Enerji Günlüğü - GÜNDER Başkanı Kutay Kaleli, güneş enerji santrali (GES) lisans ihalelerinin 10-15-20 MW’lik dilimler halinde yapılmasını önerdi. Kaleli, çatı ve cephe GES’leri için de aylık/yıllık mahsuplaşma imkanı getirilmesini istedi.
Türkiye’de güneş enerji santrali (GES) yatırımları 2018 yılında görece hızlı bir şekilde devam etti. Ancak finansal dalgalanmaların ve genel ekonomik sıkıntıların da etkisiyle sektör yeni yıla yavaşlayarak girmiş durumda. Geçtiğimiz hafta sonu yenilenebilir kaynak alanı (YEKA) GES lisans ihalesinin iptali de bunun en dikkat çekici işaretlerinden biri oldu. Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü (GÜNDER) Başkanı Kutay Kaleli ile sektördeki son gelişmeleri, beklentileri ve önerilerini konuştuk.
Türkiye’de toplam GES kurulu gücü nereye ulaştı?
GES kurulu gücümüz 2018 sonu itibariyle 5000 MW’ı aştı. Bu rakamın 2023 yılında en az 14 bin MW, 2030 yılında ise en az 38 bin MW’a yükselmesini bekliyoruz. GES yatırımları istihdama da büyük katkı sağlıyor. Güneş enerjisi sektöründe 50 bin kişi çalışıyor.
Termal güneş enerjisi çözümleri konusundaki son durum nedir?
Ülkemiz, solar termal alanında Avrupa’nın ve Ortadoğu’nun en büyük üreticisi ve ihracatçısı. Türkiye’deki çatılarda yaklaşık 20 milyon metrekarelik alanda termal güneş kollektörü var. Son yıllarda yurt içinde talep düşse de yurt dışında çok canlı. Yaklaşık 3 bin termal güneş enerjisi montajcısı var. Dolayısıyla şu anda çatılardaki PV kurulumları için hazır bir dağıtım ağı ve kalifiye işgücümüz mevcut.
Çatı üstü fotovoltaik çözümler konusunda neredeyiz?
2018 çatı pazarı için ufak tefek eksikler hariç mevzuatın tamamlandığı, yani kurulumların önünün açıldığı yıl oldu. Şu anda kurulu gücün yaklaşık yüzde 15’i çatılardan geliyor. Bunun ne kadarının endüstriyel, ne kadarının öz tüketim amaçlı olduğu konusunda henüz sağlıklı bir veri akışı yok.
Çatı GES’lerin daha hızlı yayılması için önerileriniz var mı?
10 kW (kilovat) ve altı kurulu güçteki çatı GES’lere vergi mahsuplaşması sağlanrdı. Bunun 1 MW’a kadar yükseltilmesi veya öz tüketim için sınırsız hale getirilmesi gerekiyor. Şebekeden bağımsız 5 MW’ye kadar çatı kurulumu yapılabilir. Ama şebekeye elektrik verilemediği için mahsuplaşma, dolayısıyla satış geliri elde edilmesi söz konusu değil. Bu yüzden mahsuplaşma kapsamı bir an önce genişletilmeli. Aksi halde geri dönüş süreleri uzadığı için sektörün büyüme hızı düşecektir.
İkinci YEKA güneş ihalesi iptal edildi, yerine ne öneriyorsunuz?
Bu ihalelerin, 10-15-20 MW gibi olabildiğince küçük kapasitelerde, çok sayıda farklı bölgeyi kapsayacak şekilde, hızlıca yapılmasını öneriyoruz. Böylece projelerin finanse edilebilirliği kolaylaşacak ve sahalar farklı yatırımcılar tarafından üstlenileceği için yumurtalar aynı sepete konulmamış olacaktır. Bana göre, tıpkı geçmişteki rüzgar ya da lisanslı güneş ihalelerinde olduğu gibi, bir kaç gün sürecek birbirini takip eden ihaleler yapılmalı. En ucuz yenilenebilir kaynak olan güneşe dayalı yeni tesisleri çok rahatlıkla bağlayabileceğimiz bir iletim ve dağıtım şebekemiz var. Belirlenmiş kapasiteler çok hızlı bir şekilde ihaleye çıkılabilir.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü