İsrail, Akdeniz kıyısında 2010 yılında keşfedilen Leviathan doğalgaz sahası için sahada hisse sahibi olan şirketlerle yaşadığı sorunları çözerek bir uzlaşıya varmaya çalışıyor.

Bilindiği gibi Başbakan Benjamin Netanyahu`nun muhaliflerinin iki şirketin İsrail`in böylesi değerli ulusal varlıklarında çok fazla kontrol sahibi oldukları eleştirilerini yoğunlaştırmaları üzerine, İsrail Rekabet Kurumu, sahanın % 85 hissesini elinde tutan Noble Energy ve Delek Group`un tekeline son vermek amacıyla iki şirketin hisse bulundurma iznini iptal etmişti.

Şimdi de son on yılda keşfedilen dünyanın en büyük açık deniz doğalgaz sahası olan ve İsrail’in enerji bağımsızlığında temel taş olarak görülen sahada taraflar ortak bir noktada birleşmeye çalışıyorlar. Zira bu itiş kakış içinde sahanın işletmeye geçme tarihi şimdiden iki yıl ertelenerek 2020`ye sarkmış durumda.

Hatırlatmak gerekirse, İsrail karasularında bulunan Leviathan sahası ortakları % 39.66 hisse ile Amerikan Noble Energy, % 45.34 hisseye sahip Delek Group (Avner Oil ve Delek Drilling)ve % 15 hisseye sahip Ratio Oil.

İsrail devletinin, bu konsorsiyum ile gerçekleştirdiği uzlaşma planı görüşmelerinde yepyeni bir hamleye hazırlandığı ifade ediliyor.

İsrail yayın organı Globes`un internet sitesinde yer alan bir habere göre, İsrail hükümeti uzlaşma planında sahada çalışmalar geliştirildikten sonraki on yıl içinde Leviathan havzasından yapılacak doğalgaz pazarlamasında biraz farklı bir yöntem uygulamak istiyor.

Şöyle ki, İsrail devleti sahada hisse sahibi olan şirketlerin ayrı ayrı pazarlama yapmalarını ve kendi aralarında rekabet etmelerini istiyor. Bu çerçevede, İsrail`in uzlaşma metnine `Leviathan havzasının işletmeye girmesinden sonraki on yıl içinde devlet saha ortaklarını iç pazara gaz satışı konusunda birbirleri ile rekabet etmeye zorlayabilir.` cümlesinin ekletmek istiyor.

Doğal olarak şirketler, on yıllık uzun ve belirsiz bir süreç nedeniyle böyle bir uzlaşı anlaşmasını imzalamaktan çekiniyorlar. Şirketler bazı koşullar altında hükümetin bu talebine razı olabileceklerini, bunun da pazarlamanın fizibilitesinin belirlenmesi ve ekonomide bir dizi müşteri ve altyapının içinde olduğu oldukça karmaşık bir modelin geliştirilmesini gerekli kıldığını ifade ediyorlar. İsrail devletinin kendilerine modelin nasıl işleyeceğini açıklamak zorunda olduğunu da ekliyorlar.

Ayrıca, yaptığı yatırımlara vurgu yapıp hakkını sonuna kadar arayacağını ilan edip İsrail yatırımlarını askıya alacağı tehditleri savuran Noble Energy`nin bu fikre yavaş yavaş ısınmaya başladığı ifade ediliyor.

Dün İsrail güvenlik kabinesi tarafından onaylanan ve son bir kez daha onaylanması gereken uzlaşma planının ayrıntıları henüz kamuoyu ile paylaşılmış değil. Ancak İsrail devletinin milliyetçi ve korumacı kaygılarla ortaya çıkaracağı bu yeni,saha ortaklarını yarıştırma modelinin rekabeti arttıracağı ve fiyatlardaki yapay yükselişleri önleyeceği kesin. Hatta bu yeni modelde ortaklar arası çıkar ve ortaklık çizgileri aşılıp karıştırılmaz ve başarılı olursa Doğu Akdeniz gazının tamamı için yeni bir çıkış yolu bile olabilir. Neden olmasın?