Enerji Günlüğü - (Sabiha KÖTEK) Rus petrol şirketi Lukoil, Türkiye’de pazar payını artırmak için bazı alternatif arayışları içinde. Lukoil, Türkiye pazarına ilişkin Azeri devlet şirketi Socar ile üçüncü taraf varlık satışlarının ortak edinimi başta olmak üzere bazı satışlar ve/veya satın almalar konusunda görüşmeler yürütüyor. 

Rusya’nın en büyük özel petrol şirketi ve ikinci büyük petrol üreticisi Lukoil, Moskova’daki merkezini ilk defa Türk gazetecilerine açtı. Lukoil, Türkiye’den gelen gazetecilere Hazar denizindeki iki platformundan biri olan ve toplam üretiminin yüzde 20'sini gerçekleştirdiği buzlanmaya dayanıklı Vladimir Filanovsky sahası platformunu da açtı. 

HEKİKOPTER’LE HAZAR OFFSHORE ZİYARETİ 

Rusya’nın en büyük offshore petrol sahalarından biri olan ve Astragan’dan 190 kilometre mesafedeki Hazar Denizi açıklarında bulunan platforma helikopter ile ulaşan gazeteciler, denizin derinliklerinden petrol çıkışına tanık oldu. Rus devleti tarafından vergiler yoluyla desteklenen sahadan halen günde 101 bin varil petrol ve 2.5 milyon metreküp gaz çıkartılıyor. İkinci faz çalışmalarının da başladığı sahada çalışmaların bu yılsonuna kadar tamamlanması planlanıyor. Lukoil'in Astragan'daki Mersin balığı üretim tesisleri ile yüksek güvenlikli ve geniş kapsamlı personel eğitim merkezi de ziyaret edildi. 

TÜRKİYE’DEN HEM MEMNUN HEM DEĞİL 

Lukoil Yönetim Kurulu Üyesi ve İkmal ve Satış Birimi Kıdemli Başkan Yardımcısı Vadim Vorobyov, şirketin Moskova’daki merkezinde Türk gazetecilere şirketin faaliyetleri ve hedefleri konusunda bilgi aktardı. 

Türkiye’de yılda 1.5 milyon ton akaryakıt sattıklarını ifade eden Vorobyov, “Türkiye piyasası bizim için son derece önemli. Ayrıca Türkiye önemli bir ithalatçı. Türkiye’nin dizel ithalatında Lukoil ilk sırada yer alıyor” dedi. Buna rağmen Türkiye pazarıyla ilgili olarak “hem memnunuz hem memnun değiliz” ifadesini kullanan Vorobyov, “Türkiye’ye 1 milyar dolara yakın yatırım yaptık ama hemen ardından mevzuat değişikliği yapıldı. Mesela dağıtıcı marjının düşürülmesiyle ilgili mevzuat bizi memnun etmiyor. Belki siyasi koşulların gerektirdiği geçici bir karardır. Türkiye’de 2000-2010 yılları arasında dağıtıcıların kazancının Avrupa’ya göre fazla olduğunu düşünüyorum. Türk hükümeti de sanırım buna ilişkin bir düzenleme yaptı” diye konuştu. 

SOCAR İLE GÖRÜŞÜYORUZ

Türkiye petrol piyasasının Lukoil için stratejik önem taşıdığını belirten Vadim Vorobyov, pazar payını artırmak için farklı seçenekleri sürekli araştırdıklarını anlattı. Bu konuda SOCAR tarafından kendilerine bir teklif getirildiği bilgisini paylaşan Vorobyov, SOCAR ile Türkiye’de varlık satışı ve bazı ortak satın almalar yapmayı da düşündüklerini ancak şu anda görüşme aşamasında olduklarını ve görüşmelerin henüz bir sonuca ulaşmadığını belirtti. 

TÜRKİYE’DEKİ HER TÜRLÜ AKTİF SATIŞI TEKLİFLERİNE AÇIĞIZ

Türk piyasasında sürekli bir satın alma veya birleşme sürecinin yaşandığını vurgulayan Vorobyov, Türkiye’deki her türlü aktiflerin satışıyla ilgili yeni teklifleri değerlendirmeye hazır olduklarını da ifade etti. 

Şu anda Türkiye akaryakıt sektöründe yüzde 5-6 pazar payına sahip olduklarını kaydeden Vorobyov, “Petrol piyasasının içinde bulunduğu krizden dolayı gelecek üç dört yıl içinde Türkiye’de gelişemeyeceğimizi düşünüyorum. Ama dağıtım konusunda Türkiye’den gelecek tekliflere de açığız” diye konuştu. 

TR’DE PETROL GAZ ARAMIYORUZ

Vorobyov, petrol aramaları ve üretimi ile rafineri kapasitelerinin yeterli olduğunu düşündüklerini ve bu nedenle Türkiye’de herhangi bir projeleri olmadığını kaydederek, Türkiye’de rafinerilerin yenilenmesi konusunda kendilerine bir teklif gelirse kesinlikle değerlendireceklerini ifade etti. Ancak önceliklerinin Rusya rafineri ürünlerinin kalitesini artırmaya ve çevre standartlarını uygulamaya odaklı yatırımlar olduğunun da altını çizdi.

