Enerji Günlüğü – OPEC’in petrol fiyatlarında dengeyi kurmak için üretimi dondurma planına Irak’ın ret oyu kullanabileceği tahmin ediliyor.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Organizasyonu (OPEC) geçtiğimiz Nisan ayında Rusya ile üretimi dondurma konusunda müzakerelerde bulunduğunda, Suudi Arabistan anlaşmaya yanaşmayarak İran olmadan katılmayacağını belirtmişti. Bu kez de Irak anlaşmazlığa neden olacak gibi görünüyor.
OPEC üyelerinin Cezayir’de Eylül ayında gerçekleştirmeyi planladıkları görüşmelerde üretimi dondurma tartışmaları yeniden alevlenebilir. Suudiler, Nisan’da İran’ın da katılması koşuluyla üretimi sınırlandırabileceklerini belirtmişti. Nitekim uluslararası yaptırımların kaldırılmasının ardından İran üretimini artırdı, Suudiler de bu fikirden uzaklaştı.
Ancak şimdilerde işler biraz değişti. Akaryakıt talebinde yaz aylarında görülen yükseliş sonbaharın gelmesi ile geride kalacak. Suudi Arabistan, resmi verilere göre, geçen ay petrol üretimini günlük 10,67 milyon varil ile rekor seviyeye çıkardı. Söz konusu rakam Ocak 2016 üretiminden yaklaşık 450 bin varil daha yüksek. Dolayısıyla Suudi Arabistan için üretimi mevsimsel olarak yüksek bir noktada dondurmak daha çekici gelebilir. Öte yandan İran’ın üretimi de arttı ve neredeyse yatırım öncesi seviyelere geldi. Tahran’dan daha önceyapılan açıklamada normal seviyelere gelinene kadar üretime sınır getirilmesi konusunun değerlendirmeye alınmayacağı belirtilmişti.
İran’ın ezeli rakibi Suudi Arabistan ve komşusu Irak’ın arzı artırmaya devam ettiği bir dönemde anlaşmaya yanaşması halen yüksek ihtimalli görünmüyor. Ancak karşı durduğu unsurların zayıfladığı söylenebilir. İran, petrol üretimini Eylül ayı sonunda günlük 4 milyon varile yükseltmeye kararlı görünüyor ki zaten bu seviyeye gelirse büyük yatırımlar yapılmadan daha fazla artırılması mümkün değil. Dolayısıyla Suudi Arabistan ile üretimi dondurma konusunda anlaşmaya varabilir.
Söz konusu tabloda petrol üretiminde bir dondurma kararına en yüksek ses Irak’tan çıkabilir. Yeni Petrol Bakanı Al-Luaibi’nin göreve gelir gelmez attığı ilk adımın BP, Shell, Lukoilve CNPC gibi ülkenin güneyinde faaliyet gösteren petrol şirketlerinden harcama planlarını canlandırmalarını ve üretimi artırmalarını istemesi olduğu düşünüldüğünde; Irak’ın OPEC planına onay vermemesi yüksek ihtimal dâhilinde gibi görünüyor. Irak’ın petrol üretiminde almak istediği sonuçların hızlıca gelmesi mümkün olmadığından üretimde mevcut seviyelerde bir sınırlamaya yanaşması olası değil. Öte yandan bir sabotajdan dolayı üretimi Ocak’tan bu yana günlük 500 bin varil kadar gerileyen Nijerya’nın da üretimde bir dondurma kararına “evet” demesi beklenemez. Nisan ayındaki görüşmelerin mimarı Rusya ise son toplantıda Suudilerden kaynaklı rahatsızlığın tekrar yaşanmasından kaçınmak için adımlarını dikkatli atacaktır.
Sonuç olarak, Eylül ayında OPEC ile Rusya’nın üretimde sınırlamaya gidildiğine dair resmi bir anlaşmaya vardığı bir güne uyanacağımızı düşünmek yanlış olur. Ancak ne kadar anlamsız olsa da bu konuya ilişkin her işaret petrol fiyatlarında sıçramaya neden olabilir.
Güneş DOĞAN