Enerji Günlüğü - Mimsan Grup, devreye aldığı biyokütle tesisinde kullandığı beş ayrı yöntemle atmosfere en az düzeyde karbondioksit salarak Malatya’nın çöplerini elektrik ve ısıya dönüştürüyor.
Türkiye’nin önde gelen endüstriyel kazan ve enerji ekipmanları üreticisi Mimsan Grup, biyokütle alanında dünyada bir ilke imza attı. Malatya’da kurduğu tesiste yakma, termal gazlaştırma, biyogaz, çöp gaz ve atık ısı yöntemlerinin tümünü birden kullanan şirket, hem kentin çöp sorununu çözüyor, hem atmosfere karbondioksit salımını azaltıyor hem de elektrik enerjisi ve ısı elde ediyor. Aynı zamanda çöplerin ayrıştırıldığı ve bu nedenle 5+1 teknolojisi olarak adlandırılan teknolojinin kullandığı Santrale halihazırda günde 500 ton civarında çöp geliyor. Santrale 2019 yılında kentin tüm çöplerinin ulaşması ve kurulu gücünün 18 MW’a ulaşması hedefleniyor.
HERŞEY BİR HAYAL İLE BAŞLADI
Bir grup gazeteciyi tesisi gezdirip bilgilendiren Mimsan CEO’su Hacı Ahmet İlhan, Malatya’daki tesislerin şehir çöpünden 5 farklı yöntemle enerji elde edilen dünyadaki ilk tesis olduğunu vurgulayarak, herşeyin bir hayal ile başladığını kaydetti. İlhan, “Bazı şeyler küçük anlardır ama kritik anlardır, hafızalara kazınacak anlardır. Heyecanlıyız, bu heyecan küçük bir hayalle başladı. Malatya Belediyesi Çevre Müdürlüğü personeliyle başladı. Önce kendimiz sonra da ekiplerimizi inandırdık bu hayale. Burada bu süreçte bu mutlu sona eriştik” dedi.
Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin 2015 yılında açtığı bir proje ihalesi ile bu hayalin ete kemiğe büründüğünü belirten İlhan, Belediyenin yap işlet devret (15 yıllık) modeliyle, termal yöntemle elde edilen enerjinin satış gelirinden yüzde 7 ve biyogaz yöntemiyle elde edilen enerjinin satış gelirinden yüzde 17 pay verme şartıyla projenin hayata geçirildiğini söyledi.
AVRUPALININ ÇÖP SAHASINA KARPUZ KABUĞU GELMİYOR
İlhan, Avrupa ve ABD’de uygulanan ayrıştırmasız yakma yönteminin Türkiye’de kullanılmasının doğru ve ekonomik olmadığını ifade etti. Çöplerin ayrıştırılamayan atıkların yaklaşık yüzde 30’unun düzenli depolama alanına gittiğini ve yüzde 70’ini değerlendirdiklerini belirten İlhan, “Bizim gibi finansman zorluğu çeken ülkeler için bu yöntemin ideal olduğunu düşünüyoruz. Doğrudan çöpü yakanların bizde olmayan iki avantajı var. Onlar atıkları kaynağında ayrıştırıyor ve çöp sahasına karpuz kabuğu gelmiyor zaten. Ama bizde öyle değil, muhtelif atıklar geliyor. Avrupalılar için doğru olan bizim için doğru bir yöntem değil. Ama İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Anadolu yakası çöp yakma ihalesi 2017 yılında - yaklaşık 700 milyon euroluk bir yatırım - sözleşmesi imzalandı, yapılıyor. Malatya için bu doğru değil. İkincisi de paramız yok. O teknolojiyi uygulasaydık yatırımımız 50 milyon euro ve 2 MW’lık kapasitemiz olacaktı” dedi.
KULLANILAN HER YÖNTEMİN YAN ÜRÜNÜ DE VAR
Kullandıkları 5+1 teknolojisiyle ilgili ayrıntıları da paylaşan İlhan, her beş teknolojinin de elektrik üretimi yanında yan bir ürün daha yarattığına değindi. İlhan, yakma teknolojisi sonucu oluşan külün çimento fabrikalarında hammadde olarak; en çevreci yöntem olarak belirttiği termal gazlaştırma sonucu elde edilen hidrokarbon moleküllerinden arındırılmış katı maddelerin (çar) de başta yol ve asfalt için nitelikli dolgu malzemesi olmak üzere farklı alanlarda değerlendirileceğini ifade etti. Santralde kullanılan biyogaz yöntemiyle, elektrik üretimi yanında saf organik fermente edilmiş organik materyal (kompost) elde ettiklerini kaydeden İlhan, bu kompostun Malatya Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından peyzaj hammaddesi olarak kullanılacağını belirtti. İlhan, santralde kullanılan dördüncü enerji üretimi yöntemi olan çöp gaz ile ayrıştırma sonrası kalan ve düzenli depolama alanlarına sevkedilen zararsız, tanımsız materyallerin içerdikleri metan gazının da elektriğe dönüştürüldüğünü kaydetti.
MALATYA’NIN ÇÖPÜ ÇİÇEK AÇTI
Malatya’daki tesiste kullanılan beşinci enerji üretimi yöntemi ise bu dört yöntem ile yapılan üretim prosesi sonucunda oluşan atık ısının kazanımı ve bununla konut ve sera ısıtması yapılması. Atık ısı ile ilk etapta santrale yakın bir konumda bulunan 3 bin kişilik öğrenci yurdunun ısıtma ve sıcak su ihtiyacını karşılamayı hedeflediklerini ve ayrıca atık ısının tesislerdeki çiçek serasında kullanılacağını belirten İlhan, “Malatya Belediyesi’nin peyzaj düzenlemelerinde kullanacağı çiçeklerin bir bölümünün, bu teknoloji ile oluşturulacak serada yetiştirilmesi planlanıyor. Böylece bir anlamda, Malatya’nın çöpü çiçek açmış olacak.” dedi.
YEKDEM’E BU KADAR BAĞIMLI OLMAYABİLİRDİK
Santrale yaptıkları toplam 30 milyon dolar olarak değerlendirilen yatırımın geri dönüşümünü başta 4 yıl olarak hedeflediklerini, ancak şimdiki aşamada bunun 7 yıl gibi göründüğünü ifade eden İlhan, “Alım garantisi olmasaydı bu geri dönüşüm süresi hiç olmazdı. Dünyada çöp bertarafı özel şirketler tarafından yapılıyor. Ton başına belediyelere 50 euro fatura kesiyorlar. Eğer bizim belediyemizin de imkanları böyle olsaydı YEKDEM mekanizmasına bu kadar bağımlı olmayacaktık. Bu işin kilidi YEKDEM mekanizmasında. 2020 yılı sonrası için henüz hükümetin bir strateji beyanı yok” dedi.
Hacı Ahmet ilhan, söz konusu yenilenebilir enerji teşviki (YEKDEM) mekanizmasına şehir çöplerinin de dahil edilmiş olduğunu da belirterek, “Bu cazip yatırım fırsatından yararlanmak isteyenlerin ellerini çabuk tutmaları gerekiyor” dedi.
Sabiha KÖTEK - Malatya