Enerji Günlüğü - GENDED Başkanı Halil Demirdağ, elektrik faturası gibi leasing taksiti ile çatı GES’in mümkün olduğunu belirterek, sanayicilerden günlük finansal yükü düşünmeden fabrika çatılarına yatırım yapmalarını beklediklerini söyledi.
Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstri Derneği (GENSED) Başkanı ve Smart Enerji CEO'su Halil Demirdağ, Enerji Günlüğü'ne açıklamalarda bulundu. Demirdağ, şirketlerin çatı ve cephelerinde kendi elektriğini güneşten üretmesi için pek çok neden söylenebileceğini belirterek, "Çatı GES kurulumuna ödenecek tutarı enerji maliyeti olarak muhasebenize koyuyorsunuz. O faturaya ödeyeceğiniz tutarlar kadar taksitlerle bütün leasing firmaları çatı projelerini finanse ediyor" dedi.
Şirket aktiflerine mal varlığı olarak da eklenecek çatı GES'lerin uzun vadede bedava elektrik üretme imkanı sunacağını da vurgulayan Demirdağ, "Bunu düşününce fabrikaların çatı cephe güneş santrali yapmaması için bir neden yok. Bu yıl Covid olmasaydı çok daha fazla çatı yapılırdı. Bundan sonra sanayicilerimizin bütün faktörleri düşünerek, günlük finansal yükünü düşünmeden bu yatırımları yapmasını bekliyoruz" diye konuştu.
"BELEDİYELER ÇATI GES’LERİ DESTEKLEMELİ"
Çatı ve cephe güneş sistemlerinin devreye alınması için daha önce bakanlık kabulü yeterken şimdi belediyelerin de devreye girdiğini anlatan Halil Demirdağ, "Peki bu bir zorluk mu? Belki hayır ama kurallar netleştirilmeli, uygulama tekliği sağlanmalı" dedi.
“İYİ BİR YIL GEÇİRDİK DİYEMEYİZ”
Türkiye'de 2020 yılında yaklaşık 500 MW'lik yeni güneş enerji santralinin kurulduğunu ifade eden Demirdağ, "Önceki yıllara bakarsak bu çok düşük bir rakam. Yıllık 1500 MW gibi bir kurulum bekleniyordu. Dolayısıyla iyi bir yıl geçirdik diyemeyiz" dedi.
Dünyada solar hücre verimliliklerinin giderek arttığını vurgulayan Halil Demirdağ, Türkiye'deki üreticilerin de kendilerini bu yeni gelişmelere adapte etmeleri gerektiğini kaydetti. "Yerli üreticilerimiz bu işi her geçen gün daha iyi öğreniyor, kabiliyetlerini geliştiriyor" diyen Demirdağ, yurt içinde eskiden beri üretilen panel camı ve çerçevesinin yanına her geçen gün yeni parçaların da eklendiğini söyledi. Bunlar arasında GES'lerin önemli ekipmanları arasında yer alan invertörlerinde yer aldığını anlatan Demirdağ "Aselsan, invertör üreteceğini deklare etti" dedi.
"MİNİ YEKA ERTELEMESİ İYİ OLMADI"
Halil Demirdağ, Türkiye'nin yeni güneş enerji santrali yatırım portföyünde yenilenebilir kaynak alanları (YEKA) lisansları ile kurulan tesislerin önemli bir yer tuttuğunu hatırlatarak "Mini YEKA ertelendi ama iyi olmadı. Bir YEKA projesi bugün başlasa en erken 1.5 yıl sonra sahaya gelebilecek. Bu nedenle, Mini YEKA bu yıl sektöre iş getirecek diyemiyoruz. Oysa aslında çelik konstrüksiyon, kablo ve panel üreticisi hazır, bu santralleri bekliyor" diye konuştu.
“GÜNEŞ YATIRIMLARINDA HIZLANMALIYIZ”
Güneşe dayalı elektrik üretim yatırımlarının istikrarlı şekilde artması için de periyodik olarak yeni mini YEKA ihaleleri yapılması ve yeni projeler geliştirilmesi gerektiğini belirten Demirdağ şöyle konuştu:
"Bir lisanslı projenin hayata geçmesi zaman gerektiriyor. Mesela 2015 yılında geliştirilen projeler ancak bugün devreye alınabildi, hatta onlar arasında hala kurulmamışlar var. Süreç normalde en az üç yıl gerektiriyor. Diyelim ki biz bunu hızlandırdık, 1.5 yılda yapılabilir hale getirsek bile 2021 yılı neredeyse boş, belki 2022'de birşeyler olabilecek demek. Yani çatı, YEKA, çephe ile hibrit yatırımları dahil, bu alanda hızlanmalıyız."
