Enerji Günlüğü - Dünyada Değişen Enerji Jeopolitiği İklim Krizi ve Türkiye başlıklı IICEC Konferansı başladı. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı ve IICEC Onursal Başkanı Fatih Birol, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, öteden beri ekonomi için önemli başlıklar arasında yer alan enerjinin gündemde bugün eskiye oranla çok daha geniş yer tuttuğunu vurguladı.
ENERJİYE İLGİ GİDEREK ARTIYOR
Enerjinin uluslararası ekonomik ortamdan ve siyasetten hem etkilendiğini hem de bunları etkilediğini kaydeden Birol, fosil yakıtlar ile nadir elementler nedeniyle jeopolitikanın enerji ile iç içe geçtiğini kaydetti. Enerji ile iklimin birbirinden ayrılamayacağını kaydeden Birol “Nereden bararsanız bakın enerji ilgi alanında yukarı doğru çıkmaya devam ediyor” dedi.
PETROL FİYATI MUTEDİL DEVAM EDECEK
Petrol fiyatlarının 80 dolarlar civarında olduğunu kaydeden Fatih Birol, “Gelecek ay ve yıllara bakılınca petrol talebindeki büyümede bir yavaşlama görüyoruz. Bunun iki nedeni var. Biri Çin’deki gelişmeler (talebin düşmesi). İkincisi de elektrikli araçların çok hızlı bir şekilde yayılması. Elektrikli araçlar pazarının birçok kişi için sürpriz gelecek şekilde büyümesi. OPEC üyesi ülkeler üretim kısıntısı yapmazsa petrol fiyatları daha mutedil devam edecektir” dedi.
AVRUPA RUSYA İLİŞKİLERİNİN BİTMESİ TAHMİNDEN DAHA AZ HASAR BIRAKTI
Doğalgaz piyasasındaki gelişme ve beklentilerini de paylaşan Fatih Birol şöyle dedi:
“Avrupa’nın Rusya ile bağının kesilmesi, Rusya’nın en büyük müşterisi Avrupa’yı kaybetmesi, Avrupa’nın da en çok ithalat yaptığı Rusya ile ilişkisini bitirmesi, tahminlerden daha az hasar bıraktı. Çok büyük sürprizler olmazsa Avrupa ülkeleri bu kışı da fazla yara bere almadan atlatacak görünüyor. Rusya - Ukrayna savaşına kadar doğalgazın üçte ikisini Rusya’dan alan Avrupa kısa bir süre içinde bunu başka yollar ikame etti. Fakat birçok ekonomik sonuçları oldu. Bu kış da büyük bir aksilik olmazsa çok büyük gaz kesintisi yaşamadan atlatılacak.”
30 YILIN LNG YATIRIMININ YARISI 5 YILA SIĞACAK
Doğalgaz piyasasının gelecekte nasıl şekilleneceğine dair ipuçları da ortaya koyan Fatih Birol şöyle dedi:
“Önemli olan şu. 2025 yılından itibaren dört beş yıl içerisinde gaz piyasalarına şimdiye kadar görülmedik ölçüde yeni LNG üretimi gelecek. Özellikle ABD ve Katar’da tamamlanan LNG tesisleri piyasalara ciddi anlamda gaz getirecek. Şöyle söyleyeyim, 2025 ile 2028-29 döneminde ilave edilecek LNG kapasitesi son 30 yılda inşa edilenin yüzde 50’si kadar olacak. Bu da şu demek, gaz piyasalarında şu anda satıcı ülkelerin elleri güçlü ama ileride alıcıların elleri güçlenecek. Çünkü piyasada ciddi anlamda gaz olacak, bu da ekonomik ve jeopolitik olarak dengelerin yeniden tanımlanmasına yol açacak.”
KÖMÜR KULLANIMI YAVAŞ DA OLSA AZALIYOR
Dünyada kömür kullanımında da yavaş da olsa azalma yaşandığını anlatan Fatih Birol “Hindistan ve Çin’de hala artış var ama dünyaya baktığımızda tüketimde aşağıya gidiş görüyoruz. Bunun nedeni yenilenebilir enerjinin giderek daha çok artması. Yenilenebilir alanında muazzam bir devrim var. Dünyada inşa edilen bütün elektrik santrallerinin yüzde 80’inden fazlası yenilenebilir enerjiye dayalı. Özellikle güneş ve rüzgar, diğerleri onu takip ediyor. Biraz nükleer var.”
Kömür ve doğalgazın payının giderek azalmasının yenilenebilirde maliyetlerin düşmesinden ileri geldiğini anlatan Fatih Birol . Bunlar büyüyünce kömür ve doğalgaz için var olan alan da giderek daralmaya başlıyor. Bunun da altını çizmek lazım. Yani güneş tipi yükselme son derece önemli. Batının dayattığı bir şey deniliyordu ama esas doğudan geliyor. Çin ve Hindistan ile Brezilya da hızlı şekilde büyüyor. Türkiye’de de bu konuda çok güzle adımlar atılıyor.”
NÜKLEERE HIZLI DÖNÜŞ
Enerjide nükleerin yeniden ve daha yoğun şekilde gündeme geldiğini belirten Fatih Birol, “Türkiye’nin mevcut enerji durumuna ve coğrafi konumuna bakılınca nükleere olmazsa olmaz teknoloji diye bakıyorum. Dünyada da 1.5 yıl içinde nükleere hızlı bir dönüş var. Fukuşima’dan sonra düşüş vardı, şimdi ülkeler hızlı şekilde nükleere geri dönüyorlar” dedi.
Japonya, Kore, Çin, İsveç, Finlandiya, Fransa, İngiltere, Kanada ve Türkiye’de nükleer enerji alanında “hızlı bir inşa ve iştah” olduğunu ifade eden IEA Başkanı Fatih Birol bunun nedenlerine de değindi: “Nükleerdeki iştahı üç alanda görüyoruz. Biri, mevcut teknolojilerle yeni santraller yapmak. İkincisi Fransa ve ABD’de belli bir yaşa gelen nükleer santrallerin ömrünü uzatmak. Üçüncüsü de küçük ölçekli nükleer santraller. Ama hemen hemen her ülkede, hükümetlerin ve insanların nükleere karşı bir tutumu yoksa, bu teknolojiye önemli bir ilgi var. Önemli olan hangi teknoloji, hangi şartlarla, hangi partnerlerle çalışılacağı son derece önemli.”
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR POLİTİKA DEĞİŞTİRTİYOR
IEA Ajansı Başkanı Fatih Birol, e-mobilitenin, ülkelerin ekonomi politikaları üzerinde çok ciddi etkileri olacağını vurguladı. “Elektrikli arabalar, o kadar hızlı büyüyor ki, bu özellikle petrol ihracatçısı ülkelerdeki politikaların değişmesine yol açıyor” diyen Fatih Birol şöyle devam etti:
“Şöyle söyleyeyim, bundan üç yıl önce konuştuğumuzda elektrikli araçlar hızlı büyüyor ve dünyada satılan her 25 arabadan biri elektrikli diyorduk ve bu çok önemliydi. Bu yıl ise satılan her beş arabadan biri elektrikli. 2030 yılında en tutucu tahminle satılan her iki araçtan biri elektrikli olacak. Bunun çok ciddi yansımaları olacak. Petrol piyasaları olsun, araç sanayii olsun çok ciddi yansımaları olacak. Elektrikli araçlardaki gelişmeleri iyice takip etmek lazım, eğer petrol piyasalarını anlamak istiyorsak.”
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü