Enerji Günlüğü - Akenerji Strateji Direktörü Tamer Emre, Türkiye Jeotermal Enerji Kongresi GT 2025 kapsamında gerçekleştirilen Yenilenebilir Enerji ve Dijitalleşme Oturumu’nda, elektrik sektöründe yapay zekâ kullanımı konulu bir sunum yaptı.

İklim değişikliği ve çevresel sürdürülebilirlik konuları nedeniyle enerji yatırımlarının daha çok yenilenebilir kaynaklar tarafında yoğunlaştığına işaret eden Tamer Emre, “Küresel anlamda da, Türkiye'de de bu yönde ulusal kararlar, ulusal projeksiyonlar var. Artık konvansiyonel yakıtlar yerine yenilenebilir kaynaklarla ilgili bir yatırım planı olduğunu hepimiz biliyoruz” dedi. 

YENİLENEBİLİR AMA KESİNTİSİZ

Bugün yüzde 43 seviyesinde bulunan yenilenebilir enerjinin elektrik üretimindeki payının daha da yukarı seviyelere taşınması planları bulunduğunu anlatan Tamer Emre, “Burada yenilenebilir enerjinin güvenilebilir seviyede yer alması da bizler için önemli. Biliyorsunuz konvansiyonel yakıtlar daha emre amadeler. Yani rüzgâr ve güneşten kesintili elektrik üretebilirken, konvansiyonel yakıtlardan 24 saat faydalanırız. Jeotermal enerji aslında bu anlamıyla konvansiyonel yakıtlara çok benziyor ve verimlilik oranı da yüksek. O yüzden jeotermal gerçekten çok önemli bir kaynak” dedi. 

KÖMÜR VE DOĞALGAZDAN ÇIKILIYOR AMA...

Bütün dünya ile birlikte Türkiye’nin de konvansiyonel yakıtlardan çıkmaya yöneldiğini ifade eden Tamer Emre “Herkesin çıkmaya çalıştığı bir şey ama halen kömür ve doğalgaz bizim arz güvenliğimiz için olmazsa olmazlar arasında. Jeotermal enerji de konvansiyonel bir yakıt kimliğiyle olmazsa olmazımız olarak, bu ülkenin az güvenliğini sağlayacak bir kapasite olarak değerlendirilmeli” diye konuştu. 

KRİZLERLE KARŞILAŞINCA NE YAPACAĞINI BİLMEK

Jeotermalin elektrik piyasasından daha iyi pay alması için öncelikle fiyatların nasıl oluştuğunun iyi anlaşılması gerektiğinin altını çizen Tamer Emre şunları ifade etti:

“Rusya-Ukrayna savaşı sonrası enerji krizi çıktığı söyleniyor ama gerçekte ta Covid 19 döneminden başlayan, Kolombiya’daki işçilerin işten çıkarılması sonrasında Rotterdam'daki kömür kriziyle devam eden, ondan sonra gaz krizine dönüşen, sonrasında Rusya-Ukrayna gerginliği ile alevlenen çok basamaklı, çok katmanlı bir kriz yaşadık. Bundan 20 sene önce bu tip bir krizlerle karşılaştığınızda ne olacağını kestiremiyordunuz. Çünkü ölçümle ilgili araçlarınız yoktu. Bizim artık şebekemizde üretim teknolojilerimizde kullanıcı tarafında çok ciddi ölçüde ekipmanlarımız var. Biz saatlik, dakikalık ölçümlerle birtakım verileri elde edebiliyoruz. Ve bizim bugün mali uzlaştırmamızda fiyatlarımızı sağlıklı olarak elde edebiliyoruz.”

YAPAY ZEKADAN FAYDALANMAK İÇİN

Elektrik piyasasında son dönemde saatlik yerine 15 dakikalık fiyat mekanizmasına geçilmesi üzerinde durulduğunu anlatan Dr. Tamer Emre şöyle dedi: “Böyle bir platformda eğer veriniz varsa, veriyi yöneterek, veriyi kullanarak yapay zekâ alanına geçebilirsiniz. Yapay zekadan fayda göreceğiniz alan bu tarafta ve bunu ancak verilerle yapabilirsiniz. Şimdi gelecekte bu tip bir kriz olacaksa gelecekte de bu tip bir krizin verilerini kullanıldığı bir yapı sizi koruyacak olandır. Ve bu yapılarda artık hem Türkiye'de hem dünyada kurulmuş vaziyette.”

“ESKİDEN HİSSİYATLA HAREKET EDİYORDUK”

Türkiye’de elektrik piyasasının referans fiyat oluşturduğunu belirten Dr. Tamer Emre, “Bizim gün öncesi piyasasındaki hacimler pandemi ve kriz döneminde biraz düşmekle birlikte sonrasında büyüyerek devam ediyor. Çünkü piyasada talep var, arz da giderek artıyor ve maliyetlerin artışıyla birlikte piyasa da bundan etkileniyor. Biz eskiden gün öncesi piyasasında fiyatları oluştururken tamamen hissiyatla hareket ediyorduk. Şimdi veriniz zaten var ve bunun bir aşama ilerisi gün içi piyasası” diye konuştu.

DAHA DOĞRU TAHMİN YAPABİLMEK

Elektrik arz ve talebin karşılaştığı gün içi piyasasını çok önemli bir yenilik olarak nitelendiren Dr. Tamer Emre şöyle konuştu: “Şimdi sadece Türkiye’de değil, dünyada rüzgâr kaynağının ne kadar üretebileceğini bir gün öncesinden yüzde 15-20 hatalarla da girebiliyorsunuz. Ve gerçek zamana geldiğinizde, yani fiyatını taahhüt ettiğiniz elektriğin teslimatına bir saat varken siz daha doğru bir tahmin yapabiliyorsunuz. Bu da size yeni bir ticaret imkânı sağlıyor. Güneş için de, diğer kaynaklar için de hakeza öyle.”

SANİYEDE 30 BİN TEKLİF ATAN MAKİNE

Yapay zekanın gün içi piyasayı daha fazla kullanabilmeyi sağladığını vurgulayan Dr. Tamer Emre şöyle konuştu:

“Artık yapay zekâ var, tahminleri botlar yapıyor. Eğer bu gelişmeye ayak uyduramazsanız bir saniye içerisinde 30.000 teklif atabilen makinelerle yarışmaya kalkıyorsunuz demektir. O zaman buradan para kazanamadığımız bir zamana doğru gidiyoruz demektir. Bundan sonrasında artık piyasadan para kazanmanın yolu verileri değerlendirerek makinalara bu işi yaptırmak. Yani sınırları vererek ticareti makinelere yönettirir hale gelmeniz.”

YAPAY ZEKÂDAN FAYDALANAN KAZANIR

Gelişen teknolojilerle birlikte işin mevzuat tarafının da geliştiğini ifade eden Dr. Tamer Emre sözlerini şöyle tamamladı:

“Yenilenebilir enerji yatırımları çok önemli yatırımlar ve bütün dünyanın rotası da bizim rotamız da bu yönde. Jeotermal de bu yönde çok önemli bir kaynak. Ama bütün yatırımlar para kazanmak için yapılıyor. Ve enerji piyasalarından para kazanarak hayatlarını devam ettiren yatırımlardan bahsediyoruz. Burada para kazanmanın yolu artık gerçekten yapay zekâ ile makine öğrenmesiyle oluşturduğunuz sistemlerin kullanımından geçiyor. Ne kadar çok faydalanabilirsek, o kadar para kazanabilecek hale geliyoruz. Bu gelecekte de devam edecek.”

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü