Enerji Günlüğü - Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), Azebaycan doalgazı için spot alımlarda 1 yıl yerine üç ardışık yıllık alım imkanı oluşturdu. Bunun için tüalep topluyor.
BOTAŞ’ın Rusya ile yaptığı “al ya da öde” (take or pay) şartlı doğalgaz ithalat kontratlarından bir bölümünün süresi doluyor. BOTAŞ’ın kontrat yenilemeyeceği yeniz dönemde talebi karşılama görevini özel sektörün üstlenmesi bekleniyor. Yeni döneme hazırlıklar çerçevesinde spot doğalgaz piyasasında da bazı adımlar atılıyor. Bunlardan biri de Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’ndan (EPDK) geldi.
Bugüne kadar her gaz yılı öncesinde ithalat giriş noktalarında sadece ilgili gaz yılı için ve sadece bir yıllık talep çağrıları yapılıyordu. EPDK (Kurul) tarafından alınan karar ile ardışık üç gaz yılı için yıllık spot boru gazı ithalatı kapasitesi başvurusuna imkan tanındı.
İLK İŞLEMLER TANAP GAZI İÇİN
EPDK’nın spot doğalgaz ithalatı talep çağrılarına ilişkin kararına göre; ilk aşamada Azerbaycan’dan Türkiye’ye doğalgaz ithalatı yapılan giriş noktaları olan TÜRKGÖZÜ, TANAP SEYİTGAZİ ve TANAP TRAKYA giriş noktalarında 2022, 2023, 2024 gaz yılları için yıllık spot boru gazı ithalatı kapasite talepleri birlikte alınacak. 27 Ağustos 2021 tarihine kadar başvurular alınacak, 6 Eylül 2021 tarihinde ise her bir farklı yıl için ayrı saatlerde talep toplama işlemi yapılacak.
"PAZARLIK GÜCÜNE KATKI"
EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, EPDK’nın aldığı son kararın, Türkiye’nin doğalgaz arz güvenliğine katkı sağlayacağını söyledi. Yılmaz, karar sayesinde aynı zamanda spot boru gazı ithalat lisansı sahibi şirketlerin de satıcı ülkeler ile yapacakları ticari görüşmelerde çok daha avantajlı hale geleceğini vurguladı. Yılmaz: “Hem şirketlerin rekabet gücü artacak hem de ülkemizin doğal gaz ithalat maliyetleri azalacak” dedi.
"KÜRESEL TRENDLERE UYUM İÇİN"
Tüm dünyada ülkeler arası doğal gaz ticaretinde son yıllarda uzun dönemli anlaşmalardan spot anlaşmalara ve borsa endeksli ticarete geçiş yaşandığını vurgulayan Yılmaz, “EPDK olarak dünya doğal gaz ticaretindeki güncel gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Düzenlemeleri de buna uygun olarak güncelliyoruz” ifadelerini kullandı.
ÖNGÖRÜLEBİLİRLİĞİ ARTTIRACAK
Aldıkları karar ile Türkiye’nin orta vadeli spot doğal gaz ithalat potansiyelinin bugünden planlanabileceğini ve daha öngörülebilir bir ithalat portföyü ile doğal gaz arz güvenliğine önemli katkı sağlanacağını belirten EPDK Başkanı Yılmaz şunları söyledi:
“Bu karar sadece arz güvenliğimize katkı sağlamayacak. Spot boru gazı ithalat lisansı olan şirketler satıcı ülkeler ile yapacakları ticari görüşmelerde artık çok daha avantajlı olacak. Hem şirketlerin rekabet gücü artacak hem de ülkemizin doğal gaz ithalat maliyetleri azalacak. Kısaca Türkiye’de hem daha çok kaynaktan daha çok doğal gaz hem de daha fazla rekabet ile daha az maliyetli doğal gaz dönemi başlayacak”
Bu arada; 2022, 2023 ve 2024 yılları için talep çağrısı EPDK’nın internet sitesinde ilan edildi. Başvurular 27 Ağustos 2021 tarihine kadar alınacak ve talep toplama işlemi EPDK tarafından elektronik platformda 6 Eylül 2021 tarihinde her yıl için ayrı saatlerde gerçekleştirilecek.
90’lı yıllarda yapılan kontratlar çerçevesinde, ülkemize halihazırda uzun dönemli doğal gaz alım-satım anlaşmaları kapsamında boru hatlarıyla doğal gaz ithalatı yapılıyor ve uzun dönemli doğal gaz alım-satım anlaşmaları, petrol fiyatları ve dolar kuruna endeksli esnek olmayan şartlar içeriyor. Bu kontratların bazılarının süresi sona ererken bazılarının da süresi önümüzdeki yıllar içinde sona erecek.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü
