Enerji Günlüğü - YEKDEM’de 10 yılını dolduran santraller portföy dışına çıkmaya başlıyor, elektrik üretim maliyeti azalacak.
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamındaki kurulu gücün toplam elektrik üretim kapasitesi içindeki payı son 10 yıldan bu yana sürekli yükseliyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (EPDK) alınan verilere bakıldığında özellikle 2012 yılında 677 megavat (MW) ile başlayan YEKDEM kapsamındaki kurulu güç, 2013 yılında 313 MW’ye gerilemesini saymazsak, 2020 yılına kadar kesintisiz şekilde artış gösterdi.
2016’DAN BUGÜNE HIZLI BÜYÜME
YEKDEM kapsamındaki kurulu güçte yaşanan artış özellikle 2016 yılından itibaren çok çarpıcı bir görümüme büründü. Kurulu güç 2014’te 1080 MW, 2015’te 5155 MW’ye yükselirken, 2016 yılında 14629 MW’ye sıçradı. İzleyen yıllarda yaşanan artışla birlikte YEKDEM kapsamındaki santral kurulu gücü toplamı 26937 MW’ye ulaştı.
YEK İLE ÜRETİM SERT YÜKSELDİ
Yenilenebilir enerji kaynaklarına (YEK) dayalı santrallerin sayısı ve kurulu gücü arttıkça, bu tesislerin ürettiği elektrik miktarı da aynı şekilde hızlı şekilde yükseldi. 2016 yılında lisanslı YEKDEM santrallerinin ürettiği elektrik miktarı 44 milyar 696 milyon kilovatsaat (kWh) olurken, lisanssız tesislerdeki üretim 1 milyar 134 milyon kWh ile sınırlı kaldı. Bu rakamlar sırasıyla 2017 yılında 47 milyar 499 milyon kWh ve 3 milyar 31 milyon kWh, 2018 yılında 54 milyar 396 milyon kWh ve 8 milyar 212 milyon kWh ve 2019 yılında 66 milyar 863 milyon kWh ve 9 milyar 829 milyon kWh olarak kayıtlara geçti.
YEKDEM PORTFÖYÜNDEN ÇIKIŞLAR BAŞLIYOR
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamındaki kurulu güç miktarı 2021’ten itibaren gerilemeye başlayacak. Çünkü 2012 yılında YEKDEM kapsamına girmiş santraller, 10 yılını doldurduktan sonra kapsam dışına çıkarak serbest üretici pozisyonuna geçiyor.
ELEKTRİK ÜRETİM MALİYETLERİ AZALACAK
YEKDEM santrallerine kWh başına yapılan teşvik ödemeleri, Türkiye’deki ortalama elektrik üretim maliyeti hesaplanırken dikkate alınıyor. Sanayi aboneleri, ikili anlaşmalar yoluyla özel sektörden elektrik tedarik etmek amacıyla pazarlık ederken Piyasa Takas Fiyatı (PTF) + YEKDEM maliyeti formülü kullanılıyor. EPDK tarafından her yıl aylar bazında gösterge mahiyetinde YEKDEM maliyeti tahmini açıklanıyor. PTF ise arz ve talebin karşılaştığı piyasada oluşuyor. Mekanizma kapsamındaki kurulu gücün azalmaya başlaması, YEKDEM maliyetinin aşağı inmesini de beraberinde getirecek. YEKDEM maliyeti özellikle 2023 yılından itibaren hızla aşağı inecek. Böylece YEKDEM hem elektrik üretiminde yerli kaynakların payının artmasını hem de uzun vadede elektrik üretim maliyetlerinin aşağıya inmesine hizmet etmiş olacak.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü