Enerji Günlüğü - Polat Enerji Genel Müdürü Zeki Eriş, rüzgar santrali lisans başvurularının açılması, lisans verme sürecinin de yeniden düzenlenmesi gerektiğini söyledi. Eriş’e göre izin ve görüş alma süreçleri lisans öncesine çekilmeli, girişimciler yarıştırılmamalı, erken çalışıp gelene lisans hakkı tanınmalı.
Galatasaray Kulübü Eski Başkanı Adnan Polat’ın yüzde 50 Fransız ortaklı şirketi Polat Enerji’nin Genel Müdürü Zeki Eriş, şirketin faaliyetlerini ve rüzgar enerjisi alanındaki gelişmeleri DÜNYA Gazetesi’ne değerlendirdi. Mehmet Kara’nın sorularını cevaplayan Zeki Eriş, halen 2300-2400 MW'lik pervanesi dönen rüzgar santrali bulunduğunu hatırlattı. Bana 18 bin MW daha eklenebileceğini anlatan Polat, “İstiyoruz ki, gerçekten proje geliştirmeyi bilen usulüyle adabıyla, mali teknik anlamda bu işi gerektiği gibi yapanlar bu işe girsinler” dedi.
RÜZGAR İŞLETMECİLERİ DERTLİ
Halen işletmedeki 61 RES’in (Bunlar 25 şirketin çatısı altında) sahipleri olarak bir araya gelip rüzgar enerjisi yatırımlarının hızlandırılması için neler yapılması gerektiğini tartıştıklarını belirten Zeki Eriş şunları söyledi:
“2200 MW kurulu güç için neredeyse 4 milyar dolar para yatırmış şirketlerin mutlaka dinlenmesi gereğinden yola çıktık. Ama bu bir dernek değil, bir nevi kulüp, bir tür network, kendi özel misyonu olan bir beraberlik. Misyonumuzun birinci önceliği sektörün gelişimi için oluşturduğumuz önerileri kamu otoriteleriyle, EPDK ve Enerji Bakanlığı ile belki daha üst otoritelerle konuşmak, tartışmak...”
2023’TE 20 BİN MW RÜZGAR TÜRBİNİ DÖNMELİ
Zeki Eriş, Türkiye'de 2023 yılında 20 bin MW rüzgar türbini dönmesini çok istediklerini ama bunu hiç kimsenin tek başına yapamayacağını vurguladı. Eriş, “Hatta 20 bin MW'nin tüm lisansını bize hemen yarın verseler, yapamayız. Ama biz Türkiye'de 20 bin MW'nin yapılabileceğine inanıyoruz ve bunun için çalışıyoruz” diye konuştu.
FRANSIZ ORTAK EDF RAHATSIZ
Fransız ortakları EDF’nin Polat’la çalışmaktan çok memnun olduğunu belirten Eriş, “Ama şu aşamada bazı çekinceleri oluşmaya başladı ne yazık ki. Yine de Türkiye'den çıkmak, bizimle ortaklıktan ayrılmak gibi bir niyetleri yok. Şu anda 50-50 payla gayet güzel bir dostluk ve sağlıklı ticari işbirliği ve anlayış birliği içinde ilerliyoruz” dedi.
Zeki Eriş, Polat Enerji’nin Fransız ortağı EDF’nin çekincelerinin kaynağını ise şöyle anlattı: “En önemlisi Türkiye’de elektrik fiyatının reel şekilde oluşmaması. Türkiye'de elektrik fiyatı doğalgaza sübvansiyon dolayısıyla, olması gereken 8-8.5 Euro Cent'ler yerine 5.5-6 Euro Cent'ler seviyesinde. Dolayısıyla EDF'nin öngörüleri şaşmaya başladı. Çünkü EDF gelirken tüm söylem elektrik piyasasının tamamen liberalleşeceği yolundaydı. Bu geciktikçe sübvansiyonların fiyatlar üzerindeki baskısı artıyor. Bu baskı yatırımların geri dönüş öngörüleriyle ilgili tereddütlere yol açmaya başlıyor. Çok daha hızlı yatırımlar planlarken şu anda biraz daha bekleyelim görelim politikaları gündemde. EDF bu riskleri analiz ediyor şu anda doğal olarak.”
SİZ DELİ MİSİNİZ?
Enerjiye yatırım yapmak isteyenler açısından mevcut şartların doğalgaza dayalı santralleri cazip kıldığını belirten Zeki Eriş, “Doğalgaz elektrik üretiminde yüzde 50 payla dominant bir kaynak olursa akıllı bir yatırımcının tercihi gaz santralidir” dedi. Zeki Eriş, “Polat Enerji yenilenebilir kaynaklara dayalı santrallerde ısrarcı. Yani bu durumda siz deli misiniz?” sorusuna şu karşılığı verdi:
“Biz deli değiliz ama birincisi EDF ile ortaklığımız olması farklı yatırımlara girmemize engel. İkincisi gönülden böyle bir şey istemiyoruz. Gaz hükümranlığı varken buna katılmak içimizden gelmiyor. Üçüncüsü de sistem bugünkü hatadan bir gün geri dönecek. Elektrikte liberal bir piyasanın oluşacak ve o zaman biz gücümüzün yettiği kadar RES yapabiliyor olacağız...”
