Enerji Günlüğü - Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu, elektriğe yapılan son zamları değerlendirdi. Hükümetin elektrik fiyatlarına yapılan zamla hem vergi gelirlerini artırmayı, hem dağıtım şirketlerinin taleplerini karşılamayı hedeflerken, yeni dağıtım özelleştirmeleri için de karlı ortam yaratmaya çalıştığını ileri süren EMO'nun açıklamasında "Tüm bu hedeflerin bedeli ise elektrik kullanıcısına pahalı elektrik olarak dayatılıyor" denildi.
SON BİR YILDA YÜZDE 32.6
1 Ekim 2012'den itibaren geçerli yeni tarifeyle konut kullanıcılarının çıplak elektrik bedeli yüzde 12.65 artarken, kayıp ve kaçak bedeline de 1 kilovat saat başına yüzde 9 zam yapıldığı belirtildi. Faturayı oluşturan diğer kalemlerdeki küçük ayarlamalarla ve vergi ile fon payları da dahil olmak üzere meskenler için yapılan zam oranının yüzde 9.8'e ulaştığı kaydedildi.
4 kişilik ailenin asgari tüketim standardı üzerinden 230 kilovat saatlik aylık tüketim yapması halinde elektrik faturasının 75.2 liradan 82.6 liraya yükseleceği belirtildi. Geçen yıl eylül ayında bu durumdaki bir ailenin faturasınnın 62.5 lira olduğuna dikkat çekilen EMO açıklamasında "Yani bir yıl içinde yapılan elektrik zamlarıyla bir ailenin elektrik faturası, yüzde 32.6 zamlanarak, 20.1 lira kabardı" denildi.
ZAMLAR, SOSYAL DESTEKLERİ VURDU
EMO yönetiminin açıklamasına göre son bir yıl içinde elektriğe yapılan zamlar, en çok sosyal devlet ilkesi kapsamında yapılan hizmetleri vurdu. Kalkınmada öncelikli illerde yaşayan insanların ev faturaları bir yıl içinde yüzde 41.38 artırılırken, "Diğer 1" tarifesi kapsamında yer alan "hayır kurumları, dernekler, vakıflar, müzeler, resmi okullar, resmi yurtlar, resmi kurslar, spor tesisleri, resmi üniversiteler, resmi yüksekokullar, resmi sağlık kuruluşları, kültür balıkçılığı ve kümes hayvanları çiftlikleri"nin tarifesi de yüzde 40.57 artırıldı. "Diğer 2" tarifesi kapsamında yer alan içme ve kullanma suyu ile tarımsal amaçlı soğuk hava depolarının elektrik bedelleri de yüzde 36.38 oranında zamlandı.
Sanayicinin faturası ise orta gerilim için yüzde 23.31, alçak gerilimden elektrik alanlar için yüzde 26.15 arttı. Tarife grupları içinde en düşük zammı da yüzde 13.16 ile ticarethaneler gördü.
2007 yılından bu yana yapılan fiyat ayarlamalarıyla konut kullanıcıları ile sanayi kuruluşlarının elektrik bedelleri arasındaki makasın giderek artırıldığına işaret edilen EMO'nun açıklamasında şu görüşlere yer verildi:
"2007 yılında mesken ile sanayi (dağıtım sisteminden elektrik alan orta gerilim abonesi) arasındaki 0.9 kuruş olan fark, 2012 yılında 5.7 kuruşa yükselmiştir. Yani meskenler, 2007‘de sanayiden yüzde 7.7 daha pahalıya elektriği kullanırken, 2012 yılında yüzde 24.9 oranında daha pahalı elektrik kullanır hale getirilmiştir."
EMO: ZAMLAR ŞAŞIRTICI DEĞİL
Bugün yapılan zamların şaşırtıcı olmadığını belirten EMO yönetimi, 1 Nisan 2012 tarihinde yaptığı bir açıklamaya da atıfta bulundu:
"Bugün, elektrik alanının piyasalaştırılması sonucunda oluşan karaborsa sistemi nedeniyle karşı karşıya kaldığımız bu yüksek oranlı elektrik zammına, yarın olası petrol ve doğalgaz krizleri sonucu yeni zam dalgaları ile tekrar maruz kalacağız. Petrol fiyatlarında yaşanan yükseliş ve doğalgaza dün (31 Mart 2012) yapılan yüzde 18.72 oranındaki zam elektrik fiyatlarına önümüzdeki aylarda yansıtılacaktır."
ÖZELLEŞTİRME GEREKÇESİ ÇÖKTÜ İDDİASI
EMO Yönetimi, rekabetin mümkün olmadığı doğal bölgesel tekel olan dağıtım alanında yapılan özelleştirmelerin ucuzluk sağlayacağı iddiasının çöktüğünü savunurken de, "Derhal kamunun zararına olan piyasalaştırma uygulamalarından vazgeçilmeli; elektrik fiyatlarının ucuzlaması için üretim, iletim, dağıtım ve perakende olarak ayrıştırılan hizmetlerin bütünleşik bir yapı içerisinde sunumunu mümkün kılacak kamusal bir örgütlenmenin yaşama geçirilmesi gerekmektedir. Ancak böylesi bir uygulama ile ülkemizin de yerli kaynaklarının değerlendirilmesi, halkımıza ucuz elektrik sunulması mümkün olabilecektir" görüşüne yer verildi.
EMO'nun yeni elektrik tarifeleri üzerinden yaptığı analizin sonuçları özetle şöyle:
- Son 1 yılda gerçekleşen tüketici fiyatları artışı yüzde 8.8 iken; mesken abonelerinin elektrik faturası ise 1 yılda yüzde 32.16‘lık artışla enflasyon oranını neredeyse 4 kat aşan düzeyde zamlanmış oldu.
- Net asgari ücret son 1 yıl içinde yüzde 12.2 oranında artırılırken, asgari ücretle geçinen ailenin bütçesinde elektrik faturasının payı yüzde 9.48‘den yüzde 11.16‘ya yükseldi. Böylece uluslararası literatürde enerji yoksulluğu için belirlenen yüzde 10 sınırı da aşılmış oldu.
- 1 Ekim 2012 tarifede en yüksek zam yüzde 11.12 oranıyla tarımsal sulamaya yapıldı. Çiftçilerin yaz aylarında ödemekte ciddi güçlük çektikleri, yerel gazete haberlerine de sürekli yansıyan ödeme sorunlarını katmerlendirecek bu zamla birlikte tarımsal sulamaya yapılan 1 yıllık elektrik bedel artışı yüzde 34.6‘ya ulaştı.
- Son dönemde artan harcamalara karşın gelir kaynakları yetersiz kalan ve dolaylı vergiler başta olmak üzere yurttaşlardan yapılan kesintileri artırmanın çeşitli yollarına başvuran AKP Hükümeti, söz konusu elektrik zammıyla vergi gelirlerini de artıracak. Tüketimin yalnızca yüzde 24‘ünü oluşturan konutlardan elde edilen KDV tutarı 2010 yılı tüketimi baz alındığında dahi yıllık 200 milyon lira artacak.
- En son açıklanan 2010 yılı elektrik tüketim verileri üzerinden, önümüzdeki 1 yıl içinde de konutların 41.4 milyar kilovat saat elektrik kullanacakları varsayılarak hesaplama yapıldığında, konut abonelerinden 1 yıl içinde 1.3 milyar lira daha fazla para toplanacak.
- Elektrik fiyatlarına yapılan yüksek zamlar başta su olmak üzere tüm yaşamsal ürünlerin fiyatlarında da artışa yol açacaktır.