabilirsiniz.
SOLAR HARİTA’YA SORUN
Eğer bunların hiç biri yoksa ya da danıştığınız kişilerden alacağınız bilgileri bir başka kanaldan çapraz sorgulamaya tabi tutmak istiyorsanız, bunun da bir kolayı var. Bilgisayarınızı açıp internette www.solarharita.com adresine giriyorsunuz. Bu site, Eski Başbakan Yardımcısı Kemal Derviş'in de bir zamanlar başkanlığını yaptığı Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı UNDP'nin desteğiyle kurulmuş. Solar Harita sitesi, güneş enerjisinden yararlanmak isteyenlere dönük bir tür rehber olarak kurgulanmış. Sitedeki ilgili bölüme, yaşadığınız şehri ve her ay tükettiğiniz elektrik miktarını girerseniz, sistem ne kadarlık bir kurulu güce ihtiyacınız olduğunu size söylüyor. Size önerilen sistemi kurmanız halinde elektrik faturalarından ayda kaç liralık bir avantaj sağlayacağınızı da görebiliyorsunuz. Hatta kuracağınız sistemle yılda kaç kilowatsaat (kWh) elektrik üreteceğinizi ve bu yolla atmosfere yaptığınız karbon salımını ne kadar azaltabileceğinizi de öğreniyorsunuz.
YATIRIMINIZ 6-7 YILDA GERİ DÖNER
Buraya kadar her şey tamamsa, sıra kritik soruya gelmiştir. Güneş enerjisi santralinizi kurmak için kaç paraya ihtiyacınız var? Aslında www.solarharita.com adresinden edindiğiniz bilgiler, size bu sorunun ceabını da dolaylı olarak veriyor. Çünkü kuracağınız tesiste kullanacağınız güneş paneli sayısını ve kurulu kapasitesini öğrendiğinize göre 1 kW’lik bir sistemin kaça kurulduğunu da piyasadan rahatlıkla öğrenebilir, böylece finansman ihtiyacınızı ortaya çıkarabilirsiniz.
BİR ARABA PARASINI GEÇMEZ
Yaptığımız küçük bir piyasa araştırması sonucunda elde ettiğimiz bilgiler şöyle: 1 kW’lik bir güneş enerjisi sisteminin maliyeti yaklaşık 1200-1500 Euro arasında değişiyor. Rakamlar, sistemin kurulacağı coğrafyaya, binanın ya da sahanın yapısına, kullanılacak panel markasına ve tipine göre değişiyor. Örneğin ayda 50 kWh elektrik üretimi için üç adet panelden oluşan 0.75 kW'lik bir sistem yeterli.
BÜROKRASİYLE UĞRAŞMIYORSUNUZ
Tüm bunları öğrendikten sonra eğer güneşten kendi elektriğinizi üretmek size avantajlı görünüyorsa harekete geçebilirsiniz. Bunun için siz o kurumun kapısına, bu kurumun ilgili birimine , şu kuruluşun bilmem ne müdürlüğüne diye diye kapı kapı dolaşmıyorsunuz. Sizin gideceğiniz tek yer, ya panel üreticisi ve satıcısı ya da direkt güneş enerjisi işi yapan ve EPC denilen firmalar olmalı. Piyasada proje geliştiren, kurulum yapan çok sayına mühendislik ve danışmanlık firması var. Bu firmalar sizin www.solarharita.com yardımıyla kaba taslak elde ettiğiniz bilgileri de göz önünde bulundurarak, bölge, saha, bina ve tüketim analizinizden yola çıkarak sizin ne kadarlık bir kurulu güce ihtiyacınız olduğunu kesinleştiriyor. Sizin adınıza EPDK’ya, bölgenizdeki dağıtım şirketine, daha sonra Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ’ye, belediyeye vs. yapılması gereken başvuruları yapıyor, gerekli onayları ve izinleri alıyor.
KREDİYE Mİ İHTİYACINIZ VAR? KOLAY…
Satıcı ya da projeci firmayla anlaştınız, kendi güneş santralinizi kurmaya karar verdiniz. Şayet ev tipi bir tesis kurmak istiyorsanız, bunun maliyeti bir araba parasının yarısını bile bulmayabilir. Biraz daha büyük kurmak ister de krediye ihtiyacınız olursa, birçok bankanın yenilenebilir enerji için verdiği destekler mevcut. Özellikle büyük ticarethaneler, Akbank, İş Bankası, Denizbank, Garanti ve Vakıfbank’ın oluşturduğu Avrupa Kalkınma Bankası ve Avrupa Birliği destekli Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı TURSEFF 'e gidip kredi talebinde bulunabilir. TURSEFF sadece yenilenebilir enerjiye kredi veriyor. Hatta bir ticarethaneniz var ve yapacağınız yatırım tutarı milyon Euro seviyelerine ulaşıyorsa Avrupa Birliği ve Avrupa Kalkınma Bankası da Turseff üzerinden ekstra destekler sunuyor.
EN ÇOK KİMLERE UYGUN?
Güneş enerjisinden kendi elektriğini üretme konusundaki en avantajlı tüketicilere gelince… Öncelikle fabrikalar, organize sanayi bölgeleri, benzin istasyonları, alışveriş merkezleri, turizm sektöründeki konaklama tesisleri, güneş enerjisi projelerinin çok fizibıl olabileceği alanlar olarak gösteriliyor. Bu projelerde ortalama yüzde 20-30 ana para yüzde 75 kredi gibi bir finansman imkanı bulunuyor.
Üniversiteler için ekstra avantajlar da var, teşvik alarak bu projeleri gerçekleştirebiliyor. Hem KDV vermiyorlar hem de elektrik masraflarını düşürüyorlar. Fina Enerji’nin Özyeğin Üniversitesi’ne kurduğu sistem Nisan ayında devreye girecek örneğin.
Tarımsal sulama projeleri için de güneş enerjisi çok avantajlı. Tarım Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı hibeler veriyor. Bu sayede bu tip projelerde yüzde 100 kredilendirmeye kadar ulaşabiliyorsunuz.
EN ÇOK SORULAN SORULAR
Fina Enerji Solar Proje Geliştirme Yöneticisi Orçun Başlak, güneş enerjisi sistemleri konusunda en çok karşılaştıkları soruları ve bu işin kritik noktalarını şöyle ifade ediyor:
“Genelde fotoğraf makinelerinin megapikselinde olduğu gibi panel verimliliğiyle ilgili sorular geliyor. Megapiksel ne olursa olsun güzel fotoğraflar çekilebiliyor. Güneşte de panel verimliliğinden çok sistemin genel verimliliği önemli. Kullanım süresi ile sistemi kurduracağınız firmanın bunu garanti edip edememesi önemli. Yatırım en az 5.5, en fazla 7 yılda geri dönüyor, ondan sonra kar edeceğinizi öngörüyorsunuz. Panel üreticisi diyor ki 25 yıl performans garantisi. Sizin yapacağınız sistemin arkasında duracak firmanın sağlam olması gerekiyor. İnvertörler (evirici - panelin ürettiği doğru akımı alternatif akıma çeviren kısım) kalitesi önemli. Ev alıyorsunuz. Üç dört yıllık değil her şeyiyle tapulu alıyorsunuz. 30 yıllık ev. Örneğin firma iflas ederse, kapısını çalabileceğiniz bir kimse yoksa sizin yatırımınız yok olmaya mahkum. O yüzden fotovoltaik santral işi, alınırken kazanılır.”
Mehmet KARA