Enerji Günlüğü - Türkiye’de yılda 20 milyar adet içecek ambalajı ortaya çıkarken 2041’de bu sayının 52 milyara ulaşması bekleniyor. Oysa depozito iade sistemiyle pet şişeler 12 kez kullanılabiliyor.  

TOMRA Collection Solutions Türkiye Genel Müdürü Metin Tek, şirketin dünyada yaklaşık 50 yıldır her gün dönüşüm amaçlı içecek ambalajları toplama faaliyeti yürüttüğünü anlattı. Artık tüm dünyada tüketicilerin içecek ambalajını ödünç, içindeki ürünü satın aldığı bir düzene geçildiğini anlatan Metin Tek, “Tüm dünyada doğal kaynakların gitgide azalmakta olduğunun bilinci ile önlemler alınıyor. Depozito İade Sistemi, dünyada 60’a yakın pazarda uygulanıyor. Yalnızca son üç yılda, en az 22 eyalet veya ülke, depozito iade sistemlerini güncelleme ve geliştirme taahhüdünde bulundu” dedi. 

AB PLASTİK ŞİŞELERİ GERİ TOPLUYOR

Avrupa Birliği’nin Tek Kullanımlık Plastik Direktifi, üye devletlerin, 2029 yılına kadar tüm plastik şişelerin yüzde 90'ını toplamasını hedefliyor. Konunun uzmanlarına göre, içecek ambalajlarına depozito uygulanmadan bu orana ulaşmak çok zor. Avrupa genelinde mevcut depozito sistemleriyle, geri dönüşüm için toplanan plastik içecek ambalajlarının oranı ise yüzde 94’e ulaşıyor. 

YILDA 1 MİLYON TON DAHA AZ ATIK 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın paylaştığı bilgilere göre Türkiye’de de Depozito İade Sistemi ile 3-4 yıl içerisinde atıkların yüzde 90’ının geri dönüşüme ulaştırılması hedefleniyor. Böylece her yıl en az 1 milyon ton ilave atığın oluşmasının önüne geçileceği tahmin ediliyor. TOMRA Collection Solutions TR Genel Müdürü Metin Tek, Ambalaj Atıkları Kontrol Yönetmeliği ile 2004 yılında mevzuata giren depozito sisteminin aslında bir kaynak olan karton, cam, metal, plastik vb. atıkların diğer atıklar ile karışmasını önlemeyi hedeflediğini söyledi. Bu sayede büyük miktarda boş içecek ambalajının tekrar kullanım ve yüksek kalitede geri dönüştürme amacıyla ekonomik değerini koruyarak başarılı bir şekilde geri toplanabildiğini ifade eden Tek, “Böylece hem atıkların toplanması, ayrıştırılması konusunda maliyetler düşürülebiliyor, hem de kaliteli hammaddeye dönüştürülecek kaynak sağlanıyor” ifadelerini kullandı. 

HAMMADDE İHTİYACI ATIKTAN 

Depozito İade Sistemleri ile Türkiye’de yerli üretim yapan önemli sektörlerden plastik ve cam sektörlerinin hammaddesini yine ülke içinde temiz ve kayıtlı bir şekilde ayrıştırılmış ve toplanmış atıklardan karşılayabileceğini kaydeden Metin Tek, “Bu döngüsel ekonomi bağlamında, ülkemizde örnek ve belki de en büyük uygulama olacak diye düşünüyoruz” dedi.  

PET ŞİŞEYİ 12 KEZ KULLANMAK MÜMKÜN

Depozito İade Sistemi ile malzeme ve enerji ithalatının azalması sayesinde cari açıkta önemli ölçüde düşüş olması da bekleniyor. Metin Tek bu konuda şu değerlendirmelerde bulundu: 

“Depozito sistemi, yeni iş akışları ve yeni avantajlar da getirecek.  Bunların yanı sıra sistem, cam ve pet şişe üreticilerinin yeni şişe üretmek için birincil hammaddeyi ithal etmesine gerek kalmadan ülkemizde toplanmış cam şişeyi sonsuz kez, pet şişeyi ise en az 12 kez geri dönüştürüp kullanabilmesine imkân tanıyacak. Tüm bu ekonomik avantajlarının yanı sıra çevresel katkıları da çok büyük olacak. Bir turizm ülkesi olarak artık denizlerimizde, ormanlarımızda, yol kenarlarında pet ve cam şişe görmeyeceğiz.” 

TÜRKİYE’DEKİ ŞİŞELER DE TOPLANACAK 

Türkiye’de 2022 tarihinde başlaması planlanan Depozito İade Sistemi, kaynakların verimli kullanılması, çevre kirliliğini önleme ve atık toplamada düşük maliyet avantajları sağlayacak. Türkiye’de cam, metal, pet ve karton olmak üzere yıllık ortalama 20 milyar içecek ambalajı ortaya çıkıyor. Tüketim bu şekilde devam ettiğinde 2041 yılında 52 milyar adet içecek ambalajının atık olarak yönetilmek zorunda kalınacağı ön görülüyor. 

Tüketim alışkanlıklarında yaşanan değişikliklerle de tek kullanımlık ambalaj tüketiminin arttığı görülüyor. Bu nedenle tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kaynakların ülke ekonomisine temiz bir şekilde kazandırılmasını sağlayan döngüsel ekonominin en önemli örneklerinden biri olan Depozito İade Sistemi’nin yürürlüğe girmesi planlanıyor. Uygulama kapsamında içeceğin fiyatına küçük bir depozito bedeli ekleniyor. Boş ve sağlam içecek ambalajlarını geri dönüşüm için iade eden tüketicilere, bu bedelin tamamı geri veriliyor. Türkiye Çevre Ajansı tarafından yönetilecek sistem, içecek üreticileri, perakende sektörü oyuncuları ve tüketiciler gibi çoklu bir yapıdan ve çeşitli faktörlerden oluşuyor. 

TOMRA COLLECTION SOLUTIONS 

1972 yılında kurulan TOMRA, Temiz Döngü Geri Dönüşümü için depozito iade makineleri çözümleri sunuyor. Metal, plastik ve cam içecek ambalajlarını yeniden kullanmak, yeni şişe ve kutulara geri dönüştürmek üzere topluyor. 60’tan fazla ülkede 84 binden fazla depozito iade makinesiyle her yıl 40 milyardan fazla kullanılmış içecek ambalajını kapalı döngüye kazandırıyor. Böylece, hammaddelere bağımlılık azaltılıyor, denizlere ve çöp alanlarına daha az ambalaj atığı atılması sağlanıyor. 

TOMRA Collection Solutions’ın da içinde bulunduğu TOMRA Group küresel düzeyde 4 bin 500 kişiyi çalıştırıyor. Grup hisseleri Oslo Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görüyor.