Enerji Günlüğü - Uluslararası Enerji Ajansı - IEA’nın bugün yayınladığı Küresel Enerji Değerlendirmesi raporuna göre, gelişmiş ekonomilerdeki enerji talebi bile, yıllar süren düşüşlerin ardından yeniden yükseliyor. Dünya çapındaki elektrikteki hızlı büyüme, yenilenebilir enerji, gaz, kömür ve nükleer tüketimini artırıyor. Rapora göre, küresel enerji talebi, dünya çapında elektrik tüketimi arttıkça ortalamanın üzerinde bir hızda büyüdü. Yenilenebilir enerji ve doğal gaz arzındaki artış, ek enerji ihtiyaçlarının çoğunu karşıladı.
Raporda, küresel enerji talebinin 2024 yılında %2,2 oranında arttığı tespit edildi. Bu, %3,2'lik GSYİH büyümesinden düşük ancak 2013 ile 2023 yılları arasında ortalama %1,3'lük yıllık talep artışından önemli ölçüde daha hızlı.
GELİŞMEKTE OLAN EKONOMİLER ARTIŞTA %80 PAYA SAHİP
Yükselen ve gelişmekte olan ekonomiler, 2024'te küresel enerji talebindeki artışın %80'inden fazlasını oluşturdu. Bu, enerji tüketiminin %3'ten az, 2023 oranının yarısı ve ülkenin son yıllık ortalamasının çok altında arttığı Çin'deki daha yavaş büyümeye rağmen gerçekleşti. Birkaç yıllık düşüşün ardından, gelişmiş ekonomiler büyümeye geri döndü ve enerji talepleri toplamda neredeyse %1 arttı.
BÜYÜMENİN ANA TETİKLEYİCİSİ ELEKTRİK SEKTÖRÜ
2024'te küresel enerji talebi büyümesindeki hızlanma, elektrik sektöründen kaynaklandı. Küresel elektrik tüketimi geçen yıl yaklaşık 1.100 terawatt-saat veya %4,3 oranında arttı. Bu da son on yıldaki yıllık ortalamanın neredeyse iki katı anlamına geliyor.
Geçtiğimiz yıl dünya elektrik kullanımındaki keskin artış, birçok ülkede soğutma talebini artıran rekor küresel sıcaklıkların yanı sıra sanayiden gelen artan tüketim, ulaşımın elektrifikasyonu ve veri merkezleri ile yapay zekanın büyümesi tarafından yönlendirildi.
YENİLENEBİLİR YENİDEN REKOR KIRDI
Dünya çapında kurulan yeni yenilenebilir enerji kapasitesi geçen yıl 700 gigavat büyüyerek üst üste 22'nci yılda rekor olarak kayıtlara geçti.
Küresel elektrik üretimindeki artışın yüzde 80'ini yenilenebilir ve nükleer enerji karşılarken, bu kaynaklar ilk kez toplam üretimin yüzde 40'ını oluşturdu.
DOĞAL GAZA TALEP GÜÇLÜ
Daha yüksek elektrik tüketimi sonucunda doğal gaz, 2024 yılında fosil yakıtlar arasında en güçlü talep artışını gördü. Gaz talebi, son on yılda yıllık ortalama yaklaşık 75 milyar metreküp iken, %2,7 artarak 115 milyar metreküp oldu.
PETROLÜN PAYI İLK KEZ %30’UN ALTINDA
Petrol talebi ise daha yavaş büyüdü ve 2024'te %0,8 arttı. Petrolün toplam enerji talebindeki payı, %46'ya ulaştığı zirveden 50 yıl sonra ilk kez %30'un altına düştü.
2024’TE SATILAN HER BEŞ OTOMOBİLDEN BİRİ ELEKTRİKLİ
Elektrikli otomobil satışları da geçen yıl %25'in üzerinde arttı ve elektrikli modeller küresel olarak satılan her beş otomobilden birini oluşturdu. Bu, havacılık ve petrokimyasallar için petrol tüketimindeki artışın önemli bir kısmını telafi eden karayolu taşımacılığı için petrol talebindeki düşüşe önemli ölçüde katkıda bulundu.
KÖMÜR TALEBİ YARIYA İNDİ
Küresel kömür talebi 2024'te bir önceki yıla göre görülen artış oranının yarısı kadar, %1 arttı. Rapora göre, soğutma ihtiyaçlarını artıran Çin ve Hindistan'daki yoğun sıcak hava dalgaları, küresel olarak kömür tüketimindeki toplam yıllık artışın %90'ından fazlasına katkıda bulundu.
BİROL: TÜM YAKITLARA TALEP ARTTI
IEA İcra Direktörü Fatih Birol, hızla artan elektrik kullanımının genel enerji talebini gelişmiş ekonomilerde yıllardır azalan enerji tüketimini bile tersine çevirmeye yettiğine dikkat çekerek, “Sonuç olarak, 2024'te tüm büyük yakıtlara ve enerji teknolojilerine olan talep arttı ve yenilenebilir enerji büyümenin en büyük payını kapladı, ardından doğal gaz geldi. Ve güneş, rüzgar, nükleer enerji ve EV'lerin güçlü genişlemesi ekonomik büyüme ile emisyonlar arasındaki bağlantıları giderek gevşetiyor” dedi.
Enerji Günlüğü