Enerji Günlüğü - Akıllı şebeke sayesinde tüketicinin elektriği hiç bir zaman tam kesilmeyecek. Gerekirse sadece akım düşürülecek ve 1 ampul ile 1 buzdolabı çalışmaya devam edebilecek.
Türkiye enerjide akıllı şebekelere hazırlanıyor. Tüm elektrik ve gaz sayaçlarının akıllı cihazlardan oluşması hedefleniyor. Amaç sistemin yönetimini kolaylaştırmak, maliyetleri düşürmek, konforu yükseltmek. Geçtiğimiz hafta Viyana'da düzenlenen Avrupa Altyapı Fuarı ve Kongresi (European Utility Week), bu konuların tartışıldığı konuşulduğu bir gündeme sahipti.
Etkinliğin Türkiye'den de çok sayıda ziyaretçisi vardı. EPDK eski Başkanı Hasan Köktaş, Elektrik Dağıtım Hizmetleri (ELDER) Derneği Genel Sekreteri Uğur Yüksel, ELDER Yönetim Kurulu Üyesi ve GAZBİR Başkanı Yaşar Arslan ile da Türkiye'den gelen ziyaretçiler arasında yer aldı.
Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Yaşar Arslan, Türkiye'nin bu konudaki ihtiyaçlarına, yapacağı yatırımlara ve hedeflerine ilişkin sorularımızı cevapladı.
5-6 milyar Euro yatırım gerek
Türkiye'de yaklaşık 35 milyon elektrik, 12 milyon doğalgaz olmak üzere 50 milyona yakın enerji sayacı kullanıldığını belirtti. Yaşar Arslan, 12 milyon gaz sayacını akıllı sayaçlarla değiştirmek için 1.8 milyar Euro, 35 milyona yakın elektrik sayacını değiştirmek için ise yaklaşık 4 milyar Euro'luk bir maliyete katlanmak gerektiğini vurguladı.
Akıllı şebeke neler sağlayacak?
Akıllı şebekeye geçişin enerji dağıtıcılarına ciddi avantajlar sağlayacağını kaydeden Yaşar Arslan şunları söyledi:
"Elektrik ya da doğalgazı kesmek için sayacın yanına gitmeyeceksiniz. Açma kapama işini uzaktan yapabileceksiniz. Yani şebeke işletenler açısından akıllı sisteme geçiş, giriş-çıkış kontrolünü çok rahat sağlayabiliyor. Binlerce kesme açma emrini yerine getirmek için sahaya eleman göndermiyorsunuz. Bunları hızlandırıyorsunuz. Kesintileri çok kolay izleyebiliyorsunuz. Kaçak kullanımları tespit edebiliyorsunuz. Bu sayede arz ve talebi daha kolay yönetebiliyorsunuz."
Kesinti yerine kısıntı mümkün
Aynı zamanda Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi de bulunan Yaşar Arslan, enerji dağıtımında işin sosyal boyutunu da gözden ırak tutmamak gerektiğini vurguladı. Akıllı sayaçların bu konuda da ilgili taraflara geniş bir manevra alanı sağlayacağını ifade eden Arsan şöyle konuştu:
"Olumsuz sosyal sonuçlara yol açmamak, tüketiciyi mağdur etmemek için bazen enerjiyi doğrudan kesmek yerine mesela kısıntıya gitmek, elektrikte gücü azaltmak gibi yöntemler kullanabileceksiniz. Yani örneğin, elektrik abonesinin elektriğini tümüyle kesmek yerine belli bir süreyle akımı düşürerek, farzımahal bir ampul ve buzdolabını çalıştıracak ölçüde elektrik vermeye devam edebilirsiniz."
Maliyeti kim üstlenecek?
Doğalgazda bu işin nimetlerinden kim yararlanmak istiyorsa, akıllı sayaç maliyetine de onların katlanmak zorunda olduğunu belirten Yaşar Arslan, elektrikte ise akıllı sayaca geçişin maliyetinin tüm tüketicilere paylaştırılacağını aktardı. Mevcut Otomatik Sayaç Okuma Sistemi'nde (OSOS) kullanılan sayaçların yarı akıllı olduğunu belirten Yaşar Arslan şunları söyledi:
"Akıllı sayaçtan beklenen ise uzaktan okumanın çok daha ötesinde. Uzaktan okuma, kesme, açma, kısmi kesinti, elektrik kesintilerini anında görme, bunları ilgili abonelere anında duyurma, bilgilendirme, gibi pek çok avantajı var. Örneğin hat koptu. Sayaçlar akım almıyorsa otomatik olarak ilgili abonelerin elektriğinin kesildiğini merkeze bildiriyor. Merkez de ilgili abonelere kesinti nedenini ve tahmini geliş saatini bildiriyor. Yani elektrik şebekesiyle ilgili neyi yönetmek istiyorsanız, ihtiyaç duyacağınız imkanlar elinizin altında oluyor."
Tüketmediğin elektrikten ödül
Akıllı şebeke sayesinde talep yönetiminin çok daha hassas yürütülebileceğini vurgulayan Arsan şöyle dedi:
"Daha ucuza, daha pahalıya satış imkanları ortaya çıkacak. Örneğin bir şirket, önceden elektrik vermeyi taahhüt ettiği müşterisine, (şu tarihler arasında saat 14:00-22:00 aralığında elektrik kullanma, ben sana şu kadar para iade edeyim) diyebilecek. Satıcı, aynı tarihlerde o saatler arasında enerjiyi mutlaka almak zorunda olan bir başka tüketiciye ise daha yüksek fiyattan satma imkanına kavuşacak. Çünkü o abonenin de acil olarak sadece o tarihler arasında fiyattan bağımsız şekilde mutlaka ve mutlaka kesintisiz enerjiye ihtiyacı olacak."
Kayıp-kaçak oranı yüksek yerden başlasın
Türkiye'de adam gönderilerek sayaç okutmanın yıllık maliyetinin 5 TL civarında olduğunu kaydeden Yaşar Arslan "Bugünkü hesapla, akıllı şebekenin avantajını sadece sayaç okutmak olarak alırsanız bunun için yapacağınız yatırımı 60 yılda geriye ödeyebilirsiniz. Ama konuya böyle bakmak doğru değil. Çünkü birincisi burada mesele sadece sayaç okumaktan okutmaktan ibaret değil. İkincisi bizim tüketicimiz hızlı, gelişmiş hizmet bekliyor. Herkes hiç kimseyle muhatap olmadan işini görsün isteniyorsa akıllı şebekeye geçilmesi elzem. Hem de bu işe kayıp kaçak oranlarının yüksek olduğu yerlerden başlamalıyız" dedi.
Eğitim ve bilinçlendirme şart
Yaşar Arslan, akıllı sayaçlara geçmenin ekipman, montaj ve haberleşme sistemi dışında da maliyetleri bulunduğunu söyledi. Arslan "Bir kere tüketici kâğıt çıktıya alışmış durumda. Oysa siz akıllı şebekeye geçtiğinizde belge bırakmayacaksınız. Ciddi bir eğitim ve bilinçlendirme ihtiyacı söz konusu" diye konuştu.
Mehmet KARA - VİYANA / AVUSTURYA