Enerji Günlüğü - WWF Türkiye, Kaş-Kekova’nın Dünya Mirası Listesi’ne eklenmesini ve daha önce eklenmiş alanların bu vasfı hak etmelerini sağlayan özelliklerinin korunmasını hedefliyor. 

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan kültürel ve doğal miras alanlarının yüzde 50’ye yakın bölümü endüstriyel aktiviteler nedeniyle tehdit altında. Dünyadaki 229 kültür ve doğal miras alanının 114’ü kaçak ağaç kesimi, madencilik, yapılaşma, petrol ve gaz arama gibi çalışmalar yüzünden tahribata uğruyor. Bu alanlar sadece doğal yaşamın sürmesi için değil, bu bölgelerde yaşayan 11 milyon insanın refahı ve geleceği için de yaşamsal öneme sahip. Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF), 6 Nisan tarihinde başlattığı küresel kampanyayla, doğal hayatı ve insanların geleceğini tehdit eden bu tür yıkıcı faaliyetlerin sona erdirilmesi için çağrıda bulunuyor. 10 Temmuz 2016’da İstanbul’da başlayacak Dünya Mirası Komitesi’nin 40. Toplantısı da, bu çağrıların daha fazla karşılık bulması için bir fırsat olarak gösteriliyor. Hem Dünya Mirası kavramının daha iyi anlaşılması ve benimsenmesi hem de Dünya Mirası Listesi’ne Türkiye’den daha fazla alanın girmesi için. WWF Türkiye Doğa Koruma Direktörü Sedat Kalem’e, bu konudaki çalışmaları ve amaçlarını sorduk. 

WWF hangi alanlarda çalışmalar yapıyor?   

WWF küresel bir organizasyon ve tüm dünyadaki ofislerini birbirine bağlayan ortak bir vizyonu ve tanımlanmış hedefleri var. Bu hedeflerin ilki dünyanın doğasını korumak yani biyolojik çeşitliliği ve doğal yaşam ortamlarını korumak, ikincisi ise yenilenebilir kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlayarak insanın doğayla uyum içinde yaşadığı bir dünya kurmak. WWF’in bu stratejisi dünyanın bütününü kapsıyor ve biz de Türkiye Ofisi olarak WWF’nin küresel hedeflerine katkıda bulunuyoruz.  

Ulusal ölçekteki çalışmaları biraz açabilir misiniz? 

Ulusal ölçekte, Türkiye’nin tehlike altındaki tür ve yaşam alanlarını korumak ve yenilenebilir kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlamak için projeler yürütüyoruz, kampanyalar ve alan çalışmaları yapıyoruz. Küresel ve yerel projeler birbirini kapsayabiliyor veya aynı başlık altında çeşitlilik gösterebiliyor. Mesela küresel ölçekte tehlike altında olan hayvanların korunması  konusunda Hindistan Bengal Kaplanlarına odaklanırken biz de Türkiye ofisi olarak ülkemizdeki öncelikli türlerden deniz kaplumbağaları üzerinde yoğunlaşıyoruz ve bu türün yaşadığı ülkelerle eşgüdüm içinde çalışıyoruz. WWF’in doğal miras alanlarıyla ilgili kampanyası da küresel bir kampanya örneği, biz de ulusal ölçekte bu kampanyaya destek veriyoruz.

Kültürel ve doğal miras alanını nasıl tanımlıyorsunuz ve bunlardan nerede kaç tane var? 

1972 yılında imzalanan Birleşmiş Milletler Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi’ne göre evrensel öneme ve eşsiz güzelliğe sahip alanlar UNESCO tarafından “kültürel ve doğal miras alanı” olarak tescilleniyor. WWF’in başlattığı bu kampanyanın bir küresel bir de yerel boyutu var. Küresel boyutta bakacak olursak dünyada şu anda 229 kültür ve doğal miras alanı var. 

Bunlar miras kabul edildiğine göre zaten korunması gerekmiyor mu? 

İyi bir soru... WWF’in dünya çapında yapmış olduğu bir çalışmaya göre UNESCO tarafından tescil edilmesine rağmen bu 229 alanın neredeyse yarısı kaçak ağaç kesimi, madencilik, yapılaşma, petrol ve gaz arama gibi  çalışmalar yüzünden tehdit altında. İşte WWF de bir doğa koruma kuruluşu olarak böyle bir yaraya parmak basmak istiyor. Çünkü UNESCO tarafından tescil edilen bu alanların korunmasından ve yönetilmesinden asıl sorumlu olanlar, bu alanların bulunduğu ülkelerin yetkili kurumları. UNESCO bu alanları sadece tescil eden ve uluslararası düzeyde tanınmasını sağlayan bir kuruluş ve bu alanların korunması, ilgili hükümetlerin görevi.

Peki şimdi gündeminizde ne var? 

Dünya Mirası Komitesi’nin 40. toplantısı 10 Temmuz 2016’da İstanbul’da yapılacak. Toplantıda hem dünya miras alanları listesine yeni kabul edilecek alanlar belirlenecek hem de daha önce tescil edilmiş alanların durumları değerlendirilecek. WWF de başlattığı bu kampanyayla bu konuda farkındalık yaratmayı amaçlıyor ve Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi’ne taraf bütün ülkelere bu alanları daha iyi koruma çağrısında bulunuyor. 