LİSANS BAŞVURULARI AÇILSIN
Geçmişte, rüzgar ölçümü şartının kaldırılmasından ötürü 10 bin lira teminat mektubu getiren herkese lisans verilmesinin yarattığı sıkıntılar yüzünden bugün rüzgar enerjisinin yeni lisans başvurularına kapalı olduğunu hatırlatan Eriş, “Neden müracaat edemeyeyim? Engel ne? Geçmişte yapılmış bir hata, bir başka hata ile düzeltilmeye çalışılıyor. Hatayı farkettin, geçen sene ölçüm geri geldi. Ama niye başvuruyu kapatıyorsun? Yani kapattıkça, bekledikçe sisteme bağlanabilecek 20 bin MW’lik kapasitenin önünü kesiyorsun” diye konuştu.
Başvuruların yeniden açılmasının konuşulduğunu belirten Zeki Eriş şöyle konuştu:
“Şimdi, ölçüm zorunluluğu getirdik, bir tarih açıklayalım, ölçüm yönetmeliği başlasın, 1-1.5 sene sonra gene müracaatları toplayalım, çoklu varsa yarıştıralım falan diye düşünülüyor. Bence kaotik, yatırımcıları birbirine kırdıracak, yatırımcının özkaynağını çabuk tüketecek, optimum kullandırmayacak bir yönteme doğru yine koştura koştura gidiyoruz. İnsanları yarıştırmayın, bırakın projesini geliştirsin, yapsın, getirsin, yapılabilir projeyse, ölçüm yapmışsa, izinlere ilişkin ön görüşleri toplamış mı buna bakın.”
LİSANS İSTEYEN ÖN ÇALIŞMAYLA GELSİN
Mevcut prosedüre göre bir dilekçe ve bir ölçüm direği raporuyla gidene ön lisans verildiğini anlatan Zeki Eriş, şunları anlattı:
“Şimdi yatırımcı ne yapıyor? Aldı ön lisansı ama gitti çarptı duvara. Kuş göç yolu, hava koridoru, radar, milli park, o, şu, bu. Ama almış 100 MW lisansı adam, hemen vazgeçer mi? 20 bin lira masraf etti gitti lisansı aldı, yatırım yapmasa bile bunu 2 milyon Euro'ya satma ihtimali var. Başlıyor bu sefer tırmalamaya. Ben bu kuş göç yolu raporunu nasıl değiştirtirim, karayolu güzergahını, nasıl değiştirtirim. Ulaştırma Bakanlığı'ndan, adamını bulup havayolu haritasını değiştirtebilir miyim acaba diye... İki sene süresi var çünkü. 1 yıl 11 ay 29 gün sonra bir dilekçe veriyor EPDK'ya. Çalıştım ettim ama burada kuş göç yolu raporu var olumsuz. Al sen bu lisansı geri, teminat mektubumu iade et bana. İki sene sonra... Ne anladım ben bu işten? Teminat mektubu bir işe yaramadı. Mücbir sebep diye geri alıyor parasını çünkü. Ama lisansı aldıktan bir hafta sonra gördüğü engeli, tam bir sene 11 ay 29 gün bekletme hakkı veriyorsun bu adama.”
Zeki Eriş, bu sakıncaları da ortadan kaldırıp, yatırımları hızlandıracak bir yöntem uygulanması gerektiğini savunan Zeki Eriş’in önerisi şöyle:
“Yatırımcının ön çalışmayla gelmesini istersen, o işin olup olmayacağı hemen ortaya çıkacak. Başvuru dosyasını okuyan kişi diyecek ki, senin radara etkin varmış, TÜBİTAK'dan da şöyle bir rapor var. Bu dosyayı bana niye getiriyorsun? Kusura bakma, benim de vaktimi alma sen de boşuna vakit ve enerji kaybetme.”
GAZ FATURASI HER YIL 1 MİLYAR Ş KÜÇÜLÜR
Bugün bin MW'gücündeki rüzgar santralinin yılda 3 milyar kWh elektrik üretebildiğini kaydeden Zeki Eriş şöyle dedi: “300 milyon dolarlık gaz parası demektir bu. 1000 MW'yi bir sene geç aldın mı 300 milyon dolar gaz parası veriyorsun bu memlekette. Çünkü ikamesi gaz bunun. Yılda 3 bin MW rüzgar santrali yapma hedefi 10 milyar kWh elektrik demek. Bu da geciktiğin her bir yıl, 1 milyar doları havaya atmak demek.”.
BÜROKRASİDEKİ HIZLANMAYI AVANTAJA ÇEVİRELİM
Türkiye’nin bazı konularda çok güzel noktalara gittiğini belirten Zeki Eriş, “Sayın Başbakan bazen çıkıp, bürokrasiden derdi olan bana gelsin diyor ya. Bu bürokrasinin önünü hakikaten çok iyi açtı. Bakanlıklar çok güzel işler yapıyor. Ben gittiğimde DSİ bölge müdürlüğüne, müze, tabiat varlıkları birimlerine, kapı açılıyor, çayım kahvem ısmarlanıyor. Çağırıyorlar ilgili memuru, şunu şuraya kaydırırsanız şöyle olur, böyle yapalım diye çözüm arıyor. Bırak dosyayı, haftaya gel denilmiyor artık.”
Zeki Eriş, bürokrasideki bu hızlanmayı yatırımcının avantajına çevirmek gerektiğini vurguladı.