Enerji Günlüğü - Türkiye’de doğalgaz kullanımı yaygınlaşmaya devam ediyor. Bu yıl da çok sayıda ilçe, ilk kez doğalgaza kavuşacak. Yakın geçmişte gaz ulaştırılmış pek çok yerleşim biriminde de kullanım giderek artıyor. Bu artışda şehiriçi şebekelerindeki genişlemenin yanında, daha önce gaz ulaşmış binalardaki kullanım oranlarının yükselmesi de etkili. Bütün bunlara rağmen, ilk yedi aydaki veriler, yıllık doğalgaz tüketiminin geçen yıldakine yakın seviyede kalacağını, yani artmayacağını gösteriyor. Peki neden? Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) Başkanı YAŞAR ARSLAN, Enerji Günlüğü'nden Mehmet KARA'nın konuya ilişkin sorularını cevapladı. 

Türkiye’de yıllık toplam doğalgaz tüketimi nasıl seyrediyor?

Son 10 yıllık döneme baktığımızda Türkiye’nin yılda ortalama 50 milyar metreküp (50 BCM) civarında doğalgaz tükettiğini görüyoruz. Konut abone sayısı her yıl yaklaşık 1 milyon adet artmasına rağmen, elektrik üretiminin önemli bir kısmının yenilenebilir kaynaklardan karşılanması ve sanayide tüketim artışının sınırlı kalması ile toplam doğal gaz talebi 60 milyar metreküpün üzerine çıkamadı. Bu nedenlerle, kısa dönemde Türkiye’nin yıllık doğal gaz tüketim miktarlarının 50-55 milyar metreküp civarında gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.

2024 yılında ne kadarlık gaz tüketimi bekliyorsunuz?

İlk yedi aylık verilere baktığımızda 2024 yılında Türkiye genelinde 2023 yılının aynı dönemine benzer bir tüketim yapıldığını görüyoruz. Son yıllarda yaptığımız analizlerde negatif, nötr ve pozitif olmak üzere üç talep tahmini senaryosu üzerinde çalışıyoruz. Hava tahmini değerlendirmeleri ile hane başı ve diğer sektörlerdeki tüketim tahminlerimize göre 2024 yılı Türkiye doğal gaz talebinin 2023 yılı doğal gaz tüketimine benzer şekilde 50-51 milyar metreküp civarında olacağını öngörüyoruz. Pozitif senaryoya göre ise 2023 yılına kıyasla yüzde 6-7 oranında artışla 53 milyar metreküp civarında bir yıllık tüketime ulaşılabilir.

Yılın ilk yedi ayında ne kadar gaz tüketildi, geçen yıla kıyasla nasıl bir değişim söz konusu?

Bu yılın ilk yedi ayında toplam doğal gaz tüketimi, 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 1 artışla 32 milyar metreküp oldu. Rekor tüketimin olduğu 2021 yılında 36 milyar m3 civarında bir tüketim vardı. Yani bu dönemdeki tüketim, talebin en yüksek olduğu 2021 yılı ilk yedi ayının yüzde 10-11 altında seyrediyor. Yıl genelinde talebin yüksek olduğu dönemlerden olan ilk üç aylık periyotta (Ocak, Şubat, Mart) doğal gaz tüketimi 2023 yılının ilk üç ayına göre 1 milyar metreküplük artışla artarak 18,5 milyar m3 oldu. Bu artışın sebebi, Şubat 2023’te yaşadığımız deprem felaketi sonrası deprem bölgesindeki 11 ilde yaşamın kısmi olarak normale dönmesi ve abone sayısındaki artışla beraber tüketimin nispeten artmasıdır.

Tüketimin en çok azaldığı ay hangisi?

Geçtiğimiz yıl ile tüketim açısından en büyük fark Mayıs ayında yaşandı. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yürürlüğe giren 1 ay ücretsiz doğal gaz desteği ile 2023 yılının Mayıs ayında yaklaşık 4,5 milyar m3 doğal gaz tüketilirken, bu yılın aynı dönemindeki tüketim 3,2 milyar metreküpe geriledi. Yaz dönemi tüketimlerine baktığımızda ise bir önceki yıla kıyasla 2024 yılı Haziran ayında yüzde 3 ve Temmuz ayında ise yüzde 21 artış olduğu görülüyor.

Konutlarda doğalgaz tüketimi ne durumda? 

Konut abone grubunda takip ettiğimiz önemli verilerden biri, hane başı doğalgaz tüketimleri. Hane başı tüketimleri aylık ve yıllık olarak inceliyoruz. Ağustos 2024 itibariyle yaklaşık 21 milyon konut abonemiz var. Türkiye’nin yıllık doğal gaz talebinin yüzde 30-40’ını konutlar oluşturuyor. Yıllık hane başı tüketim en son 2017 yılında 1000 metreküpün üzerinde gerçekleşirken, 2018-2022 döneminde bu miktar ortalama 956 metreküp oldu. 2023 yılında ise hane başı tüketim 82 metreküplük düşüşle 874 metreküpe geriledi.

Bu gerilemenin nedenleri belli mi?

Ortalama hane tüketimindeki gerilemenin en önemli sebebini kış aylarının ülkemizdeki subtropikal etki sebebiyle önceki yıllara göre ılıman geçmesi olarak değerlendiriyoruz. Binalardaki mantolama uygulamaları ile yakıcı cihazların daha verimli hale gelmesi gibi sebepler de hane başı gaz tüketiminin gerilemesinde etkili... Kahramanmaraş depremleri sonrası yaklaşık 300 bin abonenin doğal gaz kullanımını durdurması da ortalamaları düşüren sebeplerden biri diyebiliriz.

İlk yedi aylık veriler, yıllık hedefin tutup tutmayacağına ilişkin bir işaret veriyor mu? Nasıl?

2024 yılı ilk yedi aylık doğal gaz tüketimi 2023 yılının aynı dönemi ile neredeyse aynı. Ağustos ayının ilk iki haftasına baktığımızda 2024 yılında 1,4 milyar, 2023 yılının aynı döneminde ise 1,3 milyar m3 doğal gaz tüketilmiş. Geçtiğimiz yılların Ağustos-Aralık dönemlerinde doğal gaz tüketim ortalaması 19-20 milyar m3 civarında gerçekleşmiş. Bu yılın ilk yedi ayındaki doğalgaz tüketim gerçekleşmeleri, 2024 yılının bütününe ilişkin tahminlerimizle örtüşüyor. 2024’teki yıllık tüketimin 2023’teki gibi 50-51 milyar m3 civarında gerçekleşeceğine yönelik tahminimiz, önümüzdeki aylarda hava sıcaklıklarında beklentilerin dışında bir hareket olmayacağı, diğer iki ana sektör olan elektrik ve sanayide ise tüketimlerin ortalamalarda seyredeceği düşüncesine dayanıyor.

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü