Rusya’ya yönelik yaptırımlar bitmek bilmiyor. ABD tüm gücüyle zorluyor, AB bazılarına istemeyerek de olsa destek veriyor. Gelinen noktada batı ile Rusya arasında başta petrol ve doğal gaz konusu olmak ticaret çok önemli darbe aldı, almaya da devam ediyor.
Putin, ekonomik olarak çok zarar gördüğü ve Rusya’nın birkaç on yılına mal olacak savaşı artık bitirmeyi amaçlıyor ama bunu geri adım atmadan, kendini küçük düşürmeden yapmak istiyor. Ana hedeflerinden birine ulaştı, diğerini de biraz zamana yaymaktan başka çaresi yok gibi.
Resmi olmayan bir şekilde yıllardır kontrolünde tuttuğu Donbass bölgesini resmi olarak Rusya’ya katmak istiyordu, yaptı. Sadece bunu Ukrayna ve dünyaya kabul ettirmek kaldı. Şimdi kartlarını Ukrayna’yı bunu kabul edecek şekilde barış masasına oturtmaya yönelik oynuyor.
Öncelikle, genel olarak savunma durumunda, ilhak ettiği bölgeyi savunuyor. Amaçladığı bölge dışında işgal operasyonunu sürdürmüyor artık. Dikkatini sadece barış görüşmelerinde kullanmak istediği, feda edebileceği bazı kritik bölge ve tesisler (örneğin Zaporijy nükleer santrali) üzerine yoğunlaştırmış durumda.
Ukrayna Lideri Zelenskiy’i masaya zorlamak için de elektrik alanında olduğu gibi alt yapı tesislerini yok ediyor. Kiev dahil neredeyse hedefsizce, rasgele füze saldırıları ile halkı bezdirerek baskı kurmaya çalışıyor. Ukrayna yönetimini masaya oturtup, uzun süreli barış görüşmelerine başlandığı takdirde ikinci hedefine de ulaşmış olacak aslında. O da şu: Zelenskiy’den kurtulmak ve kendine yakın, en azından mevcut kadar düşman olmayan bir Ukrayna.
Hemen her ortamda Ukrayna liderliğinin bağımsız olmadığı, ABD politikalarının kuklası haline geldiği vurgulanıyor ve Zelenskiy yıpratılmaya çalışılıyor. Masaya oturtulup, Donbass’ın ilhakının kabulü üzerinden görüşme trafiği başlatılabildiği takdirde Zelenskiy’nin ipi de çekilmiş olacak zaten. Ukrayna halkı haklı olarak, madem verecektik bu eziyeti neden çektik diyecek… Şu bizim meşhur ağa ile kahyasının hikayesinde olduğu gibi…
Putin buna oynuyor ama becerebilecek mi hep beraber göreceğiz. Putin sıkılmaz, sabırla oynar oyununu, kış yarayacak, Ukrayna kışı çok zor geçirecek. ABD’de yine sabırla bunun karşısında durur çünkü para harcamak dışında bir sıkıntısı yok, zarar gören kendisi değil, maşa kullanıyor. Ancak Ukrayna halkı bu duruma ne kadar daha dayanır, asıl mesele bu. Onların onların sabrı ve duruşu belirleyici olacak bence.
Peki sonrasında ne olacak?
Putin batı ile ipleri koparmadı, koparan taraf olmak da istemiyor ama ipler hiç olmadığı kadar gergin. Zorunluluklar dışında ticaret en aza indirilmeye çalışılıyor (burada nükleer yakıt konusu var, irdelenmesi gerek ama başka zaman). Rusya’nın AB temsilcisinin görev süresi Eylül’de doldu ve evine döndü, yenisi yok. Yani Rusya AB büyükelçisini çekmiş oldu. Zaten devlet yetkilileri her fırsatta dile getiriyor, bu kadar yaptırım, kısıtlama varsa hangi ilişkiden bahsediyoruz diye? Spor dahil Rusya her alanda Batı’dan dışlanıyor. Bir de sanayinin bağımlılıkları olmasa.
Peki Rusya için çözüm doğuda mı? Rusya ana ihraç kalemlerini oluşturan metalleri, enerji kaynaklarını doğuya aynı şekilde satabilecek mi? Rusya çok kutuplu dünyadan yana, bunun peşinde ama dünyanın geri kalanından kopmuş bir vaziyette yönünü doğuya döndüğünde arzu ettiği gücü sağlayabilecek mi?
Orada yer tutmuş olan, hatta artık bölgesinin dışına çıkıp Afrika’ya el atan, Kuşak Yol Projesi ile ticaretinin önünü açarken siyasi yayılmacılık endişesi yaratan Çin ile çıkar çatışmasına düşmeyecek mi bu sefer?
Rusya Batı’dan elde ettiği gelir ile dünyada kutup olmaya çalışırken, bu gelirden önemli ölçüde mahrum kaldığı durumda, Doğu’dan ne istediği geliri elde edebilir ne de aynı bölgeye sıkışmış iki büyük güçten biri olarak dünyada kutup olduğu iddiasını sürdürebilir.
Bu kadar çok bilinmeyenli denklem içerisinde Putin savaşı bitirmeye hedefli, barış masası hem Ukrayna yönetimine yönelik hedefleri açısından hem batıyı beklemeye alıp, kızgınlıklarını soğutup, az kayıpla eski günlere dönmesi için çıkar yol. Yıldırma savaşının dozunu artıracaktır.