Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yılın ilk çeyreğine dair ekonomik büyüme verilerini yayınladı. Buna göre ülke ekonomisi Ocak-Mart 2023 döneminde yüzde 4 büyüdü.
Büyüme rakamlarının elektrik tüketimi verileri ile bir sağlamasını yapmanın, makro ekonomik gelişmeleri anlamaya katkısı olabilir mi bir bakalım. Bu yaklaşımla, 2023 yılındaki elektrik tüketimi verilerini hazırlayıp beklemeye başlamıştık TÜİK’in açıklamasını.
Yüzde 4’lük genel büyüme rakamını duyunca elimizin altındaki elektrik tüketimi rakamları ile çelişkili bir durum görünüyordu. Çünkü yılın ilk üç ayında elektrik tüketimi geçen yılın aynı dönemine göre ciddi düşüş göstermişti.
Peki elektrik tüketimi azalırken neyin büyümesiydi bu? Durumu anlamak için büyüme verilerinin alt kırılımlarına bakmak gerekiyordu. Ve baktık. Evet, sanayi üretiminde yüzde 0.7’lik bir gerileme söz konusuydu. Yani sanayide daha az elektrik tüketilmişti. Ancak elektrik tüketimindeki yüzde 4.5’lik düşüşe karşılık, yüzde 0.7’lik küçülme açıklanmaya muhtaç.
Mayıs ayındaki bedava doğalgaz kullanımını, enflasyonu aşağı yönlü etkileyecek şekilde çok iyi değerlendirmeyi bilen TÜİK bu duruma açıklık getirebilecek donelere de sahip olmalı değil mi?
Eğer bunun akla yatkın bir açıklaması yoksa aklımıza başka şeyler gelecek. Mesela, daha az elektrikle hemen hemen aynı miktarda üretim yapmayı başaran bir sanayi altyapımız olduğunu bilip sevinmeli miyiz? Yoksa sanayici elektrik pahalandı diye üretim yaparken mekanik alet edevata ya da kol gücüne mi yüklendi? Eğer öyleyse bunun istihdam verilerine de yansıyacağını düşünüp sevinebiliriz.
Her neyse, vardır TÜİK’in bir bildiği deyip bekleyelim.
Ama durun, bir iki şey daha geliyor akla. 2020 yılından itibaren elektrik fiyatlarındaki yüksek artışların ardından sanayiciler kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere öz tüketim amaçlı elektrik üretim yatırımları yapmaya başlamıştı. Ancak sanayicinin bu işten avantaj sağlayabilmesi için kendi üretip tükettiğini de şebekeden geçirmesi gerektiği için bir veri kaybı olduğunu sanmıyoruz.
Bu durumda geriye tek bir ihtimal kalıyor, o da sanayicimiz geçen yıla göre çok ciddi bir enerji verimliliği seviyesine ulaşmış olmalı. Yani aynı miktarda elektrikle daha yüksek üretim yapabiliyor demek ki. Bir başka deyişle daha az elektrikle aynı miktarda ürün elde edebiliyor. Bu son ihtimal ne kadar inandırıcı varın siz söyleyin artık!