Geçtiğimiz günlerde Enerji Günlüğü’nde solar sistemlerin kalitesi ve verimliliği konusundayayınlanan bir haber üzerine Sn. Hasan Yiğit’in"GES’ler Alarm Veriyor" başlığıyla kaleme aldığı yazısı, ülkemizin GES yatırım politikaları açısından çok önemli hususlar içeriyor.
Yazıda sözü edilen "Raporun verdiği sinyal: Bu riskleri önlemek için bir Kalite Kontrol sistemi kurulmalı" tepiti de çok doğru. Ancak bu Kalite Kontrol’ün işlemeyen mevcut yerli teşvik sistemini değiştirerek yatırımcının kendisine yaptırılması en uygun yöntem olacaktır.
Ülkemizdeki teknik ve ekonomik güneş potansiyelimizin geliştirilmesinin öncelikle kendi yatırımcımızın çıkarına bir finansman modeli, teknik altyapı, toplam kalite teşviğine ihtiyacı olduğu her geçen gün daha fazla ortaya çıkmaktadır.
Bu konuda öncelikle;
1 - Türkiye güneş enerjisindeki kurumsallaşmasını ve üretimini kendisine en uygun hukuki, teknik, ekonomik, finansal ve teşvik modeli ile gerçekleştirmelidir.
2 - Bunun için bu alanlarda gerekli altyapının geç kalınmadan kurulması çok önemlidir.
3 - Aksi taktirde Türkiye’nin güneşi, solar teknolojisini geliştiren ve ihracat bağlantılı finansman modelleri sunan ülkelerin şirketlerini ve sermaye piyasalarını besleyecek ve burada Türkiye’nin katma değeri çok düşük kalacaktır.
4 - Güneş enerjisi sektöründe Türkiye’nin eski teknoloji ve verimsiz üretim çöplüğü olacağı yönündeki eleştirilerin dikkate alınması şarttır.
5 - Yurt içinde gerçekleşen imalat yerli katkı ilavesi(Yerli üretim teşviği) yeniden düzenlenmelidir.
YERLİ ÜRETİM TEŞVİĞİ ÖNERİSİ
Yenilenebilir Enerji Kanunu kapsamında, FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİSİ ÜRETİM SİSTEMLERİNDE 13,3 cent/Kwh’lıksatın alma fiyatına yurt içinde gerçekleşen imalat yerli katkı ilavesi; PV modülleri 1,3 cent/Kwh, PV modülünü oluşturan hücreler 3,5 cent kWh olarak tesbit edilmişti.
Ancak bugüne kadar bu iki kalemin toplamı olan 4,7 cent/kwh`lık bedelin uygulamada herhangi bir teşvik edici etkisi bulunmadığı görülmüştür.
Bu malzemelerin tamamen yerli imkanlarla Türkiye`de üretilmesi oldukça zor. Lisans bedeli de yüksekolduğundan bu teşviğin etkisiz kaldığı görülmektedir.
Özetle bu iki kalem toplam teşviğin %70`ini oluşturmakta ve etkisiz kalmaktadır.
Bu nedenle bu teşvik anlayışının değiştitilerek teşviğin "KURULACAK GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMİNİN TÜMÜNDE TOPLAM KALİTENİN SAĞLANARAK ENTEGRE VERİMLİLİĞİN ARTTIRILMASI"na yönelik olarak verilmesi daha uygun olacaktır.
Böyle bir düzenleme güneş enerjisi sistemlerinin yer seçimi etüdünden, planlama, proje, tesis kurulumu ve işletmeye kadar uzanacak bir kalite zincirinin oluşmasını teşvik edecektir.
Böylece ülkemizde kullanılan güneş paneli, invertör, kablo gibi malzemelerin belirli bir kalite düzeyine ulaşması hem de daha iyi proje vekurulum hizmeti verilerek sistemin topyekün daha verimli çalışması sağlanacaktır.
KISA ÖNERİLER:
- Yurt içinde gerçekleşen imalat yerli katkı ilavesimüracatı olan ve bu teşviği alan firmalar EPDK’nın web sitesinde yayınlanmalı
- Yurt içinde gerçekleşen imalat yerli katkı ilavesi(Yerli üretim teşviğinin) uygulamada işlerliği olmayan %70`lik bölümü için yeni bir düzenleme yapılmalı
- Bu düzenleme kapsamında teşviğin bu bölümü "KURULACAK GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMİNİN TÜMÜNÜN VERİMLİ ÇALIŞMASI"na yönelik olmalı
- Bu kapsamda bu teşvik bölgelere göre tespit edilecek yıllık üretim miktarlarının üzerine çıkılması durumunda, üretim yılı sonunda üreticiye defatenödenmeli.