Enerji Günlüğü - Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) 2003 yılında çıkarılan yönetmeliğe 2015 tarihinde 2020 yılına kadar erteleme getiren hükümeti "maden cinayetlerinin baş sorumlusu" olmakla suçladı.
EMO'dan yapılan açıklamada, parlayıcı patlayıcı madde bulunan iş yerlerinde kullanılan aletlerle ilgili kısa adı ATEX olan 30 Haziran 2003 tarihinde çıkarılıp, yürürlük tarihi 31 Aralık 2003 olarak belirlenen yönetmeliğin 4 Ağustos 2015 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesiyle 2020 yılına ertelendiği belirtildi.
Kararnameyle yönetmeliğin 12 yıldır uygulanmadığının da itiraf edilmiş olduğunu kaydeden EMO, "Yaşanan kazaların nedenlerine bakıldığında da yönetmeliğin uygulanmasını sağlamayan AKP iktidarının maden cinayetlerinden sorumlu olduğunun belgesidir. Bu süre zarfında hiçbir erteleme ve düzenleme yapılmaksızın madenlerin bu yönetmeliğe uymamasına göz yumulmuştur" denildi.
"HÜKÜMET YANDAŞ BASKISI ALTINDA"
Soma ve Ermenek gibi büyük maden facialarının ardından toplumdaki duyarlılık nedeniyle yapılan denetimlerde madenlerin kapatılmak zorunda kaldığının ifade edildiği EMO açıklamasında şu ifadeler kullanıldı:
"Bu da AKP iktidarına bir taraftan işsizlik, diğer taraftan kömür üretiminde sıkıntı ve kömür yardımlarında aksama olarak yansımıştır. Kömür madenlerindeki yandaş şirket örgütlenmesi nedeniyle de baskı altında kalan geçici hükümet eliyle, erken seçim öncesinde bu kararname ile bir taşla 3 kuş vurulmak istenmekte; ancak asıl vurulan yoksul ve emekçi kitleler olmaktadır."
SORUMLULUK İŞVERENE YÜKLENEREK ÇÖZÜLEMEZ
Çıkarılan kararnameyle 2020 yılına kadar güvenlik açısından tehlikeli teçhizatlarla madenlerin çalıştırılmasına "sorumluluk işverende" olmak üzere izin verildiğine değinilen EMO açıklamasında "Öncelikle çalışanların can güvenliği, sorumluluk devriyle çözülebilecek bir konu değildir. "Madencileri ölüme göndermek" anlamına gelen böyle bir izni vermek hiçbir siyasal iktidarın yetki alanına da giremez. Tam tersine Anayasa'nın 49. Maddesi'nde; devlete çalışma yaşamını geliştirmek için çalışanları korumak, çalışmayı denetlemek için gerekli önlemleri almak ödevi verilmiştir" ifadeleri kullanıldı.
"ERTELEME, DENETİMLERİ DE ORTADAN KALDIRIYOR"
12 yıldır uygulanmayan yönetmeliğe maden işletmeleri için geçiş süreci öngörüldüğüne dikkat çeken EMO açıklaması şöyle devam ediyor:
"2 yıl içinde maden işletmeleri durum tespit ve değerlendirme raporu alarak mevcut teçhizatlarını 2020 yılına kadar kullanacaklardır. Yani 2 yıllık süre bütünüyle denetim dışı bırakılmaktadır. Görüldüğü gibi yalnızca bir erteleme değil, denetimi bile ortadan kaldıran bir içerikle kararname hazırlanmıştır. Exproof denilen bu malzemelerin çok pahalı olduğu ve sahtesinin de piyasada fazlaca bulunduğu dikkate alındığında, söz konusu 5 yıllık ertelemenin de uzatılacağına ne yazık ki kesin gözüyle bakılmaktadır. Çünkü ilk olarak 1994 yılında çıkarılan ATEX yönetmeliklerine yıllardır uyum sağlanamamıştır. Bu pahalı teçhizatın, ülkemizde ucuz ve yerli üretimi için planlı bir adım atılmamıştır. Ülkemiz çoğu alanda olduğu gibi bu alanda da bir ithalat pazarına dönüşmüştür. Yerli üreticiler de uzun yıllar boyunca TSE belgeleri ile süreci yönetmeye çalışmışlar ama ithalatı engelleyecek bir girişim oluşmamıştır. ATEX alanında Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun (TTK) malzeme üretme ve onanmış kuruluş yetkisi almak için verdiği çaba sonuçsuz kalmıştır. Türkiye'de biri TSE olmak üzere akredite uygunluk değerlendirme belgesine sahip 5 şirket bulunmaktadır. Bu şirketlerin de personel yeterliliği tartışmalı durumdadır. Bu konuda TÜRKAK'a yaptığımız bilgi edinme başvuruları sonuçsuz kalmaktadır. TÜRKAK'ın da sadece akreditasyon ve belge yenileme aşamasında kontrol yaptığı ve dış uzman olarak adlandırılan muayene elemanlarının yeterlilikleri konusunda gerekli özeni göstermediği görülmektedir. Bu alanda parayla alınan raporlara ilişkin geçmiş dönemdeki eleştiriler dikkate alındığında; güvenilirlikten uzak yabancı muayene kuruluşlarından belge alma imkanı da bulunmaktadır. Yani bu belgenin güvenilir kuruluşlardan alınmasına yönelik bir sınırlamaya bile gidilmemiştir."
AMASRA'DAKİ MADEN İŞLETMESİNİN TALEBİ
EMO'nun açıklamasında yönetmelik ertelemeyle ilgisi olabilecek bir başka noktaya daha şöyle değinildi:
"Bakanlar Kurulu'nun, 19 Aralık 2014 tarihinde Sanayi Bilim ve Teknoloji Bakanlığı'nda yapılan "Makina Teknik Komitesi (MAKTEK) 94/9/AT (ATEX) Alt Çalışma Grubu" toplantısında Amasra'da kömür madenleri olan bir firmanın Çin üretimi alet kullanımı nedeniyle kapatılmasını gündeme getirerek muafiyet talep etmesinin ardından bu kararnamenin çıkarılması da manidardır. AB, değiştirilen ATEX Direktifi için Nisan 2016 tarihine kadar üye ülkelere süre tanımıştır. Yani zaten Türkiye'nin söz konusu standartları da yenilemesi gerekirken, yönetmelik değişikliği bir kenara bırakılıp alelacele maden işletmelerini parasal yükten kurtaracak bir kararname çıkarılmıştır."
GERİ ÇEKİLMELİ, TTK TEÇHİZAT ÜRETMELİ
2003 yılında çıkarılmış bir yönetmeliğin 2015 tarihinden itibaren beş yıl süreyle uygulanmasını öteleyen kararmanenin geri çekilmesini isteyen EMO açıklamasında şöyle denildi:
"ATEX standartlarına uyumlu teçhizatın kullanımının sağlanması can güvenliği açısından vazgeçilmez bir zorunluluk olarak yaşama geçirilmelidir. Bu teçhizatın ucuz ve kaliteli olarak üretimi için de TTK başta olmak üzere ilgili kuruluşlar harekete geçirilmelidir."