Türkiye’de enerji pahalı mı?
Cevap, konuya nereden baktığınıza göre değişir.
Aslında pahalılık göreceli bir kavramdır.
Geliriniz giderlerinize yetmiyorsa odun, kömür, benzin, elektrik ve doğalgaz dahil, her şey size pahalı gelecektir.
Eğer alım gücünüz yüksek ise enerji size pahalı gelmeyebilir. Hatta fiyatları düşük bile bulabilirsiniz. Çünkü büyük olasılıkla, enerjiye ödeyeceğiniz tutarın toplam geliriniz içindeki payı çok düşüktür. Kişiler değil de şirketler söz konusu olduğunda durum farklıdır.
Nasıl mı? Anlatmaya çalışalım…
Şirketler, yani tüzel kişiler gerçek kişilerden farklı olarak enerjiyi refah, yani konfor amaçlı değil, üretim girdisi olarak kullanır. Dolayısıyla enerji maliyetindeki değişimi, üretip sattığı mal ya da hizmetin fiyatına yansıtabilir. Oysa gerçek kişinin enerji faturasını düşürmek için üşümek, karanlıkta kalmak, yiyecekleri pişirmeden yemek ve ulaşım aracı kullanmamak dışında pek seçeceği yoktur.
Bu durumda vatandaş açısından bakınca, “Asıl sorun enerji fiyatları değil, halkın alım gücünün düşüklüğü, kişi başına düşen milli gelirin az olması” diyebiliriz.
Bugün belli bir miktarın üzerinde elektrik ve gaz tüketen şirketlere sabit bir enerji fiyat tarifesi sunulmuyor. Devlet onlara “Gidip en ucuza satandan alın, kullanın” diyor.
O halde şirketlerin enerji faturasını düşürmek için pazarlık gücünü konuşturması gerekiyor. Buna rağmen maliyeti belli bir seviyeyenin altına indiremediyse kendi gelirini arttırmak için mal ve ürün fiyatlarına yükseltebilir.
Bu durumda, eğer nihai tüketiciye satış yapıyorsa, kasasındaki açığı kapatmak için vatandaşın cebine müracaat ediyor demektir. Şayet nihai ürün değil de ara malı satıyorsa da vatandaşa müracaat işini o malı nihai ürüne çevirecek şirkete tevdi edecektir.
Gördüğünüz gibi konu döndü dolaştı yine vatandaşın cebine kadar uzandı işin ucu.
İsterseniz meseleye bir de ülkenin bütünü açısından bakalım. İhtiyacınızın çoğunu başka ülkelerden alıp karşılıyorsanız, enerjiyi ucuza maletmeniz zor.
Öyleyse yapacağınız en iyi şey, bir birim enerji kullanarak 2 birim değer üretmek yerine aynı miktardaki enerji ile 100 birim üretim yapmalısınız. Bu şirketler için de devlet açısından da böyle.
Yani pahalı aldığınız gazı vatandaşa ucuza satmak marifetmiş gibi davranmak yerine enerjiyi verimli kullananı ödüllendirin.