Geçen yazımızda, güneş enerjisi santrallerinde kullanılan solar panellerle ilgili üretici garantilerini ele almıştık. Garanti kılavuzlarında nelere dikkat edilmesi gerektiğine ilişkin görüşlerimizi aktarmıştık.
Ancak ekipman garantileriyle ilgili sorunlar sadece bunlarla sınırlı değil. Bu hafta da, güneş panellerindeki performans garantisini ele alalım.
Söz konusu ürünlerin dokümanlarında "performans garantisi" başlığı altında yer alan bir madde görürsünüz. Oradaki küçük puntolu yazıya bakarsanız, "Ölçümler +25 derece hücre sıcaklığı ve 1.000 W/m2 ışınım altında yapılmıştır" ifadesini görürsünüz.
Normal hücre sıcaklığı ve olağan ışınım ortamında ne kadar geçerlidir, bunun değerlendirmesini sizlere bırakıyorum. Ama bu konuya nasıl yaklaşılması gerektiğini bir örnekten yola çıkarak anlatmaya çalışalım.
İlbank AŞ, (İller Bankası) Bitlis`te kurduracağı bir GES`in ihale şartnamesine bakalım. İlbank, tesiste kullanılacak solar panellerin performansıyla ilgili ileride ortaya çıkabilecek sorunlara karşı kendisini korumaya almış. İlbank`ı, buna ilişkin hassasiyetinden ötürü tebrik etmek lazım.
Şimdi size, İlbank`ın Bitlis`te kurdurtacağı GES`te kullanılacak ponellerin tedariki için hazırlanan şartnamedeki ilgili maddeleri bire bir aktarmak istiyorum:
a) Güneş panelleri en az 10 yıl ürün 25 yıl lineer enerji garantili olacaktır. Lineer enerji garantisi, panel gücünün 10 yıl sonra en az %90’ını ve 25 yıl sonunda en az %80`ini sağlayacak şekilde olacaktır.(panel üreticisi firma garanti süresini gösterir yurt içinde noter onaylı, yurt dışında konsolosluk onaylı taahhütname getirecektir.)
b) Güneş Paneli için en az 10 (on) yıl fiziksel dayanım garantisi sağlanmalıdır. Bu garanti hem istekli tarafından hem de üretici firma tarafından resmi olarak belgelenecektir.
c) Güneş Paneli (FV):
- -10°C / 120 °C sıcaklık aralığında
- 0–1200 mt. yükseklikte kurulu bulunduğu mahalde,
- %0-85 bağıl nem oranında sorunsuz çalışacaktır.
Bu durum üretici tarafında yazılı olarak garanti edilecektir.
İlbank’ın şartnameye koyduğu gibi, güneş enerji santral kurdurmak isteyen yatırımcılar da kullanılacak ürünler için yurtiçinde noterden ve yurtdışında Türk Konsolosluğu`ndan önemli maddeler için yazılı taahhütname istemeli. Ayrıca hukuki uyuşmazlıkların görüleceği mahkemeler olarak yaşadığı ildeki mahkeme yerini belirtmeli.
Eğer bunlar yapılmazsa, panel ve invertör üreticisinin şartnamesinde belirttiği mahkemeye (başka bir ilde hatta kimi durumlarda yurtdışındaki mahkemelere) başvurmanız gerekebilir. Örneğin, Çinli bir üreticinin ekipmanını kullanıyorsanız bu şehir Shanghai olabilir. (Gerçi bu durum sizin için güzel bir yurtdışı seyahati imkanı doğrurabilir tabii... )
Burada bir başka noktayı daha hatırlatmak isterim. Ben yatırımcı ya da kurulumcu olsam, TÜV sertifikası hariç, panellerde VdE (Verband der Elektrotechnik Elektronik Informationstechnik e.V. – Türkiye deki Elektrik Mühendisleri Odası`nın Almanya’daki muadili diyebiliriz) sertifikalarına da önem veririm ve onları da görmek isterim.
Son söz niyetine... Güneş enerjisi santrali kurarken kılavuzunuz karga değil, garanti olsun. Yani kılavuzlar gerçekten sağlıklı bir yatırımı garanti ediyor mu, ona iyi bakın... Mahkemelerde değil, güneş enerjisinden keyifle elektrik üretebileceğiniz günler geçirmeniz dileğiyle...
Hasan YİĞİT