Enerji Günlüğü - Petrole endeksli doğalgaz fiyatları, bu yılın 2. çeyreğinde 133 Euro’ya (158 dolar) seviyesine gerileyecek.

Uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının 30 doların altını görmesi, küresel petrol üreticilerini harekete geçirmişti. Fiyatlardaki düşüşü durdurup en azından bir miktar yükselmesini sağlamak üzere, bazı petrol zengini ülkeler üretimin kontrollü bir şekilde azaltılmasında mutabık kaldı.

PETROLDE GERİLEME DURDU

Ne ölçüde hayata geçirilebileceği tartışmalı olsa da bu yöndeki kararın etkisi petrol fiyatları üzerindeki etkisini hemen gösterdi. Petrol fiyatlarındaki düşüş frenlenirken, brent türü petrolün varil fiyatı yeniden 40 doların üzerini gördü.

DOĞALGAZDA DURUM NE?

Peki petrolde bu gelişmeler yaşanırken, doğalgazda neler oluyor? Aslında petrol fiyatları uluslararası borsalarda oluşup şeffaf şekilde izlenebilirken, doğalgaz fiyatları biraz gözlerden uzak ve anlaşılması zor bir formülle şekilleniyor. Doğalgaz fiyatları (LNG fiyatları hariç) halen petrol fiyatları gibi günlük açıklanmıyor.

PETROLE ENDEKSLENİYOR

Özellikle ikili anlaşmalarla belirlenmiş ve boru hatlarıyla tedarik edilen doğalgazda durum böyle. Boru gazı fiyatı, uzun vadeli sözleşmelerle, petrol fiyatlarına endeksli bir formülle kontrata bağlanıyor. Bu yüzden doğalgaz fiyatları da petrol fiyatlarındaki gerilemeye paralel aşağı doğru iniyor.

UCUZ GAZ GERİDEN GELİYOR

Ancak gaz fiyatlarındaki düşüş, petroldeki hareketi 6-9 ay geriden izliyor. Bunun nedeni, sözleşmelere göre doğalgaz fiyatını hesaplayabilmek için petrolde gerçekleşmiş fiyatların üçer aylık dilimler halinde netleşmesini bekleme ihtiyacı.

200 DOLARIN ALTINDA

İki yıl önce petrol fiyatları varil başına 140 dolar iken, Almanya teslim Rus doğalgaz fiyatları da bin metreküp başına 485 dolar seviyelerindeydi. Bu fiyatlar bir yıl kadar önce ise teslim yerine göre değişmekle birlikte 350-400 dolar arasında hareket ediyordu. Boru gazı fiyatları bu yılın başında ise 180-190 dolar seviyelerine kadar geriledi.

DAHA DA DÜŞECEK

Bu yılın başında petrol fiyatları 30 dolara kadar düştü. Bu durumda petrol fiyatlarının son 9 aylık ortalaması baz alındığında doğalgaz fiyatları 2016 yılının 2. ve 3. çeyreğinde gerilemeye devam edecek. Rus doğalgaz uzmanlarının yaptığı bir hesaplamaya göre haziran ayı sonrasında Gazprom’un Türkiye dahil Avrupa’ya doğalgaz ihracat fiyatı 133 Euro ya da 158 dolara kadar inecek.

Türkiye'ye Rus doğalgazını BOTAŞ ve ithalat lisansına sahip özel sektör oyuncuları ithal ediyor. İthalatın beşte ikisine yakınını özel oyuncular alıyor. 

Mustafa SALİH - Enerji Günlüğü