Nijerya Petrol Kaynakları Departmanı (The Department of Petroleum Resources –DPR) geçtiğimiz günlerde 2020 yılı için marjinal saha teklif çağrısına başladığını duyurdu. Nijerya’da bu girişimin en son örneği 2002 yılında görülmüştü. 2001'de başlayıp 2003 yılında sonuçlanan teklif turunun sonunda 31 yerli şirkete 24 lisans verilmişti. 2013’te de benzer bir çalışma yapıldıysa da süreç tamamlanamadan sonlandırılmıştı.
Marjinal sahalar en azından son 10 yılda hiçbir faaliyetin yapılmadığı petrol veya gaz rezerv çalışmalarının yapılabileceği alanlardır. Son teklif çağrısında Nijerya’da 57 marjinal alan olduğu açıklandı.
Nijerya merkezi hükümeti tarafından yapılan bu açıklama yeni tip korona virüs (Covid19) salgını ve petrol fiyatları krizi sonrasında devletin fon ihtiyacının ne denli büyük olduğunun da bir göstergesi. Ancak marjinal saha teklif çağrısının kısa vadede federal hükümetin ekonomik beklentilerini karşılama potansiyeline sahip olmadığını söylemek mümkün. Çünkü koronavirüsün sarstığı piyasa mekanizmaları ve petrol fiyatlarının çok düşük olması nedeniyle DPR’nin çağrısı yatırımcılara çok da cazip gelmeyebilir.
Hali hazırda bu yatırımcıların büyük bir kısmının nakit sıkıntısı çektiği ve teklif için yerel ve uluslararası bankalardan krediler alması gerektiği de ikinci bir olumsuz faktör olarak değerlendirilebilir. Son olarak Nijerya’daki petrol sektöründe ihtiyaç duyulan bir takım reform çalışmalarının bir türlü gerçekleştirilememiş olması da yatırımcıları düşündüren unsurlar arasında.
Örneğin 10 yıldan uzun zamandır beklenen Petrol Endüstrisi Tasarısı’nın (Petroleum Industry Bill-PIB) henüz tamamlanamaması yatırımcılar açısından önemli bir caydırıcılık unsuru. Ayrıca kısa bir süre önce kabul edilen Derin ve Açık Deniz ve İç Taban Üretim Paylaşım Sözleşmeleri de yatırımcıların çıkarlarını olumsuz etkileyen bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Böyle bir ortamda uzmanlar, Nijerya’daki gaz rezervleri hususunda yapılacak çalışmaların düşük petrol fiyatları nedeniyle durgunlaşan piyasaların canlandırılması açısından önemli bir alternatif olabileceğini vurguluyor.
Büyük doğalgaz rezervlerine sahip dünyanın ilk on ülkesinden birisi konumundaki Nijerya’nın gaz rezervlerinin 187 trilyon standart metreküp gaz (tscf) olduğu tahmin ediliyor. Ülkenin mevcut doğalgaz üretimi 2012 itibariyle günlük 8.24 milyar standart metreküpe yakın.
Mevcut gaz kaynağı, yaklaşık 5000 megavat (MW) güç üretme kapasitesini desteklemek için yeterli. Nijerya’nın doğalgaz rezervleri, ham petrol rezervlerinin yaklaşık üç katı düzeyinde. Ülkenin doğalgaz sektöründeki en büyük girişimi, birkaç yabancı petrol şirketi ve Nijerya Ulusal Petrol Şirketi (NNPC) tarafından işletilen Nijerya Sıvılaştırılmış Doğal Gaz Projesi.
Njierya’daki diğer bir önemli doğalgaz oluşumu ise Batı Afrika Gaz Boru Hattı. Bu proje, 1982 yılında ECOWAS’ın doğalgaz petrol hattı inşası önerisi sonrasında geliştirildi. Nijerya'nın Nijer Delta bölgesindeki Escravos Bölgesi’nden Benin, Togo ve Gana’ya gaz tedarik etmesi planlanan boru hattı çok uluslu partnerlere sahip. 2006 yılının Aralık ayında tamamlanan boru hattının 2009 yılı sonunda ilk gaz tedariğine başlayacağı açıklanmıştı. Ancak boru hattından görülen düzensiz miktardaki nem ve birtakım güvenlik gerekçeleri nedeniyle bu oluşumdan fayda sağlanamadığı biliniyor.
Diğer yandan doğalgaz sektörünün de Covid 19 krizinden yılın ilk çeyreğinde diğer sektörlere kıyasla çok daha az etkilendiği Uluslararası Enerji Ajansı tarafından açıklanmıştı. Hal böyle iken Nijeryalı petrol ve maden ekonomisti Ekpen Omonbude gibi uzmanlar doğalgaz sektörünün Nijerya ekonomisi açısından canlandırıcı bir etkiye sahip olacağını düşünüyor.
Ancak doğalgaz sektörüne yapılacak yatırımlar gibi büyük projelerin hayata geçirilmesi için Nijerya federal hükümetinin büyük fonlara ihtiyacı var. Bu ihtiyaç da uluslararası kurumlar ve Çin gibi aktörlerden sağlanabilir.
Nijerya’daki durumu, ülkenin Çin ile ilişkileri kapsamında analiz edecek olursak; Pekin Hükümeti Nijerya’nın enerji alanında en büyük ticari partnerlerinden birisi. Ayrıca Çin, Nijerya’daki büyük altyapı ve ticari projelerin kreditörü. Son yıllarda Pekin Hükümetinin bazı Afrika devletlerine yönelik uyguladığı “borç stratejisinin” olası sonuçları da dikkate alındığı zaman Nijerya Hükümeti, Çin üzerinden elde edeceği kredi sözleşmeleri konusunda oldukça titiz davranmak zorunda.