İRAN, MEKSİKAVE IRAK KÜRDİSTANI

Vorobyov Lukoil olarak petrol, petrokimya ve gaz satışı alanlarında dünyanın heryerinde çalışabileceklerini ve bu konuda herhangi bir limitleri olmadığını vurguladı. Gelecekte en fazla İran ve Meksika’da çalışmayı istediklerini ifade eden Vorobyov, Irak Batı Kurna Bölgesi’nin de kendileri için çok önemli olduğunu vurguladı. Özbekistan’ın doğalgaz projeleri açısından kendileri için büyük önem taşıdığını anlatan Vorobyov, Bulgaristan ve Romanya’yı da gaz alanında en fazla çalıştıkları ülkeler olarak ifade etti. 

UCUZ PETROL CİROYU YARIYA İNDİRDİ 

Lukoil Başkan Yardımcısı Vadim Vorobyov, petrol fiyatlarındaki gerilemenin tüm sektör paydaşları gibi kendilerini de olumsuz yönde etkilediğini söyledi. Vorobyov, petrol fiyatları yüksekken 10-11 milyar dolar seviyesinde bulunan gelirlerinin şu anda 5 milyar dolar olduğunu belirtti. AB enerji mevzuatının da kendilerini çok zorladığını ifade eden Vorobyov, bu zorluklarla baş edebilmek için yeniden yapılanma planı oluşturduklarını, bu çerçevede bazı rafineri projelerini iptal ettiklerini söyledi. Buna karşılık en çok gelir sağladıkları alanlara yöneldiklerini kaydeden Vorobyov, giderlerini çok büyük oranda kıstıklarını, Rusya ve Rusya dışındaki bazı varlıklarını sattıklarını anlattı. 

ÇEVREYE YILDA 100 MİLYON DOLAR 

AB çevre mevzuatının son 20 yıldır sıkılaştığını ve Rusya’nın da Euro 5 standartlarına geçtiğine dikkat çeken Vorobyov, bu çerçevede Bulgaristan ve Romanya’da yenileme çalışmaları yürüttüklerini ve onlarca milyar dolarlık yatırımlar yaptıklarını kaydetti. Sektörde her yıl farklı taleplerin ortaya çıktığını ve bunlar arasında çevre yatırımlarının büyük yer tuttuğunu kaydeden Vorobyov, bu alanda tahminen yılda 100 milyon dolar yatırım gerçekleştirdiklerini ifade etti.  

ABD-AB YAPTIRIMLARI FAKTÖRÜ

Lukoil Başkan Yardımcısı Vadim Vorobyov, ABD ve AB’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarının kendi faaliyetlerini de olumsuz etkilediğini vurguladı. Bu yaptırımların özellikle Batı Sibirya’da eskisi kadar verimli olmayan sahaların geliştirilmesi için yabancı şirketlerle yaptıkları ortaklıkları vurduğunu belirten Vorobyov şunları söyledi:

“Batı Sibirya eskisi kadar verimli bir bölge değil ama petrol çıkarım altyapısı son derece sağlam. Oranın altyapısı her açıdan çok uygun. Bunun için yurtdışı ortaklıklarımızla projeler geliştiriyorduk. Yaptırımlar bu projelerimizi çok etkiledi. Total ile modern teknolojili projeler için bir ortaklık kurmuştuk. Yeni yöntem aramak her zaman sıkıntılıdır. Bunun yerine mevcut olanı geliştirmek gerekir. Yurtdışındaki projelerimiz ne olacak, onu da şu anda bilmiyoruz. Çünkü yeni yaptırımlar yurtdışını da kapsıyor.” 

ELEKTRİK SEKTÖRÜNE DE GİRDİ 

Lukoil’in yakın zamanda elektrik sektörüne de girdiğini kaydeden Vorobyov, bu alandaki faaliyetlerini yavaş yavaş geliştirdiklerini anlattı. Vorobyov’un verdiği bilgiye göre elektrik işinde Rusya’nın güneyine odaklanan Lukoil, çalışmalarını Hazar Bölgesi’nde yoğunlaştırdı. Hazar’ın kuzeyindeki iki elektrik santralinde ürettiği elektriği bölgedeki mevcut ihtiyaçlarını karşılamada kullanacak. Lukoil’in Türkiye’de herhangi bir elektrik santrali yatırım planı yok. 

RUSYA İÇİ GAZ BORU HATLARI 

Hazar bölgesinde ayrıca bir doğal gaz boru hattı kuran Lukoil, yerel halkın gaz ihtiyacını da buradan karşılıyor. Toplamda 2 milyar metreküp kapasiteli hat halen 1.5 milyar metreküp kapasiteyle çalışıyor. Lukoil, boru hattını daha da geliştirerek kapasiteyi 5 milyar metreküpe çıkarmayı hedefliyor. 

Sabiha KÖTEK / MOSKOVA-RUSYA