Rus savaş uçağının hava sahasını ihlal ettiği için düşürülmesiyle Türkiye-Rusya ilişkileri gerildi.
Gerilim sadece Moskova ve Ankara’yla sınırlı değil. ABD ve Avrupa başkentleri ile NATO da meselenin içinde...
Sokaktaki vatandaşın sorduğu ilk soru şu oldu: Rusya doğalgazımızı keser mi?
Rusya’nın Türkiye’ye taahhüt ettiği doğalgazı vermemek gibi açık bir tavır sergileyeceğini hiç sanmıyoruz.
Ancak pratikte kolaylıkla giderilebilecek bazı pürüzlerin üzerine gitmemek bile bazen açık tepkiden daha etkili olabilir.
Örneğin ne?
Şöyle... Kiev ile Moskova arasındaki siyasi gerilim, Ukrayna’ya doğalgaz sevkiyatının durdurulmasına yol açtı.
Şimdi Ukrayna’ya gaz sevk edilmemesi, Avrupa’ya, aynı zamanda Türkiye’ye gelen gazın da kesilebileceği anlamına geliyor.
Bu kış çok soğuk geçer de Ukrayna üzerinden gelen Batı Hattı’ndan gaz akışı yavaşlar ya da kısa süreli de olsa kesintiye uğrarsa Türkiye sıkıntıya girebilir.
Batı Hattı’ndan gelen gazın kesilmesi Trakya’yı besleyen doğalgaz çevrim santrallerinin kısmen ya da tamamen devre dışı kalması, yani elektrik kesintilerinin yaşanması demektir. Gaz santrallerinden sonra sıra doğalgaz kullanan sanayi tesislerine gelecektir. Bu kesinti de yetmezse ondan sonra sıra konutlardaki doğalgazın kesilmesine gelecektir.
Diyelim ki AB duruma müdahale etti ve Ukrayna ile Rusya anlaştı. Yine de Rusya eğer Türkiye’yi gazla cezalandırmayı düşünmeye devam ederse, suçu Ukrayna’ya ya da güzergah üzerindeki olası arızalara atarak Türkiye’ye yeterli gaz gelişini engelleyebilir. Rusya Türkiye’ye Karadeniz’in altından geçen Mavi Akım üzerinden de gaz gönderiyor. Bakarsınız orada da arızalar baş gösterebilir.
Peki Moskova tüm bunları yapar mı gerçekten. Bize böylesi bir ihtimal düşük görünüyor. Zira bu açık bir ticari sözleşme ihlali olur ve Moskova’ya zarar verebilir. Bazı dönemlerde Rusya’nın doğalgaz gelirinin neredeyse dörtte birinin Türkiye’ye yaptığı satışlardan geldiği de dikkate alınırsa, böylesi ihlaller düşük ihtimal.
Ancak Rusya ile Türkiye arasında ortaklaşa yürüyen bazı uzun vadeli projeler var. İki ülke arasındaki gerilim, belki bu projelerin askıya alınması ya da tümüyle iptal edilmesiyle sonuçlanabilir.
Bunlardan en önemli ikisi Akkuyu Nükleer Santrali ile Türk Akımı Doğalgaz Boru Hattı projesi. Akkuyu’da işler zaten gecikti ve yavaş ilerlemesi kimseyi şaşırtmaz.
Ancak Türk Akımı Doğalgaz Boru Hattı Projesi için durum farklı. Hatırlamak lazım, Türk Akımı aslında Rusya’nın daha önce Bulgaristan üzerinden Avrupa’ya ulaştırmayı planladığı Güney Akım’ın yerine koyulmuştu. Sadece hattın ucunun ulaşacağı ülke Bulgaristan yerine Türkiye olarak değişmiş, Avrupa’ya geçiş kısmında ise Yunanistan işin içine sokulmuştu.
Şimdi Rusya ve Avrupa cephesinden gelen haberler, Moskova ve Brüksel’in, Türk Akımı yerine tekrar Güney Akım’a dönebileceğinin işaretlerini veriyor. Bu işaretler, Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev’in yaptığı Rusya-Türkiye ortak projelerinin sona erdirilebileceği açıklamalarıyla alt alta koyulduğunda ortada Türk Akımı için ağır bir durum olduğu anlaşılıyor.
Medvedev’in açıklamasında, Türk şirketlerinin Rusya’da pazar payı kaybedebilecekleri uyarısı da yer aldı. Mesele sadece bunlarla kalmadı, Rusya’dan Türkiye’ye gelecek turist sayısında da dramatik düşüşler yaşanacak gibi. Çünkü Moskova Yönetimi’nin Türkiye’ye turist gönderen tur operatörlerine “zararınız neyse karşılarız, Türkiye’ye tur satışlarını durdurun” yönünde mesajlar verdiği haber veriliyor.
Özetle görünen o ki Türkiye- Rusya geriliminden ilk elde ve en büyük yarayı Türkiye’ye Rus turist akını ile Türk Akımı almış durumda.
Bakalım önümüzdeki günler ne tür gelişmelere gebe, hep birlikte göreceğiz...
....