MEHMET KARA
Türkiye, 2001 yılında çıkarılan ve 2013 yılında güncellenen Elektrik Piyasası Kanunu (EPK) ile bu alanda serbest bir piyasa oluşturmayı hedefliyor. Türkiye elektrik sektöründeki yeni yatırımları son 15 yılda ağırlıklı olarak özel sektör sırtladı, sırtlamaya devam ediyor.
Yatırımcılar arasında yerli şirketler öne çıksa da, küçümsenemeyecek oranda yabancı oyuncu da aktif rol üstleniyor. Bu pazarda Alman E.ON’dan Fransız EDF’in iştiraklerine, Avusturyalı OMV’den Hollanda merkezli Shell Energy ve SHV Holding’e (İpragaz), Çekyalı CEZ’den Rus Gazprom’a pek çok küresel oyuncu da yer alıyor.
Tabii General Electric, Siemens Gamesa, Hanwha, Vestas, Enercon, Nordex, Yingli Solar, First Solar gibi yüzlerce ekipman tedarikçisi de pazarda pozisyon almış durumda. Ayrıca çok sayıda Avrupalı, ABD’li, Güney Koreli, Çinli anahtar teslim mühendislik (EPC) firması da yoğun bir faaliyette ya da pazara giriş hazırlıkları içinde.
Türkiye elektrik piyasasında Çinli oyuncular bundan böyle daha fazla rol üstlenme peşinde. Bugüne kadar Türkiye’deki pek çok termik ve hidroelektrik santralinin kurulum sürecinde ekipman tedarikçisi ya da yüklenici olarak yer almış Çinli firmalar mevcut.
Ancak şimdi bir oyuncu elektrik üretim ve ticareti ile Türkiye elektrik pazarında aktif şekilde sahne almaya hazırlanıyor. Bu aktör, Çin’in devasa oyuncularından Chinese Shanghai Electric Power Co.’dan başkası değil. Şirketin Türkiye iştiraki EMBA Elektrik Üretim AŞ, Adana Yumurtalık yakınlarında Hunutlu Entegre Termik Santrali’ni inşa ediyor. 1320 MW’lik bu devasa yatırımın parasal büyüklüğü yaklaşık 1.7 milyar dolar. Hunutlu Termik Santrali devreye girdiğinde, Türkiye’nin önde gelen baz yük santrallerinden biri unvanına da sahip olacak.
Çinliler ve yerli ortakları, Hunutlu ile Türkiye elektrik piyasasında iddialı bir oyuncu olacaklarının sinyalini veriyor. Kurulumunda 4 bin, işletmesinde ise yaklaşık 500 kişinin çalışacağı Hunutlu Santrali’nin yılda 8 bin saat kesintisiz çalışarak 11 milyar kWh’tan fazla elektrik üretebilecek yetenekte olduğunun altını çiziyorlar.
Yıllık çalışma süresinin uzunluğu bir avantaj olsa da, bu santralin ithal kömür gibi fiyatı dalgalı bir yakıtla çalışacağı unutulmamalı. Evet, teknoloji ve ölçek büyüklüğü avantajını cebinde taşıyan Çinli şirket, Türkiye pazarında uluslararası piyasalardaki kömür fiyatlarına göre şekillenen bir oyun kurmaya çalışacak.
Bu arada, Çinli şirketin Türkiye elektrik piyasasında daha etkin olabilmek için başkaca ticari operasyonlar düşünmesi beklenebilir. Örneğin elektrik dağıtım operasyonlarında rol üstlenmesi, yani satın almaya gitmesi olası. EMBA’nın ortakları ayrıca, toptan ve perakende elektrik ticareti ve tedariği alanlarında da yeni çözümler peşinde koşabileceklerinin işaretini veriyor.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü