Geçtiğimiz yılın mart ayında çıkarılan 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, enerji sektörünün geleceği açısından kritik önem taşıyordu. Kanunla getirilen düzenlemeler arasında ikisi çok önemliydi. Bunlardan biri lisanssız elektrik üretimi diğeri de Enerji Borsası...

Kanun lisanssız elektrik üretiminin çerçevesini belirliyor, bu tip yatırımların önünü açıyordu. Yeni kanunun getirdiği ve Türkiye enerji sektörü açısından etkileri en kalıcı olacak düzenleme ise Enerji Borsası’nın kuruluşuydu... Kalıcı ve belirleyici karakterinden olsa gerek, bu Borsa’nın kuruluş süreci öngörülenden çok fazla uzadı.

Kanuna göre Enerji Borsası’nı işletecek Elektrik Piyasaları İşletme AŞ’nin bundan yaklaşık 10 ay kadar önce kurulmuş olması gerekiyordu ama hâlâ da kurulabilmiş değil. Biz bu gecikmeyi zaman zaman bu köşeden hep eleştirdik. Eleştirmeye de devam ediyoruz. Ama anlaşılan o ki kanun koyucu bu yapıya çok önem verdiği için bir an önce hayata geçirilmesini istemiş. Ancak bunun pratikte ne kadar kolay olacağı üzerinde fazlaca durmamış.

Her neyse, şimdi EPİAŞ’ın nasıl bir yapıya sahip olacağı üç aşağı beş yukarı belli oldu. EPİAŞ’ta yüzde 30 hisse TEİAŞ’a, yüzde 30 hisse Borsa İstanbul’a, yüzde 40’lık kısım ise özel sektör enerji şirketlerine ait olacak. Ve EPDK yüzde 40’lık kısımdan hisse alarak Enerji Borsası’na ortak olmak isteyen özel sektör şirketlerine, talepte bulunmaları için çağrı yaptı.

Peki özel sektör derken, her isteyen firma ortak olabilecek mi? Tabii ki hayır. Çünkü Enerji Borsası’nın kendisi kâr amacı güden bir firma olmaktan çok, bu alandaki piyasanın düzenlenmesinde ve işletilmesinde söz sahibi olma hakkı verecek. Dolayısıyla, enerji sektöründe faaliyet göstermeyen firmalar bu işin tamamen dışında.

EPİAŞ’a elektrik tedarik lisansı sahipleriyle üretime geçmiş lisanslı santrali bulunan şirketler ortak olabilecek. Bir de doğalgaz ithalat, ihracat ve toptan satış lisansı sahibi şirketler hisse alabilecek.

Ortak olmak isteyenlerin en geç 29 Ağustos 2014 mesai bitimine kadar başvurmaları gerekiyor. EPİ- AŞ ortağı olabilmek için asgari 50 bin adet pay almak gerekiyor. Bu da 50 bin TL sermaye koymak demek. Bir de üst sınır var. Özel sektördeki tek bir şirket, EPİAŞ’ta en fazla yüzde 4 hisseye sahip olabilecek.

Son bir yılda yaşananları da göz önünde bulundurursak, görünen o ki, Enerji Borsası’nın fiilen hayata geçirilişi için 2014 yılı da yetmeyecek. 2015 yılının yeteceği de şüpheli. Çünkü sadece EPİAŞ’ın hissedarlık yapısının netleşmesi ve ortakların belirlenmesi için bile neredeyse bu yılın sonuna kadar beklemek gerektiği ortada.

Yazının başında EPİAŞ’ın yanı sıra, yeni kanunla getirilen ikinci önemli yeniliği da söylemiştik. Hadi EPİAŞ çok çetrefilli bir konu ve kuruluşun uzun sürmesi normal. Ya lisanssız elektrik üretimi konusundaki yavaşlığa ne demeli? Bunun için Enerji Borsası gibi bir yapı kurulması da gerekmiyor üstelik. Hatta lisanssız elektrik üretiminin önünün açılması için bırakın yeni yapı kurmayı mevcut bazı bürokratik yapıların yıkılması gerektiğini söylemek daha doğru...

Son bir cümle de Enerji Borsası üzerine... Umarız bu yapı bir an önce kurulur da sektörün her alanında ön açıcı olur. Zira şeff af bir enerji piyasasının oluşması, hem toplumdaki genel farkındalığı artıracak hem de sektörün tüm alt kollarının hassasiyetlerinin farkında ve etki gücü de yüksek yeni bir yapı ortaya çıkmış olacak.