“HİBRİT PROJELERİ CİDDİ SIKINTILARLA KARŞILAŞTI”
GENSED Başkanı Halil Demirdağ, yakın geçmişte elektrik yatırımlarında hibrit projelerin önünü açan düzenlemelere imza atıldığını hatırlattı. Ancak hibrit projelerin ciddi sıkıntılarla karşılaştığını anlatan Demirdağ, dolayısıyla bu alandaki yatırımların istenen hızla gelişemeyeceği görüşünü dile getirdi. Demirdağ "Özellikle jeotermal santrallerde proje ruhsat alanı tanımı nedeniyle sıkıntı var. Bazı santrallerin çevresi tarıma uygun arazi, ikincil kaynağa dayalı santral kuracak alan yok" ifadelerini kullandı.
Hibrit projelerin Türkiye'ye yenilenebilir kaynakları daha efektif kullanma imkanı sunduğunu kaydeden Demirdağ şunları söyledi: "Yenilenebilir kaynaklarla ilgili belirsizliği, endişeleri gidermenin çözümü hibrit santraller. Yağmur, güneş, rüzgar birbirini o kadar iyi dengeliyor ki, jeotermal ve biyokütle gibi kesintisiz çalışabilen santralleri de dikkate aldığımızda hibrit santrallerle yenilenebilir kaynakların, 24 saat kesintisiz elektrik üretimine uygun hale getirilebildiğini görüyoruz. O yüzden bu projelerin arazi ihtiyaçları karşılanmalı.”
“NEDEN HER ALANDA GÜNEŞİ KULLANMIYORUZ?”
"Her 1000 MW'lik santral 90 milyon dolarlık doğalgaz ithalatını engelliyorsa neden her alanda güneşi kullanmıyoruz" diyen Halil Demirdağ, "Güneş yatırımcısı yüksek fiyat teşviki istemiyor. İstediği satın alma garantisi. En son ihalede çıkan fiyat, spot piyasa elektrik piyasasındaki fiyattan daha düşük. Şu anda GES'çiler piyasa fiyatından üretimi kabul ediyor. Buna rağmen güneş ile ilgili teşvik bağımlısı bir sektör algısı yaratılmaya çalışılıyor. Bunun değişmesi lazım. Geçmişte Almanya güneş elektriğine kilovatsaat başına 50 cent fiyat alım garantisi vermeseydi petrol bugün 100 doların üzerindeydi. Bundan sonra o derecede teşviklere gerek yok” ifadesini kullandı.
"GÜNEŞ İHRACATÇININ ÖNÜNÜ AYDINLATACAK"
Demirdağ, yeni Yeşil Mutabakat gereği fosil kaynaklı elektrikle imal edilmiş ürünlere Avrupa kapılarının kapanacağını belirterek, mevcut ve yeni kurulacak güneş santrallerinin Türk ihracatçısının yolunu açacağını vurguladı.
Güneş başta olmak üzere yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik tüketiminin toplam içindeki payı arttıkça Türkiyedeki ihracatçıların, karbon emsiyonu yüksek bir ülkedeki rakiplerine göre, Avrupa'ya daha kolay satış yapabileceğinin altını çizen Demirdağ, "Gümrüğe gittiğinizde AB diyor ki ben bu ürünün karbon dosyasına bakacağım. Üretim sürcinde atmosfere 1 kg karbon salmışsın, bunun bedelini alırım diyor. Dolasıyla Avrupalı ithalatçı, yeşil enerji ile üretilmişi seçecek" diye konuştu.
"YEK, ELEKTRİK FİYATINI DÜŞÜRÜYOR"
Yenilenebilir kaynaklara yönelik teşviklerin elektrik fiyatlarını yükselttiği eleştirilerine de değinen Halil Demirdağ, "Teşvikli santrallerin sayısı ve kurulu gücü giderek azalacak. Bu yıl, 2500 MW civarında YEK santrali teşvik sisteminden çıkacak. sonraki yıl 2500'ü daha çıkacak. Bunlar yine çalışmaya devam edecek ama artık piyasa ortalamasının çok altında maliyetlerle elektrik üretip fiyatları daha da aşağıya çekecek" ifadelerini kullandı.
"YERLİ EKİPMAN ÜRETİCİSİNE EK DESTEK GELİYOR"
Yeni kanun değişiklikleri ve buna bağlı ikincil mevzuat düzenlemeleri ile lisanssız elektrik üretimi projelerine ek desteklerden söz edildiğini belirten Smart Enerji CEO'su Halil Demirdağ, "Bunun da önümüzdeki yıl yerli üreticiler açısından pozitif olduğunu düşünüyoruz. Artık yerli malı teşvikleri Haziran 2021 itibariyle yeni fiyatlardan alınabilecek" dedi.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü