Enerji Günlüğü - Enerji Bakanı Berat Albayrak, 21 elektrik dağıtım şirketine birer performans karnesi sundu. Sonuçları basına açıklanmayan karne çalışması ileriki yıllarda da devam edecek.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) tarafından Bakanlık ve EPDK’nın katkılarıyla düzenlenen 9. Sektör Toplantısı’nda elektrik dağıtım şirketlerinin patron ve yöneticilerine seslendi. “Bir kamu yöneticisi olarak sizlerle samimi bir şekilde dağıtım sektörünün resmini paylaşıp gelecek beş yılı çok daha kaliteli ve mükemmel bir yönetim performans çerçevesinde nasıl nihayete erdirebiliriz, bunun istişaresini yapabileceğiz” diyen Bakan Albayrak şöyle devam etti:
“Özelde elektrik dağıtımında genelde elektrikte ülkemiz önemli bir değişim yaşıyor. Son 14 yıl içinde hem ekonomi hem de altyapı olarak önemli mesafeler kat ettik. Son 14 yıl içinde 32 bin MW’lik kurulu gücümüzü 74 bin MW’nin üzerine taşıdık. Tüketimimiz ikiye katlanarak 264 milyar kWh’yi geçti. Bunlar da sektörün iş yükünü ve zorluklarını gösteriyor. Yenilenebilir kaynaklara ait 64 MW kurulu gücümüz, 2016 ilk çeyrek itibariyle 5800 MW’ye ulaştı. 2023 yılı itibariyle yenilenebilirdeki bu büyüklükleri inşallah iki katına çıkaracağız.”
KESİNTİSİZ ELEKTRİK OLMAZSA OLMAZ
Elektrikte üretim ve tüketimdeki büyüme nedeniyle iletim ve dağıtım kapasitesinin de artması gerektiğine işaret eden Bakan Albayrak “Bu kapsamda üretilen elektriğin kesintisiz ve kaliteli olarak tüketiciye ulaştırılması sistem için asgari değil, olmazsa olmaz şart haline geldi” diye konuştu. 2008’de başlayıp 2013’te nihayete eren dağıtımdaki özelleştirme sürecinin, yönetim ve işletim anlamıyla daha kurumsal bir süreci beraberinde getirdiğini kaydeden Bakan Berat Albayrak şunları söyledi:
“Piyasada rekabetin oluşturulması ve ticaretin serbestleşmesi noktasında önemli katkılar oluştu. Artık profesyonel şirketlere dönüştürülmüş katma değeri olan ve geleceğini planlayabilen bir yapının oluşması söz konusu. Elektriğin üretimden tüketim noktasına ulaştırılması, önemli büyüklükte iletim ve dağıtım altyapısının yapılıp işletilmesini gerektiriyor. Bundan dolayı EPDK bu şirketlerin faaliyetleri kapsamında her türlü gelir ve gider unsurlarını inceler, tarifeleri hazırlar. Tarife düzenlemelerinde bir fiyat belirlenirken şirket ve tüketiciler için ekonomiklik ve sürdürülebilirlik kavramlarını optimize etmek gerekiyor.”
REKABET VARMIŞ GİBİ BAKIN
Bakan Berat Albayrak, elektrik dağıtım şirketi patron ve yöneticilerine, hizmet sunarken nasıl bir yaklaşım içinde olunması gerektiği konusundaki düşüncelerini de aktardı. Getirilen modelde, şirketlerin verimli olmaya zorlanması, nihayetinde sistemdeki maliyet veya sosyal refah kaybı olarak görülecek miktarın minimuma indirmesinin esas olduğunu vurgulayan Berat Albayrak “Şebeke faaliyeti birden fazla şirketle rekabete açılabiliyor olsaydı nasıl bir maliyete ve hizmete ulaşılabilirdi gibi teorik bir soruya en doğru şekilde yaklaşım getirebilmek gerekiyor. Esas bu husus çok önemlidir, bu yapıyı işin ruhuna oturtarak meseleye fiyat, maliyet, kalite ve verimlilik içinde bakmaktır” dedi.
EDAŞ’LAR HESAP VEREBİLİR OLMAK ZORUNDA
Elektrik dağıtım şirketlerinin, düzenleyici kurumun (EPDK) belirlediği tarife kapsamında dolaylı bir kamu kaynağı kullandıklarına dikkat çeken Berat Albayrak şu ifadeleri kullandı:
“Dağıtım şirketlerinin eşit taraflar arasında ayrım yapmadan faaliyetlerini sürdürmesi, her kuruşun şeffaflığının olması ve hesap verilebilirliğinin bulunması gerekiyor. ” ifadelerini kullandı. Çok geniş bir kamu kesiminden yaklaşık 40 milyon aboneye dokunduğunuzdan böyle bir sektör maliyet, kalite açısından açıklanabilir bir çerçevede olmak durumunda.”
