HALUK DİRESKENELİ
Değerli okurlarım,
Diyelim ki bir üniversitede Master (M.Sc.) veya Doktora (PhD.) programına kayıt oldunuz, almanız gereken dersler bitti. Sıra tez yazma aşamasına geldi.
Danışman Hocanız size yerli kömür kullanımı konusunda bir termik santral tasarımı için konu başlığı verdi. Bu konu başlığı mutlaka termik olmak zorunda değil. Solar (Güneş), rüzgar, hidro yenilenebilir enerji konuları da olabilir.
Bir yeni tasarım yapacaksınız. Bu tasarımı basit dört işlem hesap makinası ile yapacak haliniz yok. Basit Excel kullanımında modelleme yapmanız bile çok uzun bir süre gerektiriyor. Yazarınız yıllar önce dört işlem hesap makinasıyla bir endüstriyel buhar kazanı tasarımını ancak altı ayda bitirebilmişti.
Bir doktora (Ph.D.) tezi için yabancı yazılım gerekir mi?
"Doktora tezleri özgün olmalı” diye düşünebilirsiniz. Hatta "Gereken yazılımı tez öğrencisi kendisi yapmalı" diyebilirsiniz. Bir tez için eğer gelişmiş bir yazılım programı varsa, o tez olmaktan çıkıp basit bir uygulama metodu olmuyor mu? Araştırma ve geliştirme bu şekilde olmuyor mu? diye sorabilirsiniz.
Bütün bunlar eskiden oluyordu. Çoğu ticari yazılım başta bir doktora tezi çalışması olarak başladı, daha sonra ticari olarak gelişti. 20-30 yıl öncesinin çalışmasını tekrar sıfırdan başlayıp yapmak artık gereksiz. Günümüzde herşeyi baştan üretmenin bir anlamı yok. 20-30 senedir geliştirilmiş bir yazılım programını zaten siz kısa sürede aynı seviyede geliştirip üretemezsiniz. Ticari bilgileri toplamak kolay değil. Hazır gelişmiş programı tekrar üretmenin hiçbir anlamı yok, onu satın alıp daha ötesine ulaşmak gerek. Daha yeni sonuçlara ulaşmak lazım.
İnternette Google taramasına girdiniz. "Thermal Power Plants Design Software" yazdınız, ve uygun bir yazılım sordunuz. Var, hem de çok sayıda var. Ticari yazılımlar pahalı. Fiyatları 1 yıl veya uzun süreli (long-term) seçeneklere bağlı olarak 10K-100K Dolar/Euro arasında değişiyor. Ticari yazılımlar, zaten sadece bir şirketin alabileceği kamyon otomobil gibi bir öğrenci bütçesinin ödeyemeyeceği ürünler. Bir şirket binlerce kamyon alabilir ama kamyonu tek kişi almaya kalksa bütçesi zorlanır.
Demo istediniz, size link olarak geldi, internet üstünden bilgisayarınıza indirdiniz. Ancak parametreler kilitli, yazılımlar parametre değişimine izin vermiyor. Yani kapasite sabit, yakıt sabit, ortam sabit.
Özetle, yazılımın nasıl çalıştığını anladınız ama size özel kullanım imkanı yok. Yazılım firmaları, "internet üstünden gönderdiğimiz link'i kullanarak demo versiyonu indirip çalıştıran kullanıcı, bu yazılımı her şartta kullanır", derler. Bu indirme işlemini yapamayanlar zaten yazılımı kullanamaz.
Sonra "Bu yazılımın akademik sürümü yok mu?" diye merak ettiniz. Yazılımların akademik sürümleri var ama parasız değil. Yazılım şirketleri bu akademik sürümler için onlara sembolik gelen fiyatlar koymuşlar. Mesela 100-1000 ABD Doları veya Euro. Sadece ciddi kullanıcı gelsin istesin başvursun, demişler.
Ticari firmalara bir otomobil veya kamyon fiyatına verdikleri yazılımı, akademisyen doktora programı öğrencisine çok ucuz fiyatla neden veriyorlar? Akademisyen alsın kullansın, öğrensin, program bittikten sonra ticari hayatta ihtiyacı olduğunda tekrar gelsin, ticari sürümü şirketine aldırsın, kullanım olsun, istiyorlar. Geleceğe yatırım yapıyorlar.
