Enerji Günlüğü - TMMOB Makina Mühendisleri Odası, elektrik ve doğalgaza yapılan zamların izlenen dışa bağımlı enerji politikalarının sonucu olduğunu açıkladı.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener imzası ile bir açıklama yayınladı. Açıklamada elektrik ve doğalgaza yapılan zamların izlenen dışa bağımlı enerji politikalarının sonucu olduğu belirtilerek, enerji politikalarının toplum çıkarlarını esas alması ve kamusal planlamaya dayalı olarak düzenlenmesi gerektiği kaydedildi.
MMO, Elektrik ve Doğal Gaz Fiyatlarına Yapılan Son Zamların Analizi başlıklı çalışmasının sonuçlarını ayrıntılı ele aldı. Analiz, konutlardan sanayiye bütün toplumu etkileyen zamların neden 1 Ağustos’ta uygulandığını, geciktirilip-geciktirilmediğini, gerekçelerini, olası sonuçlarını, fiyatlarının belirlenmesine yönelik düzenlemelerin durumunu irdelemekte ve yapılması gereken çalışmalara ilişkin kapsamlı öneriler içeriyor.
ELEKTRİĞE YÜZDE 22 ZAM
Rapora göre, son zamlar sonucu aylık ortalama tüketimi 230 kWh olan 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik faturası 94,7 TL’den yaklaşık 21,00 TL’lik artışla 115,6 TL’ye yükseldi ve bu yüzde 22 oranında zam anlamına geliyor.
Doğalgazda ise GAZBİR verilerine göre, 2017’de bir hanenin yıllık ortalama gaz tüketimi 1.017 m3, örneğin Ankara için 1.099 m3’tür. Bireysel (kombi) ısıtmanın yaygın olduğu Ankara’da bir konutun Ağustos 2018 için geçerli olan KDV dâhil 1,317 TL/m3 Başkent Gaz satış fiyatı üzerinden yıllık doğal gaz faturası 1,317 TL/m3 x 1.099 m3= 1.447,38 TL’ye ulaşıyor. Aylık ortalama ise 120,61 TL.
DAR GELİRLİ DAHA DA ZORLANACAK
Özetle bir ailenin aylık doğal gaz ve elektrik faturası asgari 235 TL’ye varmakta. Bu tutar 1.603,12 TL olan asgari ücretin yüzde 14,66’sını oluşturuyor. Birçok dar gelirli ve yoksul aile giderek artan geçim sıkıntısı içinde elektrik-doğalgaz faturalarını ödemekte zorlanırken yapılan zamlar bu kesimi daha fazla zorlayacak.
ZAMLARIN YAPISAL NEDENLERİ
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Elektrik üretim ve dağıtım şirketlerinin doğrudan ya da dolaylı olarak korunmaları ve yeni elektrik üretim tesislerine sınırsız izin verilmesi, korunması gerekecek şirketlerin sayısını artıracak ve bunun için yine elektrik fiyatlarının artırılması gündeme gelebilecektir. Kontrolsüz ve hesapsız her yeni elektrik üretim tesisi, bir süre sonra yeni elektrik zamlarına neden olacaktır.
01.10.2016–01.08.2018 arasında USD kuru yüzde 63,3 oranında artmıştır. Mevcut durumda yalnızca elektrik üretimi için kullanılan doğal gazın fiyatı döviz kurundaki bu artışa yaklaşmıştır. Ağustos 2018’e kadar elektrik üretimi için temin edilen doğal gaz sübvanse edilmiştir. Başka bir ifade ile doğal gazla elektrik üreten santrallara verilen gaz maliyet rakamlarının altında olmuş, yatırımcı özel şirketler kamu zararı ve yurttaşlara çıkarılan faturalar pahasına desteklenmiştir.
“Rasyonel işleyeceği” iddia edilen piyasa mekanizması sonucunda, hâlihazırda elektrik talebinin arz kapasitesinin gerisinde kalması ve planlama olmayışından ötürü özellikle fosil yakıt esaslı birçok santralın ölü yatırım olduğu, bu ölü yatırımların kredilerle yapıldığı, özel sektörün ödeyemediği kredi borçlarının şu veya bu şekilde Hazine’ye ve tüketicilere yansıtılacağını görmezden gelen ve ayrıca “kapasite bedeli” adı altında bu irrasyonel yatırımlara destek çıkan enerji yönetiminin bilgisi ve becerisinin tartışmalı olduğu açıktır.
İthal kaynağa dayalı elektrik üretim politikaları adım adım terk edilmeden; serbestleştirme ve özelleştirmelerden vazgeçilmeden; yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretim altyapısı geliştirilmeden; toplum çıkarlarını esas alan kamusal planlamaya dayalı kurumsal üretim, iletim, dağıtım politikaları uygulanmadan ülke ve toplum aleyhine politika ve zamların süreceği gerçeği göz ardı edilmemelidir.”
Rapor metnine, https://www.mmo.org.tr/merkez/basin-aciklamasi/elektrik-ve-dogalgaz-yapilan-zamlar-izlenen-disa-bagimli-enerji linkinden ulaşılabiliyor.