Hedef 229 miras alanının tamamını koruma altına almak mı? 

Aslında evet ama kampanya için dünyadan üç pilot alan seçildi. Bunlardan biri Tanzanya’daki Selous Yaban Hayatı Parkı, ikincisi İspanya’daki Donana Milli Parkı ve üçüncüsü de Beliz’deki mercan resifleri. Bu üç alan sembolik olarak farklı eko sistemleri temsil ediyor. İlki orman, ikincisi sulak alan üçüncüsü ise deniz ekosistemine örnek. WWF’in bu kampanya kapsamındaki küresel hedefi, başta bu üç dünya miras alanı olmak üzere tüm koruma değeri yüksek alanları tehdit eden faaliyetlerin durdurulması için gerekli adımların atılması. 

Dünya Mirası Komitesi’nin Türkiye’de toplanması ne anlama geliyor? 

Gündem genel olarak küresel ama ülkemiz açısından bakacak olursak toplantının Türkiye’de yapılmasını fırsat olarak görüyoruz. İtalya, İspanya ve Fransa gibi ülkelerde Dünya Kültürel ve Doğal Miras Alanları 50’ye yakın. Ancak Türkiye’nin bu listede sadece 15 tane alanı bulunuyor. Bu alanların, ikisi hariç tamamı kültürel miras alanı niteliğinde. Yalnızca Kapadokya ve Nemrut Dağı hem doğal hem kültürel nitelikleriyle “karma dünya mirası” olarak kabul edilebilir. WWF Türkiye olarak, ülkemizde çok sayıda doğal alanın Dünya Mirası olarak tescillenmeyi hak ettiğini düşünüyoruz.

Tescil edilebilecek hangi alanlar var? 

Biz WWF Türkiye olarak Dünya Mirası Komitesi’nin 40. toplantısında özellikle Kaş-Kekova’nın tanıtımını yapacağız. Bu toplantının Türkiye’de yapılmasını fırsat olarak görüyoruz. Kaş-Kekova bölgesi yalnız olağanüstü güzellikteki kıyılarıyla değil Akdeniz’in biyolojik çeşitliliği açısından büyük önem taşıyor. Türkiye’nin Akdeniz kıyıları, nesli tehlike altındaki deniz kaplumbağaları, Akdeniz foku, orfoz, orkinos gibi birçok önemli türe ev sahipliği yapıyor. Bununla birlikte deniz canlıları için yaşam alanları oluşturan ve denizlerin akciğerleri olarak bilinen deniz çayırlarının en güzel örnekleri de bu bölgede yoğun olarak bulunuyor.  

Bu çalışmalara destek olmak isteyenler neler yapabilir? 

Bizim kampanyadaki amacımız Dünya Mirasları hakkında toplumsal farkındalık yaratmak, bu alanların daha iyi korunmasını sağlamak. Kaş-Kekova özelinde de Türkiye’nin potansiyelini tanıtmak. Bu amaçla daha fazla destekçiye ulaşmak istiyoruz. Bu bakımdan gerek sosyal medya ve gerekse diğer iletişim araçlarıyla ulaştığımız kitlenin büyümesi büyük önem taşıyor. Bu yolla tüm dünyadaki insanların dikkatini doğal miras alanlarına çekmek ve daha fazla insanın bu girişimi desteklemesini sağlamak istiyoruz. Doğal mirasımızın korunması ve daha fazla alanın bu listeye girmesini sağlamak için gerekli çalışmaların yapılması ve adımların atılması konusunda karar vericilerimize çağrıda bulunuyoruz.

Müge OKAN - Enerji Günlüğü 

 TÜRKİYE'NİN DÜNYA MİRAS LİSTESİ 

- Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) [1985]

- İstanbul'un Tarihi Alanları [1985]

- Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) [1985]

- Hattuşa (Boğazköy) - Hitit Başkenti (Çorum) [1986]

- Nemrut Dağı (Adıyaman - Kahta) [1987]

- Pamukkale-Hierapolis (Denizli) [1988]

- Xanthos-Letoon (Antalya - Muğla) [1988]

- Safranbolu Şehri (Karabük) [1994]

- Troya Antik Kenti (Çanakkale) [1998]

- Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) [2011]

- Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya) [2012]

- Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) [2014]

- Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) [2014]

- Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri (2015)

- Efes (2015)

WWF (DOĞAL HAYATI KORUMA VAKFI)

- Kurulduğu 1961 yılından beri alanındaki en büyük organizasyon

- 6 kıtada 50 ülkede ofisi var, 100’den fazla ülkede çalışmalarda bulunuyor.

- 6 milyona yakın destekçisi var

- Dünya çapında 5 bin çalışana sahip

- WWF Türkiye, 1975 yılında açıldı. 40 yıldır Türkiye’nin değerli doğal alanlarını, sulak alanlarını, ormanlarını, denizlerini ve türlerini korumak için çalışmalarda bulunuyor.