KAYIP-KAÇAK “SORUN YUMAĞI” ÇÖZÜLÜYOR
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın her zaman sektörün sorunlarına çözüm bulmaya gayret ettiğini anlatan Berat Albayrak “Sektörün diğer mevzuattan kaynaklanan sorunlarını da dikkate alıp, bunların çözümü için ilgili kurumlar nezdinde girişimde bulunmaya devam ediyoruz” dedi. Son Elektrik Piyasası Kanunu (EPK) değişiklik tasarısıyla EDAŞ’ları etkileyen kayıp-kaçak konusuna, tarifeler ve piyasa işleyişindeki aksaklıklara çözüm getireceğini kaydeden Bakan Berat Albayrak, taslağın bu hafta itibariyle genel kurula geleceğini söyledi. Albayrak, “Bu tasarının yasalaşmasıyla önemli bir sorun yumağının çözülmesiyle sizlerin sorunlarınızı çözmede belli bir noktaya ulaşacağız” diye konuştu.
PERFORMANSA BAĞLI ÖDÜL-CEZA SİSTEMİ
Enerji Bakanı Berat Albayrak, sektörün performansının bugünden itibaren çok daha büyük önem kazandığını aktarırken şunları dile getirdi: “Sistemin jargonu bile değişmiştir. Daha önce kullanılmayan bazı konular artık icra edilecek fiili durumlara dönüşüyor. Örneğin OSOS, CBS, akıllı şebeke, talep yönetimi gibi hususlar piyasada çok daha önem arz ediyor. Bu süreç sizler açısından daha profesyonelce ve kurumsal davranmayı gerektirirken, vatandaşımız açısından da beklentileri artırmıştır. Elektrik dağıtım faaliyetinin sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda çok fazla lafa hacet yok. 780 milyon km2’lik alanda 40 milyon aboneye hizmet veren bir şebekeden bahsediyoruz. Bu dünyanın beşinci, Avrupa’nın ikinci büyük şebekesi durumunda. 15 milyon direk, 1.3 milyon kilometre hat, 74 bin MW kurulu güç.”
10 YILDA 101 MİLYAR TL’LİK BÜTÇE
Elektrik dağıtım sektöründe 2015 yılı öncesinde 13 milyar yatırım, 27 milyar TL işletme, 2016-2020 aralığını kapsayan yeni dönemde ise yaklaşık 18 milyar TL yatırım, 43 milyar TL işletme bütçesi olmak üzere 10 yıl içinde toplamda 101 milyar TL’lik bir tutarın harcanmış olacağını kaydeden Enerji Bakanı Berat Albayrak “Bu büyüklüklerin doğru yönetilmesinin ne kadar önemli olduğu, çok küçük hataların büyük maliyetlere sebebiyet vereceği malumdur. Hem kamu hem özel kesim için bu çalıştay büyük önem arz ediyor. Bugün başlayacak ve ağırlıklı tüketici odaklı çalıştayımızda, tüketicilere daha iyi hizmet verebilmek açısından her iki tarafın yapması gerekenleri masaya yatıracağız. Hizmet kalitesi, tüketici şikayetlerinin izlenmesi, yatırımların planlanması ve bunu ilgilendiren hususlar, diğer kamu kurumlarıyla ve belediyelerle ilişkiler, kamuoyu algısı, mesleki eğitim, iş sağlığı ve güvenliği konusunu tartışacağız. TEDAŞ ve TETAŞ ile ilişkiler konusunda süreçlerin daha iyileştirilmesi hususunu görüşeceğiz.”
EDAŞ’LARDAN ÜÇÜNCÜ DÖNEM BEKLENTİLERİ
Bakan Berat Albayrak elektrik dağıtım hizmetlerinin üçüncü uygulama döneminde önceliklerini ve EDAŞ’lardan beklentilerini de anlatan Albayrak şöyle konuştu:
“Kısaca özetlemek gerekirse. Marjinal maliyetlerin yakalandığı işletme şartları, teknik kalitenin yükseltilmesi, kayıp kaçak oranlarının tüm EDAŞ’lar için (Üçü hariç iyi bir performansla OECD ortalamasın yaklaştık) AB ortalamalarına düşürülmesi, tüketici odaklı müşteri hizmetlerinin etkin hala getirilmesi, şeffaflık ve izlenebilirliğin sağlanması, enerjinin kalitesi ve sürdürülebilirliği, kesinti kısıntı süre ve sayılarının AB seviyesine çekilmesi, işletme performansının sağlanması, 30 saniye içinde yanıtlanan çağrıların yüzdesinin artırılarak çağrı merkezlerinizin performanslarının artırılması. CBS uygulamalarının yaygınlaştırılması, uzman ve kalifiye personel istihdamı, müşteri memnuniyeti standartlarında AB seviyelerinin yakalanması.”
EDAŞ’LARA KARNEYLE YAKIN TAKİP
Elektrik dağıtım şirketlerinin üstlendikleri görevleri sağlıklı şekilde yerine getirip getirmediklerini çok yakından takip edecekleri mesajını veren Bakan Berat Albayrak,
“Sürekli sizleri takip ederek genel kalite, kalite faktörü kapsamında sistem işletim gelir hesaplamalarında bütün bu verileri kullanacağız. İlk olarak 2016 Mart ayı içinde elektrik dağıtım hizmetleri memnuniyet anketlerinin sonuçlarını bir nevi karneniz olarak sizlere dağıtacağım. Resmi açık açık göstereceğim. 78.7 milyon vatandaşımız 40 milyon abonenizle müşteri memnuniyetinde neredeyiz? Siyasetçi, vatandaş olarak memnuniyeti göreceğiz.”
