Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, iki gün önce Moskova’daydı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le görüştü.

Kamuoyuna yansıyan haberlerde cami açılışı öne çıksa da doğal olarak enerji konusu da gündeme geldi.

Son günlerde Türk Akımı Doğalgaz Boru Hattı projesine ilişkin görüşmelerdeki tıkanma ve projenin ötelenmesi çeşitli spekülasyonlara neden oluyordu.

Rusya’nın Avrupa Birliği`ne (AB) karşı kritik bir Putin hamlesiyle rotasını değiştirdiği Güney Hattı, Türkiye’nin kucağına gelmişti.

Önce hızlı bir başlangıç yapıldı. Ancak proje şimdi beklemede.

Rusya, Türk Akımı projesiyle ilgili sürecin devam ettiğini açıklasa bile, birşeylerin projeyi yavaşlattığı kesin. Bunu, Türkiye’deki seçim hükümeti sürecine bağlayanlar da var.

Ama benim gibi "Bu işte bir tuhaflık var" diyenler de...

Peki, Rusya’nın Türk Akımı’nı ötelemesinin siyasi, ekonomik, jeopolitik bir arka planı var mı? Varsa ne?

Şimdi projelere bir göz atalım;

Azerbaycan doğalgazını Türkiye`ye ve sonra Yunanistan Arnavutluk üzerinden İtalya`ya götürecek TANAP projesi ile uzantısı TAP projeleri ilerliyor. Ama Türkmenistan doğalgazı da TANAP için önemli olmasına rağmen "Hazar`ın statüsü sorunu"na takılıyor. Rusya ve İran buna karşı.

Kimilerince TANAP`a rakip olarak gösterilen Rusya`nın Güney Akım Projesi, Avrupa Konseyi ve Bulgaristan’a, tabii aslında ABD`nin Rusya Ambargosu’na takıldı.

Şimdi Türk Akımı nereye takılıyor bir bakalım!

Rusya Enerji Satrancını iyi oynar !

En önemli dış politika kozu doğal gaz, en önemli dış politika kurumu ise Gazprom olan Rusya, enerji satrancını iyi oynar. Bu nedenle Rusya ile enerji dansı yapan ülkeler çok dikkatli olmalı.
Türkiye’nin doğal gazının yarısı Rusya’dan geliyor. Rusya’nın
Rusya`nın Almanya’dan sonraki en büyük gaz ticareti partneri Türkiye. Buna rağmen iki ülkenin enerji ilişkilerinin güvensizlik katsayısı yüksek.

Geçen yılın Aralık ayında Ankara Ziyaretinde Rus Lidar Vladimir Putin, 1 Ocak 2015’den itibaren Türkiye’ye verilen doğalgazda yüzde 10,25’lik indirim yapacaklarını açıklamıştı.

Fakat Rus tarafı fiyat indirimini hayata geçirmedi ve bu indirimi Türk Akımı’nda pazarlık unsuru haline getirdi. Bunun nedeni Rusya’nın gazpolitiğe bağlı dış politikasının doğal refleksi olarak açıklanabilir. Ancak bu cevap, Türkiye-Rusya doğalgaz ticaret hacmi ilişkileri içinde biraz hafif kalır.

Bir diğer yaklaşım ise Rusya’nın çok iyi bir Enerji satrancı oyuncusu olduğunun hatırlanması olabilir. 23 Eylül’de Cumhurbaşkanı ErdoğanMoskova’da Putin ile görüştü. Kremlin Basın Sözcüsü Dmitriy Peskov,görüşmeyle ilgili olarak "Rusya Türkiye’nin ikinci ekonomik ortağı olmaya devam ediyor. Son görüşmede doğalgaz konusu da değerlendirildi. Gündemimiz oldukça yoğun. 1 Kasım seçimleri çalışmaları birazcık yavaşlatıyor" açıklamasını yaptı.

Görüşmede Türk Akımı doğalgaz boru hattı konusunda bir anlaşmaya varılıp varılamadığı şeklindeki soruyu yanıtlayan Peskov, "Çalışmalar sürüyor. Ortak bir anlayış var. Bu oldukça zor ve kapsamlı bir çalışma. Her şey sırasıyla ilerliyor" ifadesini kullandı.

Şimdi bu açıklamayı özetleyerek tekrar okuyalım. Seçim hükümetleriyle enerji konuları yürütülmez. Türk Akımı uygulanabilir ama her şeyin sırası var, duruma bir bakalım...

Rusya’nın Gazpolitiği

Biz daha önce bu köşede dağıtım merkezinin nerede oluşacağını ve bu gazın AB’ye nasıl ulaşacağını sormuştuk. Şimdi 63 milyar metreküplük, 4 boru hattından oluşan projenin, Yunanistan üzerinden Avrupa’ya uzanacak 3 boruluk kısmının geleceğinin meçhul olduğu söyleniyor!

Avrupa Birliği bir ara "bu gaza ihtiyacımız yok açıklaması" da yaptı. Türk Akımı’nın dağıtım merkezi ve nihai rotası tam belli değil. Rusya 11.4 milyar Euro`luk büyük ve stratejik öneme sahip bu projeyi satranç masasının veziri olarak bekletiyor.

Rusya’nın gazpolitiğinde sadece ülkenin ekonomik çıkarları değil bölge siyasetinin orta ve uzun vadeli dizaynı da etkili. Bu nedenle Rusya’nın gazpolitiği ile veya Türk Akımı ile Ortadoğu’daki gelişmelerin, Suriye, NATO, IŞİD, PKK, PYD, İran, Amerika, Doğu Akdeniz, Kıbrıs gibi konuların hiç ilgisi olmadığını söylemek saflık olur.

Türk akımı nereye takılıyor sorusunun cevabı için bölgedeki gelişmelere daha geniş bakmamız gerekiyor. Hatta bu bakışımızı Rusların çok sert muhalefetine rağmen Türkiye’nin başlamak üzere olduğu "Kanal İstanbul" projesine kadar da uzatabiliriz.

Proje’ye Rus firmaları da teklif verecekmiş ne dersiniz?

Enerji’de Ruslarla dans zordur.