Enerji Günlüğü - Rüzgar enerji santrali proje stoku geriledi, kapasite artış hızı 2020’ye kadar düşük seyredecek. TÜREB Başkanı Ataseven, yatırım hızını korumak için işletmedeki RES’lerin kapasite artış taleplerinin karşılanmasını önerdi.
Türkiye, son yıllarda artan yeni yatırımlarla rüzgar enerjisinden elektrik üretim kapasitesini yaklaşık 7 bin MW düzeyine çıkardı. Bu arada 2017 yılı içinde yaklaşık 3 bin MW’lik kapasite tahsisi ihalesi tamamlandı, Yenilenebilir Kaynak Alanı (YEKA) rüzgar ihalesinde de 1000 MW’lik lisans verildi. Ancak yaklaşık 4000 MW’lik bu projelerin devreye alınma takvimi, 3-4 yıllık bir süreye ihtiyaç gösteriyor. Bu durumu ve inşası devam eden rüzgar enerji santrali (RES) projesi büyüklüklerinin geçmiş yıllardakinin altında olduğu da göz önünde bulundurulduğunda, önümüzdeki iki yıl içinde rüzgar enerjisi alanında geçmişteki büyüme hızının gerisinde kalınacağı anlaşılıyor. Peki eldeki projeler olgunlaştırılıp inşa edilene kadarki süreç için bir geçiş formülü bulunamaz mı? Sektör temsilcilerine göre bu soruya ‘kısmen’ evet cevabı vermek mümkün. TÜREB Başkanı Mustafa Serdar Ataseven’le konuştuk.
Son veriler ışığında rüzgar yatırımlarında geldiğimiz nokta nedir?
Türkiye’nin şu an itibariyle işletmede yaklaşık 7 bin MW’lik rüzgar santrali var. Geçen yıl Haziran ve Aralık aylarında yapılan iki ayrı yarışma ihalesiyle rüzgar santralleri için 3 bin MW’lik kapasite tahsis edildi. Ağustos 2018’deki YEKA rüzgar ihalesiyle de 1000 MW’lik lisans verildi. Toplam 4 bin MW’ye yakın yeni RES projesiyle 5 milyar dolarlık yatırım için düğmeye basılmış oldu.
Bu durumda RES kapasitesindeki hızlı büyüme sürecek diyebilir miyiz?
Tam olarak öyle diyemeyiz. Çünkü yeni kapasite tahsislerini alanlar ön lisanslarını alacaklar, projelerini geliştirip olgunlaştırıp sonra da lisanslarını alarak yatırıma başlayacak. Bunlar da toplam üç dört yıllık bir zaman alıyor. Yani geçen yıl kapasite tahsisi yapılan RES projelerinin hayata geçmesi 2021 ve sonrasına kalacak.
İnşa halindeki projeler, kapasitedeki artış hızını korumaya yetmez mi?
Maalesef yetmez. Çünkü şu anda 552 MW’lik santralin inşası devam ediyor. Bu durumda, yıl sonuna kadar yaklaşık 500 MW RES’in daha devreye girmesini bekliyoruz. Ancak bu geçmiş yıllardaki hızın oldukça gerisine düşeceğimiz anlamına geliyor. Yani önümüzdeki yıllarda özellikle 3-4 yılda rüzgar açısından bir darboğaz oluşacak.
Bunu hızlandırma şansı hiç mi yok?
Aslında buna yönelik bir çözüm var. RES kapasitesi artış hızında önümüzdeki iki yılda yaşanacak mecburi yavaşlamanın önüne geçebilmemizin yolu, işletmedeki santrallerin kapasite artış taleplerinin karşılanmasından geçiyor. Aksi takdirde bu yıl 500 MW’ye düşecek ilave kapasite rakamı 2019 yılında daha da azalır. 2020 yılında ise en alt seviyeye iner. Çünkü gerek 2015 müracaatları gerekse YEKA rüzgar ihalesiyle verilen lisanslara dayalı yatırımlar 2021’den önce devreye giremeyecek.
Peki kapasite artış projeleri kabul edilse de zamana ihtiyaç yok mu?
Kapasite artışı isteyenlerin talepleri karşılanırsa, bu projelerin hayata geçişi daha az zamana ihtiyaç gösterecek. Çünkü işletmedeki santrallerin kapasite artışı için ÇED süreci, yol inşası, imar izni süreçleri gerekmiyor. SİT alanı ve orman arazisi konusunda da sorunları yok. Dolayısıyla ilave kapasite tahsis talepleri karşılanırsa mevcut santralleri büyütme yoluyla toplam rüzgar kurulu gücündeki artış hızında ortaya çıkacak yavaşlama telafi edilebilir.
Yeni YEKA rüzgar ihalelerine yönelik hazırlıklar ne durumda?
Geçtiğimiz günlerde Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü rüzgar ve güneşte yeni YEKA ihaleleri için aday sahaları duyurdu. İkinci rüzgar YEKA ihalesi off-shore için düşünülüyor. Bakanlık bu konuda ciddi çalışma yürütüyor. Daha önce de sektör temsilcilerine, öncelikle YEKA ihalesinin tamamlanacağı, daha sonra yeni kapasite tahsis başvurularının alınacağı söylenmişti. Yani Öncelikle YEKA modeliyle ilerlenmek isteniyor. Bundan amaç, öncelikle off-shore teknolojisinin Türkiye’ye getirilmek istenmesi.
Peki YEKA dışında yeni RES kapasite başvuruları?
Daha önce önce iki kez ertelenen 2000 MW’lik kapasite başvuruları üçüncü kez ertelendi. Bu kez iki yıl öteye atıldı. Yani Nisan 2020 başında alınacak. Aslına bakarsanız bu çok geç bir tarih. Sektör bunu olumsuz karşıladı. Sektörün beklentisi, daha fazla ertelenmeden Nisan 2018 başında alınması yönündeydi.
Mehmet KARA