Amerikan yazılımcılarının akademik kullanım için ucuza yazılım vermesi çok normal. Tüm öğrencilerin bu yazılımı okulda öğrenip mezun olmasını ve çalışma yerinde de aynı yazılımı bu sefer full fiyat ödeyip almasını istiyorlar. Aynı programı öğrenciler çok düşük fiyat ödeyip alabiliyorlar.
Akademik sürümlerin bir önemli ortak şartı var. Doktora tezi veya hakem kontrollü akademik makale yazdığınızda, kaynakçaya yazılım şirketinin adını yazacaksınız. Bu makaleye teknik yazılımın destek verdiği orda görünecek, atıf alacak. Ürün, yazılım tanıtımı olacak. Son derece normal bir talep.
Eğer akademik yazılımın 1 yıllık kullanım fiyatı 100 ABD doları veya Euro ise dert değil, bir yerden para bulur ödersiniz. Ama fiyat çoğu zaman 1000 ABD doları veya üstü olabiliyor. Danışman hocanıza soruyorsunuz. Hoca, bu konuda bilimsel araştırma desteği yapan fonlardan bahsediyor. Bizde de var. Eğer gerekli dökümanları toplayıp verirseniz, yazılım için para bulabiliyorsunuz. Her üniversite böyle akademik araştırmalar için fon desteği istiyor ve sağlıyor. Üniversitenizin bilimsel araştırma desteğine başvuruyorsunuz. Uluslararası piyasalarda çok sayıda olan yazılımlardan sizin doktora konu başlığınıza uygun birini seçiyorsunuz. Yazılım firmasından fatura istiyorsunuz, gönderiyorlar.
Yazılım bir USB çubuk veya CD içinde gönderiliyor. Paket üstünde bir fatura var. Bu fatura büyük ihtimal ile 50-75 ABD doları üstünde oluyor. Bizim gümrük uygulamamız, 50-75 ABD dolar üstünde fiyatlı olan her türlü mal için gümrük vergisi alıyor. Yazılımlar için bu oran yüzde 20-25 civarında oluyor. Az para değil.
Kuzey Amerika veya Batı Avrupa yazılım firmasına 50- 75 Doların altında bir ikinci fatura isterseniz, sert olumsuz tepki alırsınız. Çünkü onlarda fiyat neyse, yazılım paketinin üstündeki fatura da aynı olmak zorunda. Bu inanılmaz bilgisayar ve internet ortamında Amerika veya Avrupa denetim kurumlarının fatura ve şirket banka hesaplarının eşdeğerlik uyum kontrolü yapmaları çok kolay. Onlarda fatura değişimi büyük suç, ciddi para ve hapis cezası var.
Doğu Asya/ Uzak Doğu yazılımı isterseniz, onlarda yok. Onlarda her türlü krak- kırık yazılım var, USB veya CD var. Faturayı istediğiniz rakamda veriyorlar ama orijinal sürüm tasarım yazılımı onlarda yok. Hardware var Software yok.
Öte yandan ABD, Batı Avrupa akademik ortamlarında yazılım alımı devlet teşviğine sahip. Almanya'da İtalya'da hatta Rusya'da akademik sürüm yazılım satın alma sırasında gümrük vergisi yok. Bizde her türlü teşvik mutlaka suistimal edildiği için, kanun yapıcı gümrük vergisini şart koşmuş. Yapılacak neler var? Böyle bir yazılımı arkadaşınıza kardeşinize yurtdışında aldırıp, onun yurda gelmesini yanında yolcu refakatinde gelen eşya muamelesi uygulamasını bekleyebilirsiniz.
Yurtdışında bir post-doc araştırma bursuna katılabiliyorsanız, ordan alabilirsiniz. Bunlar normal kabul edilebilir durumlardır. İlerde belki tüm yazılımlar link üstünden internet ile gönderilecek ve ortada maddi bir USB çubuk veya CD gibi ürün olmadığı için gümrük prosedürleri olmayacak.
Bizde ODTÜ, Gazi, İTÜ, Boğaziçi, Dumlupınar, Marmara, Yeditepe, üniversiteleri bilimsel araştırma tezlerinde yabancı yazılımları kullandılar, kullanıyorlar. Sizin benzer tecrübeniz varsa bize (halukdireskeneli at yahoo nokta com) yazın, öğrenelim paylaşalım.