Enerji Günlüğü - Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstri Derneği (GENSED), elektrik şebekesine taahhüdünün üzerinde güç veren lisanssız güneş enerjisi santrallerine ceza uygulamasının ertelenmesini talep etti.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK- Kurul), 24 Haziran 2017 tarihli Resmi Gazete’de yer alan ve şebekeye, Bağlantı Görüşü’nde yer alan rakamın üzerinde güç ve enerji veren lisanssız GES’lere ilgili fatura döneminde herhangi bir elektrik bedeli ödenmemesini öngören 22 Haziran 2017 tarihli kararı 1 Temmuz 2017 tarihinde yürürlüğe girdi. Kararın ilk sonuçları, lisanssız GES’lere Temmuz dönemi elektrik bedellerinin ödeneceği bu ay (Ağustos 2017) içinde ortaya çıktı. Onlarca GES’in, Temmuz ayı içinde, şebekeye fazla güç ve enerji verdiği tespit edildi. Bu durumdaki santral işletmelerine, söz konusu dönemde şebekeye verdiği elektriğin karşılığı olan ödemeler yapılmadı.
Lisanssız GES işletmecileri arasında infiale yol açan bu durum, sektörel dernekleri de harekete geçirdi. Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstri Derneği (GENSED), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Elektrik Piyasası Daire Başkanlığı’na konuyla ilgili bir yazı gönderdi. GENSED’in EPDK’ya ulaşan yazısında 7150-3 nolu ilgili kurul kararına itiraz edilirken, idari işlemin değiştirilmesi, düzeltilmesi talep edildi.
GENSED’in yazısında yer alan ifadelere göre, dağıtım şirketlerinin sisteme 1 MW üzerinde güç ve enerji verilip verilmediğine ilişkin kontrolleri sırasında değerlendirmenin anlık olarak yapılması nedeniyle çok sayıda lisanssız GES’in ürettiği elektrik, görevli tedarik şirketi tarafından sisteme verilmiş kabul edildi. Sisteme verilen elektrik ile ilgili olarak söz konusu santrallere ise herhangi bir ödeme yapılmadı.
TEKNOLOJİK KISIT
GENSED’e göre konuya ilişkin kontrol ve değerlendirmeler sırasında bazı teknik konuların dikkate alınması gerekiyor. Bunlardan biri GES’lerde kullanılan ekipmanlardan eviricilerin teknik özellikleriyle ilgili. GENSED’e göre GES’lerde eviriciler bağlantı anlaşmasında belirtilen kurulu güç seviyesine limitlendiği halde, hava şartları ve şebeke kaynaklı etkilerden dolayı tespit edilen limit güç seviyesini yakalamada milisaniyeler mertebesinde gecikmeler yaşanabiliyor. Bu gecikme nedeniyle şebekeye milisaniyeler içerisinde limit değerin yüzde 1-2 üzerinde güç verilebiliyor. Bu durum, eviricilerin elektronik sistemlerinin kaynaktaki ani değişimlere tepkisindeki teknolojik kısıtlardan kaynaklanıyor.
EDAŞ SAYAÇLARI YUKARI YUVARLIYOR
GENSED’in dikkat çektiği bir başka nokta ise GES’lerin üretip şebekeye verdiği enerji miktarını ölçen sayaçların vasıfları. Derneğe göre Elektrik Dağıtım Şirketi (EDAŞ) sayaçlarında standartlar dahilindeki ölçüm/hata payları ve hassasiyetleri, sayaçta gerçekleşen üretimden farklı değerlerin görülmesine yol açıyor. Bu konuda EDAŞ’lar tarafından yaygın olarak kullanılan 1575 akım/gerilim trafonu oranı bulunan sayaçları örnek veren GENSED’e göre söz konusu sayaçlar, 999,3375 kW ve üstünü, 1000,125 kW değerine yuvarlama yaparak gösteriyor. Bu durumda gerçekte güç aşımı yaşanmadığı halde bazı GES’ler güç aşımı yapmış sayılıyor. GENSED, bu nedenle herhangi bir suistimal amacı güçmeyen ve doğru limitleme yapmış birçok GES’in maksimum anlık güç değeri Temmuz ayında 1020 kW, 1004 kW, 1001 kW ve hatta, 1000,125 kW gibi değerlere ulaştığına dikkat çekti.
15 DAKİKALIK TAKİP PERİYODU
GENSED’e göre GES sahiplerinin çoğu, eviricilerini 5, 10 ve 15 dakikalık ortalama süreler üzerinden izledikleri için milisaniyelik pikleri göremiyor. Bu işletmeciler, eviricilerinde tespit ettikleri limitler dahilinde ve bağlantı anlaşması kapsamında üretim gerçekleştirdikleri halde EDAŞ mülkiyetindeki mühürlü kısımda bulunan sayaçlarda demant değerler olarak kaydolan güç aşımları nedeniyle gelir kaybına uğruyor. GENDED, bu sorunun çözümü için yeterli olabilecek bir yaptırımı da şöyle formüle etti: “Her takvim yılında, üreticinin sisteme verdiği gücün anlaşma gücünü aşması halinde, sisteme verilen gücün anlaşma gücünü aştığı değerlerin en yükseği dikkate alınarak, ilk aşımın gerçekleştiği aydan itibaren ilgili takvim yılı sonu veya ilgil itakvim yılı sonundan önce ise bu anlaşmanın yürürlükte olduğu dönem sonuna kadar ceza uygulanır. Bu ceza anlaşma gücünü aşan kısım için (kW) ilgili takvim yılının en yüksek Sistem Kullanım Fiyatı üzerinden hesaplanan bedelin dört misli olarak hesaplanır. Anlaşma gücü üzerinde sisteme verilen enerji miktarı, destek ödemesi hesabında dikkate alınmaz.”
1 EKİM 2017’YE ERTELENSİN
GENSED Yönetimi, söz konusu yazıda dile getirdiği görüş ve değerlendirmelerine dayanarak, itirazının kabulünü talep etti. Dernek ayrıca, 24 Haziran 2017 tarih ve 30106 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan EPDK’ya ait 22 Haziran 2016 tarih ve 7150-3 numaralı Kurul Kararı’nın 1 Ekim 2017 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde uygulanmasını talep etti. GENSED’in ikinci talebi ise Güç aşımları anlık bazda değerlendirilirken bağlantı anlaşması çağrı mektubunda yer alan kurulu güç üzerine, evirici ve sayaçlar için toplamda yüzde 2.5 oranında teknolojik tolerans değeri eklenmesi olarak kaydedildi.
Mehmet KARA