Enerji Günlüğü - Makina Mühendisleri Odası (MMO), Türkiye’nin mevcut doğalgaz ithalat sözleşmelerini yeniden masaya koyup, alacağı gazın ihtiyaç fazlasını ihraç edebilme hakkı elde etmesini istedi.
Makina Mühendisleri Odası (MMO) Başkanı Yunus Yener, MMO Enerji Çalışma Grubu tarafından hazırlanan, 2018 Yılı Elektrik ve Doğalgaz Fiyatları, Tarife Uygulamaları, Maliyetleri Artıran Etkenler ve Yapılması Gerekenler Üzerine Oda Raporu’nu kamuoyuna duyurdu.
Raporda, Türkiye’nin mevcut doğalgaz alım anlaşmalarının kapsamlı ve ayrıntılı bir şekilde incelenerek, ülke aleyhine anlaşma hükümlerinin iptali için yeniden görüşme konusu yapılması istendi. Raporda “BOTAŞ ortak da olsa, başka bir devlete, o devletin ulusal veya çokuluslu kurumları ile ulusötesi şirketlere, ülke toprakları üzerinde boru hattı tesis ve işletme hakkı verilmemeli” denildi.
TÜRKİYE DOĞALGAZDA REEXPORT İMKANI ALMALI
MMO’nun raporunda, başka ülkelerdeki oyuncuların doğalgaz ve petrolünün, BOTAŞ’la yapılacak bir işbirliği kapsamında, mevcut ulusal doğalgaz ve boru şebekesi üzerinden taşınabileceği ifade edilirken “Ancak Türkiye, taşınacak gaz ve petrolün tamamını veya kayda değer bir bölümünü tercihli ticari şartlarda satın alma ve ulusal ihtiyaçların karşılanmasında kullanmanın yanı sıra ihraç etme imkânına da sahip olmalı” görüşüne yer verildi.
YENİLENEBİLİRİN PAYI HEDEFLENENDEN UZAK
Raporda rüzgâr ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynağı potansiyelinin değerlendirilerek ithalat faturası ve maliyetlerin düşürülebileceği ifade edilirken, “Ancak yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi için belirlenen hedef rakamlarla bugünkü duruma ait veriler karşılaştırıldığında, yenilenebilir kaynakların yeterince değerlendirilemediği görülmektedir” ifadelerine yer verildi.
GTŞ’LERE YAPILAN İNDİRİM TÜKETİCİYE YANSIMADI
MMO Enerji Çalışma Grubu’nun raporunda, devletin elektrik üretim şirketi EÜAŞ’ın, toptan satış fiyatında görevli tedarik şirketlerine (GTŞ) yüzde 27.2 indirim yaptığı belirtildi. Böylece söz konusu şirketlere yıllık bazda 5-5,5 milyar TL’lik destek sağlanırken, bu indirimlerin tüketicilerin tarifelerine yansıtılmadığının altı çizildi.
BEDAVA ELEKTRİK DESTEĞİNDE KAPSAM DARALMASIN
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 150 kilovatsaate (kWh) kadarlık elektrik tüketimini her ay devletin karşılayacağı yönündeki açıklamasına rağmen, Enerji Bakanı’nın konuya ilişkin açıklamasından, bu yardımın kapsamının daraltılacağının anlaşıldığı ifade edildi. Hanelerdeki kişi sayısından bağımsız olarak, 150 kWh’lik sınırın, asgari yaşam koşulları için eşik değer olarak kabul edilmesi gerektiği savunuldu.
ENERJİ İTHALAT FATURASI YÜZDE 16 ARTTI
MMO Enerji Çalışma Grubu’na göre 2018 yılında enerji girdileri ithalat tutarı yüzde 15,56 artışla 37,2 milyar dolardan 42,99 milyar dolara yükselerek 223 milyar dolarlık toplam ithalatının yüzde 19,28’ini oluşturdu. Elektrik üretiminde, sanayide, konutlarda temel bir enerji kaynağı olarak kullanılan doğalgazın yüzde 99’undan fazlası ithal edildi.
- MMO’DAN ÖNERİLER -
Elektrikte TRT payı iptal edilsin
- EPDK, elektrik dağıtım şirketlerinin kayıp ve kaçak elektriği azaltma yükümlülüklerini sürekli ertelemekten vazgeçmeli.
- Elektrik maliyetleri ile hiçbir ilişkisi olmayan TRT payı uygulaması iptal edilmeli.
- İletim ve dağıtım kayıplarını azaltacak dağıtık (yerinde) elektrik üretim uygulamaları teşvik edilmeli.
- Çok zamanlı elektrik tarifelerdeki artış veya indirimlerde farklılık yaratılarak gizli zamların önünün açılmasına son verilmeli.
Doğalgazda KDV düşsün ÖTV kalksın
- Elektrik üretiminde doğalgazın payı nihai olarak yüzde 25’e düşürülmeli.
- Yeni doğalgaz santrali lisansı verilmemeli, yükümlülükleri yerine getirilmeyen lisanslar iptal edilmeli.
- Doğalgaz fiyatlarında KDV yüzde 18’den 1’e düşürülmeli, ÖTV kaldırılmalı.
- İşletmedeki termik ve hidroelektrik santrallerde çevreye olumsuz etkileri azaltıp verimliliği artıracak yatırımların bir an önce yapılması sağlanmalı.
Rusya ve İran’a bağımlılık azaltılmalı
- Yurtiçi doğalgaz arama ve üretim faaliyetleri yoğunlaşmalı, karada ve denizlerinde arama seferberliğine girişilmeli.
- Mevcut doğalgaz alım anlaşmaları, ülke aleyhine hükümlerin iptali için yeniden görüşme konusu yapılmalı.
- Türkiye’nin egemenlik haklarını ve iletimdeki BOTAŞ tekelini zaafa uğratacak tüm girişim ve projelere karşı durulmalı.
- Başka ülkelerdeki üreticilerin doğalgaz ve petrolü, BOTAŞ’la işbirliği kapsamında mevcut ulusal şebekesi üzerinden taşınabilir.
- Türkiye, topraklarından geçirilecek gaz ve petrolün tamamını veya kayda değer bir bölümünü avantajlı şartlarda satın alabilmeli.
- Türkiye, topraklarından taşınacak doğalgaz ya da petrolü kullanmanın yanı sıra ihraç etme imkânına da sahip olmalı.
- Doğalgazda Rusya’ya ve İran’a bağımlılığın azaltılmasına yönelik çalışmalar yapılmalı, kaynaklar çeşitlendirilmeli.