HER YIL MÜŞTERİ MEMNUNİYET ANKETİ
EDAŞ’lara karne verilmesi uygulamasının ayrıntıları hakkında toplantının basına kapalı bölümünde bilgi vereceğini belirten Bakan Albayrak, “Her yıl yaptıracağınız müşteri memnuniyeti anketiyle ilgili olarak sahada neler yapacağımızı, anket sonuçlarından sonraki kısa sunumla da sizlere tek tek anlatacağız. Bundan sonra özel sektöre, özel sektör yaklaşımı içerisinde tamamen objektif kriterler çerçevesinde, performans kriterleri noktasında sizlerin sorunlarınızın da çözümü noktasında vatandaş taleplerinin karşılanıp karşılanmadığını çok sıkı takip edeceğiz. Uygunluk ve performans denetimleriyle kamu kaynaklarının yerinde kullanılması, dağıtım hizmetlerinin yerinde sağlanması, tüketicinin daha iyi hizmet alması temel amacımız olacak”
Özdemir: Enerji sektörü 5 yıllık stres testinde!
DOĞRUDAN BAKAN’A BAĞLI DENETİM EKİBİ
EDAŞ’larda müşteri memnuniyetini etkileyen unsurların, tedarik sürekliliği, hizmet kalitesi teknik kalite, işletme faaliyetlerinin yapılıp yapılmadığı hususlarında belli ekipler tarafından planlı, plansız, haberli habersiz denetimler gerçekleştirileceğini aktaran Berat Albayrak “Bakanlıkta bana bağlı olarak oluşturduğumuz bu ekiple, tamamen objektif kriterlerle performansınızı değerlendireceğiz. Makul zamanlama ve hedeflerle ilgili başarılı olan tüm grup ve dağıtım şirketlerine teşekkür edip destek olmaya devam edeceğiz. Etmeyenleri, ki ben özel sektörde böyle bir ihmal olduğunu düşünmüyorum. Özel sektör yaklaşımıyla meselelere eğilirsek çok daha iyi performans göstereceğimizi söyleyebiliriz. Sizlerin kendi oluşturacağınız iç denetim mekanizmalarına da bir yol gösterici olacağız. Gelir tavanınızı artırmak için doğal olarak bunu yapıyorsunuz, daha iyi yapmak zorunda olduğunuzu bizden daha iyi biliyorsunuz. Bu çalışmalar içeride kurumsal verimliliğin önünü açmak için yol gösterici olacaktır. Bizler de bu çerçevede size ancak dışarıdan destek olabiliriz.”
EPDK'dan enerji patronlarına mesaj: Asıl patron müşteri!
ÖDÜL-CEZA İÇİN VERİ ALTYAPISI
Elektrik kesintilerine ilişkin eşik değerlerin mevzuatta düzenlendiğini hatırlatan Bakan Berat Albayrak, “Yıllık eşik değerlerin aşılmasına ilişkin tazminatların mahsuplaşma yöntemiyle, günlük 12 saati aşanların ise takip eden ay içinde dağıtım şirketleri tarafından aboneye ödenmesi hükmü ortadadır. Dağıtım şebekesinde sunulan elektriğin teknik kalitesi, orta ve alçak gerilimde kurulmuş cihazlarla ölçülmektedir. Ölçüm sonuçları Mart ayı sonuna kadar raporlanıyor. Bu ölçüm işlemi hem ilgili yerdeki teknik kalitede iyileştirmenin yapılması, hem de dağıtım şirketinin bölge geneli için ölçülüp ödül-ceza mekanizmasına bir girdi sağlanması amacı taşıyor” diye konuştu.
BU ÇALIŞTAY MİLAT OLACAK
Elektrikte kalite sorunu yaşayan kullanıcıların şikayetlerinin değerlendirilmesi amacıyla ölçüm talep etme hakkı bulunduğunu da hatırlatan Bakan Albayrak “Elektrik piyasası mevzuatında belirlenmiş sürelere bağlı olarak performans takibi için birçok parametreye yer veriliyor. Kamu ve özel sektör olarak nihayetinde hepimizin ortak hedefi, elektrik dağıtım sektörünün asgari AB standartlarında hizmet verme imkanına sahip bir yapıya dönüştürülmesi, vatandaşın bu hizmeti gelişmiş ülke standartlarında almasının sağlanmasıdır. Bu kapsamda çalıştayın milat olacağını, 9. sektör toplantısının sorunların çözümüne imkan sağlayacağını düşünüyorum.”
Bakan Berat Albayrak’ın konuşmasının bu bölümünden sonra, ELDER 9. Sektör Toplantısı’nın basına kapalı bölümüne geçildi.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü / TRABZON