Değerli okuyucular,
Şimdi size bir kitap nasıl yazılıyor, basılıyor, dağıtılıyor, satılıyor onu anlatmaya çalışacağım.
Haftalık "Ekonomik-Çözüm" gazetesinde son 2-yıldır "Enerji- Termik Santral" öncelikli köşe yazıları yazıyorum. Yazılarımın sayısı 140+ oldu.
Benzer yazıları İngilizce olarak USAK Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumunun "turkishweekly.net" web sayfasında yayınlıyorum.
Bugüne kadar kaleme aldığım özellikle enerji ağırlıklı yazılarımdan bazıları, EnerjiGunlugu.net üzerinde de yer aldı, alıyor.
Bu yazılar güncellensin, bir araya gelsin, bir kitap olsun istedim.
ODTÜ 1973 mezunu makina mühendisiyim. Çoğu kişinin yaptığı gibi "Termik santral istemezük" demem, diyemem. Termik santralleri tek tek herkesin anlayabileceği şekilde inceler, değerlendirir ve anlatırım. 44 yıllık meslek hayatım var. Termik santraller benim uzmanlık konum. Eğrisini doğrusunu yanlışını, eksiğini, olacağı olmayacağı anlatırım. Ben çevreci değil, akılcıyım, teknik mantık neyse onları yazarım, bunları yazarken meslektaşlarımdan epey yorum- katkı- eleştiri alırım.
Okuyucularımın ilgisini devamlı tutabilmek için arada bir "Opera", "Gezi- Münih", "Yemek- lokanta", konularında yazıyor, "iş hayatı tecrübeleri" anlatıyorum. Onlarda benim yazılarımın bir çeşnisi oluyor. Yazıları yazarken Daniel Yergin ve Malcolm Gladwell ustaları örnek aldım. Enerji konusunda yazılmış kitap sayısı çok az. Umarım bu kitap ilginizi çeker, diye düşündüm.
Kitap yayınlamanın safhalarını sizlerle paylaşayım. Kitabı yazdınız bitirdiniz, kağıt olarak basılıp, kitapçı raflarında satılmasını istiyorsunuz. Yazar olarak kitap fuarlarına katılacaksınız, okurlarınız için kitaplarınızı imzalayacaksınız, okur sohbetlerine katılacaksınız. Günlerce gecelerce uğraştınız, sonunda 100-200 sayfa kurgu veya kurgu dışı yazdınız, sizce kitap bitti, ama yayınlamak öyle kolay değil, yayıncıdan geçmesi hiç kolay değil.
Yazdığınız kitabın daha önce kağıt basılmış benzerlerini pandora, ideefix, amazon sayfalarından buluyorsunuz, yayıncıları belirliyorsunuz, onların web sayfalarından yeni kitap alma kurallarını okuyorsunuz, bu kurallara göre, kağıtta basılı olarak kargo ile adreslerine veya pdf olarak email ile gönderiyorsunuz. Sonra bekleme süresi başlıyor. İlk cevaplar olumsuz, yayın kuruluna bile göndermemişler, şöyle bir bakmışlar, "Bizim yayın programımıza uygun değil, satamayız", demişler, ilk taslak çöpe gitmiş.
Sonra yayın kuruluna gidenler var, burda en az iki uzman okuyor, görüş bildiriyor, bu süre 4-5 ayı buluyor. Sonra bakıyorlar çok uçuk bir metin, anlaması zor, "satmaz" diyorlar. Bazıları dökümanı alır almaz cevap veriyor. "Aldık inceliyoruz, bir ay içinde cevap vermezsek cevabımız olumsuzdur", diyor.
Genç yazarların heyecanlı, uçuk konular işleyen, anlatımı karışık duygusal kurgu kitapları daha çok ilgi topluyor. Yaşlı yazarların iş ve yaşam tecrübelerini anlattıkları düzgün ifadeli ciddi kurgu dışı kitaplara karşı yayıncılar mesafeli, çünkü satmıyor. Kimse yaşlıların kitabını okumuyor. Aslında bizde kimse ciddi kitap okumuyor. Herkes hayat tecrübesini yaşayarak deneme- yanılma yolu ile öğreniyor.
Benim kitapta neler oldu? "Enerji Analistinin El Kitabı" isimli 228-sayfalık kitabımı yazdım, word ve pdf döküman yaptım, özgeçmişimi en sona, tanıtım yazısını en başa koydum. DoğanKitap 5-ay sessiz kaldı, sonra email ile olumsuz cevabını gönderdi. Bilgi, Remzi, Nobel, Yky hemen olumsuz cevap verdiler. "Programımızda böyle bir kitaba yer yok". Can, İmge, Everest, İşbankası yayıncılık hiç cevap vermedi. Destek incelemeye aldı. Ben de konuyu bıraktım.
Meslek kuruluşları kitap yayınlıyorlar, ama olmuyor. Kitabınızın piyasa yayıncılarının süzgecinden geçmesi lazım. Kitabın basım parasını verip bir matbaaya bastırmanız da mümkün. İlk baskı 1000-adet için 3000-4000 lira alıyorlar. 200-sayfalık kitabın birim matbaa maliyeti 3-4 lira, hepsi bu kadar. Sonra dağıtım, tanıtım, satış ile siz uğraşıyorsunuz. Bu da olmuyor, siz yazarsınız, yayıncı değilsiniz.
Yayımcı kitabınızı alırsa, maliyete ayrıca editör, art director, kapak tasarımı, reklam, dağıtım masrafları ekleniyor. Sonunda 200-sayfalık bir kitap 20-25 lira etiket ile kitapçı raflarına çıkıyor. Burda yazarın kazancı kitap başına 1-2 lira oluyor.
Eğer bir ay içinde ilk baskı, yani ilk 1000-adet kitap satılmış ise yayıncı ikinci baskıya geçiyor, yazara 1000-2000 lira ödeniyor, bu iş böyle devam ediyor. Kitapların çoğu ikinci baskı yapmıyor, yapamıyor, çünkü satmıyor.
Gazetecilerin çala kalem yazdıkları günlük makaleleri topladıkları kitaplar var, eskiden çok satardı, onların da modası geçti, ilk baskının ötesine geçen çok az.
Bizde eski yazarlar çok satıyor, SaitFaik, AzizNesin, Sabahattin Ali, Yasar Kemal, Haldun Taner. Yeni kuşak Orhan Pamuk artık satmıyor, ama yabancı dil tercümeleri çok iyi satıyor. Elif Şafak kendisi ingilizce yazıyor ve Penguen publishing yayınlıyor. Zülfü Livaneli, DoğanKitap üstünden çok yeni "Kostantiniyye Oteli" kitabını yayınladı, iyi sattı, çok satanlar listesinde uzun zaman kaldı. Bu yılın bence en iyi kitabı oldu. İçinde üstü kapalı olarak güncel konular işleniyordu. Dili çok güzel kullanmış. Kitabın bir bölümünde genç bir yazarın kitabını yayınlatma süreci var, çok gerçekçi anlatmış.
Benim kitabın ingilizcesini hazırladım, daha kısa oldu. Bire bir tercüme değil. Çoğu makalem önce ingilizce yazıldı sonra Türkçe güncellendi. Web yayın sırasında Amerikalı Editor düzeltmesinden geçmişti. Yabancı Yayıncılar taslak kitabı doğrudan almıyorlar, bir "Literary Agent" (Edebiyat Danışmanı) bulmanız lazım, onları web database`lerden bulup email adreslerine gönderdim, kibarca olumsuz cevap verdiler. Hep aynı kalıp kibar cümleyi kullandılar, "Ben sizin için uygun kişi değilim".
Sonra "web publishing" yapanları buldum, leanpub, lambert publishing, burda editör siz oluyorsunuz, tüm düzenleme yazara kalıyor, olacak iş değil, bir kitap sadece yazar tarafından yazılmaz. Editör`ün denetiminden geçmesi lazım. İmla hatası, ifade hatası yaparsınız, bir başka editörün denetiminden geçmesi şarttır.
İnternet üstünde çok sayıda yayıncı var. Kitabınızı pdf e-book olarak basıyorlar, yayınlıyorlar, satıldıkça para ödüyorlar, ancak çoğunun bir ticari anlamı yok. Kimse onları bilmiyor. Benim İngilizce "Energy Analyst" isimli kitabım Amazon üstünden e-book kindle olarak yayına verildı. Kitabın e-book kindle fiyatı 2.99 ABD Doları.
Amazon zaten Türkçe kitap almıyor, Türkiye`den banka hesabı kabul etmiyor. İngilizce veya Avrupa dillerinden birinde yazılmış kitabı alıyor, intihal- plagiarism kontrolu yapıyor. Eğer uygun ise kendi sayfasına e-book olarak yayına veriyor. Sattıkça masrafları ve vergisini düşüyor. Sonra kalanın royalty bedelini yazara ödüyor. Ödeme için satışın belirli bir rakama ulaşması lazım. E-book çok satarsa, editör gözetiminde daha sonra kağıt baskıya geçiyor. Daha birşey satmış değilim, kısmet bakalım.
Haluk Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup, mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif, satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya, mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji komisyonları üyesidir.
Haluk Direskeneli
Prinkipo, 09/01/15