Enerji Günlüğü - Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), elektrik şebeke altyapısının özelleştirmelerden sonra tahribata uğradığını; Diyarbakır ve Mardin bölgesinde meydana gelen yangının da yeterliliği kaybolan altyapıdan kaynaklandığını öne süren bir açıklama yayınladı.
EMO 49. Dönem Yönetim Kurulu imzalı açıklamada, elektrik enerjisi alanındaki bakım, denetim ve teknik personel eksikliklerine dikkat çekildi. Açıklamada, bir altyapı hizmeti olan ve kamu eliyle yürütülmesi gereken elektrik enerjisi alanının özelleştirmeler sonucu yaygın ve vahim tahribata uğradığı, elektrik şebekesinin kendi kaderine terk edildiği, gerekli mühendis ve teknik personel istihdamının yapılmadığı bildirildi.
“YANGININ NEDENİ ANIZ DEĞİL”
Diyarbakır ve Mardin’deki yangının gereken tedbirlerin alınmadığını bir kez daha gösterdiğini belirten EMO, açıklamasında hayatını kaybeden yurttaşların yakınlarına başsağlığı; tedavisi süren yurttaşlara da acil şifa diledi.
Diyarbakır’ın Çınar ilçesi ile Mardin’in Mazıdağı ilçeleri arasındaki bölgede 20 Haziran 2024 tarihinde tarımsal alanda çıkan yangında 15 yurttaş hayatını kaybetmişti. Diyarbakır'ın Çınar ilçesindeki Köksalan Mahallesi'nde örtü yangını olarak başlayan yangın; rüzgarın şiddetiyle Yazçiçeği, Bağrık ve Ağaçsever mahallelerini de etkilemiş; Mardin'in Mazıdağı ilçesi Yücebağ, Şenyuva ve Yetkinler mahalleleri istikametine de ilerlemişti.
EMO’nun açıklamasında şu ifadeler yer aldı, “İçimizi yakan söz konusu facianın önce anız yangınından kaynaklandığı iddia edilse de, daha sonra savcılık tarafından hazırlanan ön raporda elektrik kaynaklı olduğu tespiti yapılmıştır. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi’nin bölgede yaptığı incelemede de yangının çıktığı yerin ekili olduğu, anız olmadığı görülmüştür”.
EMO HEYETİ İNCELEME YAPTI
Bu arada Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi’nin oluşturduğu bir teknik heyet, yangının çıkış bölgesinde incelemeler yaptı. Heyet, incelemeler ile benzer faciaların yaşanmaması için alınabilecek önlemleri belirlemeye çalıştı. EMO'nun konuya ilişkin açıklamasında oluşturulan heyet, yangının başladığı Köksal Mahallesinde elektrik dağıtım şebekesindeki eksiklere ilişkin de bir çalışma yaptı.
“ŞEBEKE ESKİ VE BAKIMSIZ”
Açıklamada şöyle dendi, “Bölgedeki dağıtım şebekesi eski ve bakımsızdır. Bazı izolatörlerin kırık olması gibi sorunlar tespit edilmiştir. Ayrıca tarımsal sulama tesisinde elektrik mühendisi unvanlı bir yüksek gerilim işletme sorumlusu olmadığı belirlenmiştir. Hatlarda birçok noktada ekler ve liflenmeler olduğu; direkteki orta gerilim sigortalarının yerinde olmadığı, bunun yerine iletkenlerle bypass edildiği ve bu bağlantıların gevşeklikten dolayı ark (kıvılcım) yaratabileceği; birçok direkte kırık izolatörler olduğu, bu durumun atlamalara sebep olabileceği saptanmıştır. Aynı şekilde hatların geçtiği güzergahlarda direklerin etrafında ağaçların budanması ve otların temizlenmesi gibi yangına karşı iyi bilinen önlemlerin alınmadığı gözlemlenmiştir. Nakil hatlarının ve trafoların bulunduğu bölgelerde herhangi bir atlama olmaması için gerekli olan bakımların yapılmadığı, atlama durumunda ise yangın meydana gelmemesi için yapılması gereken düzenli bakım ve temizlik çalışmalarının ihmal edildiği anlaşılmaktadır”.
“KAMU HİZMETİ İÇİN KURULAN KAMU MALI ÖZEL ŞİRKETİN ELİNDE”
Dağıtım şirketlerinin kullandığı alt yapının kamu malı olduğu, verdikleri hizmetlerin de kamu hizmeti olduğunu hatırlatan EMO açıklaması şu ifadelerle devam etti, “Dağıtım şirketleri tüm vatandaşlara elektrik enerjisini kaliteli, güvenli, sürekli bir şekilde ulaştırmasından sorumludur. Bu kritik altyapı hizmetinin güvenli bir biçimde yurttaşlara ulaşmasının ön koşulu, yeterli mühendislik hizmeti alınmasından geçmektedir. Özelleştirme sonrası dağıtım şirketlerinin taşeron şirketler aracılığıyla istihdamı esnekleştirmesi bir güvenlik sorunu da yaratmaktadır. Dağıtım şirketlerindeki teknik yeterlilik büyük oranda azaltılmış, deneyimli kadrolar uzaklaştırılmış, mühendisler ve diğer teknik personeller düşük ücretlere mahkûm edilirken, kar etmek amacıyla pek çok hizmet taşeron firmalara ihale edilmiştir. Ayrıca yüksek gerilim işletme sorumlusu elektrik mühendisi istihdam edilmesi gereken elektrik tesislerinin bu şekilde kaderine terk edilmesinin facia yaratması kaçınılmazdır. Can güvenliğini sağlamak üzere tüm dağıtım şirketlerini, Yüksek Gerilim İşletme Sorumlusu bulundurma zorunluluğu olan tesisler için abonelerini uyarmaya ve denetim yapmaya davet ediyoruz”.
EMO: ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETLERİ KAMULAŞTIRILMALI
EMO, altyapı hizmeti olan ve kamu eliyle yürütülmesi gereken elektrik enerjisi alanının özelleştirmeler sonucu yaygın ve vahim tahribata uğradığını vurguladığı açıklamasını şöyle tamamladı, “Elektrik şebekesinin kendi kaderine terk edildiği, gerekli mühendis ve teknik personel istihdamının yapılmadığı, teknik personellere asgari ücret civarında yoksulluk maaşının dayatıldığı ve hemen her bölgemizde benzer bakım ve teknik denetim eksiklikleri olduğu konusunda kamuoyunu uyarıyoruz. Yazın yangın, kışın yaygın elektrik kesintileri sonucu can kaybı yaratan bu yıpratıcı sarmaldan çıkış için kesin çözüm, elektrik dağıtım şebekelerinin derhal kamulaştırılıp gerekli teknik personel istihdamı ve yatırımlarının yapılması, alanın merkezi bir plan ve kamusal bir anlayışla yeniden yapılandırılması olacaktır. EMO, kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olarak görevini yapmaya ve bu sürecin bütün birimleriyle takipçisi olmaya devam edecektir”.