Enerji Günlüğü - Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), elektrik fiyatlarına yapılan ortalama yüzde 8.87'lik zammın arkasında kayıp kaçak bedelindeki artışların olduğunu açıkladı.
EMO'dan yapılan açıklamada, hükümetin susuzluk ve dövizdeki artışa dayandırdığı elektrik zammının altından "kayıp kaçak oyunu"nun çıktığı ileri sürüldü. Konutların elektrik fiyatlarına yüzde 9 olarak yansıyacak zammın yüzde 51.6'sının, kayıp ve kaçak bedelindeki artıştan kaynaklandığına işarete dilen açıklamada, "Elektrik alış maliyetini gösteren çıplak elektrik fiyatı mevcut tarifeye göre yalnızca yüzde 5 artarken, kayıp ve kaçak bedeli ise yüzde 39.76 arttırıldı" denildi.
Kayıp ve kaçak bedelinin birim kilovat saat elektrik tarifesindeki payının konutlar için yüzde 11.67'den yeniden yüzde 14.97'ye, alçak gerilim sanayi abonelerinde ise yüzde 17.73'e kadar yükseldiği kaydedildi.
EMO'nun açıklamasında "Hükümetin bayram hediyesi" olarak nitelendirilen elektrik zammıyla birlikte 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik giderinin 90 lirayı aştığı görüşüne yer verildi.
EMO'nun zamlarla ilgili açıklamasında, özelleştirmelere de eleştiri getirilirken şöyle denildi:
"Elektrik alanında özelleştirmelerle kayıp ve kaçakları azaltacağını; daha ucuz, verimli ve kesintisiz elektrik sunulacağını; yatırımların yapılmasını sağlayacağını iddia eden AKP iktidarının hedefleri çöktü. Elektrik dağıtımının özelleştirilmesiyle dağıtım şirketlerinin brüt kâr marjı artışından kayıp ve kaçak bedellerini sürekli revize etme taleplerine, çiftçilerin gelir desteklerini gasp etmeye varıncaya kadar her türlü isteklerini karşılayan iktidar, 'kamunun sırtından dağıtım şirketlerini besleme' modelini yürürlüğe koymuş oldu. Bu modelle kayıp ve kaçak bedelleri sürekli revize edilip, şirketlerin zam talepleri karşılanırken, son yapılan yüzde 9'luk zammın altından da kayıp ve kaçak artışı çıktı. Zammın yarıdan fazlasını kayıp ve kaçak bedeline yapılan artışlar oluşturdu."
HÜKÜMET FİYATLARA MÜDAHALE İMKANINI YİTİRİYOR
Dağıtım özelleştirmeleri sonucunda bir bölgede yapılan elektrik kesintileriyle arz güvenliğinin tehlikede bırakabildiğine değinilen açıklamada, "İktidar, üretim özelleştirmeleri nedeniyle de fiyatlara müdahale olanağını giderek kaybetmektedir" ifadesi kullanıldı. EMO'nun, hükümetin fiyatlara müdahale imkanının neden ve nasıl azaldığına ilişkin değerlendirmeleri ise şöyle:
"Özellikle hidrolik santrallarıyla ve yerli kaynaklara dayalı üretimleriyle piyasada oluşan yüksek satış fiyatlarını tutmaya çalışan kamu elektrik kuruluşlarının özelleştirilmesiyle bu olanak kaybolmuştur. Kuraklık nedeniyle yaşanan sıkıntı ise daha da büyümüştür. Yani iddia edildiği gibi bu zam kuraklık ve dünya piyasalarında yaşanan dövizdeki dalgalanma nedeniyle değil, hükümetin yanlış politikalarından kaynaklanmaktadır. Elbette döviz kurlarının ve kuraklığın elektrik fiyatları üzerinde etkisi vardır. Ancak açıklanan tarifenin de bizzat ortaya koyduğu gibi söz konusu etki AKP Hükümeti‘nin piyasacı uygulamaları nedeniyle katmerlenmiş, bu olumsuz doğa koşullarıyla ve dış dünyadaki etkenlerle mücadele olanağı yitirilmiştir."
HEDEFİ TUTTURAMAYAN EDAŞ'A EL KOYULSUN
Yılbaşında kayıp ve kaçak hedefleri gereği tarifede olması beklenen düşüşün, iktidarın ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) tarife içerisinde yaptığı kalem oyunlarıyla "hiç edildiği" iddiasına yer verilen EMO'nun açıklamasında "Bu durum da dikkate alındığında bugün tarifedeki zammın yarıdan fazlasını oluşturan kayıp ve kaçak zammının aslında daha da yüksek olduğu görülecektir" denildi.
Elektrik fiyatlarındaki artış karşısında kayıp ve kaçak kullanımının daha da artabileceği uyarısında bulunan EMO, bu gelişmelere karşı çözüm önerisini de şöyle dile getirdi:
"Bırakın dağıtım şirketlerinin kayıp ve kaçağı azaltmasını; kar uğruna yoksul insanların kaçak elektrik kullanımına itildiği, bu kaçağın da borcunu ödeyen yurttaşlar tarafından şirketlere ödendiği garip bir saadet zinciri yaratılma riski bulunmaktadır. Acilen kayıp ve kaçak konusunda ekonomik, teknik ve toplumsal gerçekler dikkate alınarak önlemler alınmalıdır. Kayıp ve kaçak hedeflerini tutturamayan dağıtım şirketlerine de kamu adına el konulmalıdır. Elektrik dağıtım ve üretim özelleştirmelerinin yol açtığı tahribata bir an evvel son verilmeli, kamunun inisiyatif alacağı yeni bir modele geçiş yapılmalıdır."