Enerji Günlüğü - Türkiye'de verilmiş mevcut elektrik üretim lisanslarının yatırıma dönüşmesi halinde atıl kapasite oluşacağı uyarısında bulunuldu. Doğalgaza dayalı lisansların tümüyle santrale dönüşmesi halinde hükümetin doğalgazın elektrik üretimindeki payının yüzde 30'a düşürülmesi hedefini geçersiz kılacağı vurgulandı. Elektrik üretiminde yerli ve yenilenebilir kaynaklardan alınan bazı bedellerin ithal kömür ve doğalgazda alınmaması da eleştirildi.
ODTÜ Mezunları Derneği tarafından düzenlenen Türkiye Enerji Görünümü ve Geleceği Mart 2014 toplantısı 29 Mart 2014 tarihinde Komisyon Üyesi Haluk Direskeneli yönetiminde gerçekleştirildi. Toplantıda, ODTÜ Mezunları Derneği Enerji Komisyonu ve TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz tarafından, Türkiye enerji sektörünün derinlemesine incelenmesinin yapıldığı ve uzun süredir devam eden "Türkiye Enerji Görünümü" başlıklı çalışmanın içeriği hakkında ayrıntılı bilgiler verdi.
İTHAL KAYNAKLARIN KULLANIMI ARTTI
Raporda, dünya birincil enerji talebi ve kaynaklara göre tüketim bilgileri kısaca özetlenirken, Türkiye enerji sektörünün temel yapısını belirleyen kritik veriler ve sektörle ilgili temel tespitler de yer aldı. Rapora göre, Türkiye enerji tüketimi içinde önemli paya sahip ithal kaynakların kullanımı, ekonomik kriz yılları dışında önemli miktarda arttı. Türkiye toplam ithalatı içinde enerji kaynaklarının payı zaman zaman azalmakla birlikte son 10 yıllık dönem içinde genel bir artış sergiledi.
Son 10 yıllık dönem içinde elektrik tüketimi önemli oranda arttarken ekonomik kriz yıllarında talepte azalma yaşandı.
ELEKTRİKTE ÖZEL SEKTÖRÜN PAYI YÜZDE 66.6
Yıllara göre toplam elektrik üretiminde özel sektörün payının 1984 yılında yüzde 13 iken 2013 yılında yüzde 66,6 seviyesine çıktı. Bundan sonra elektrik üretiminde devlet hâkimiyetinden söz edilemeyeceği tespitine de yer verilen raporda, hükümetin iktidarın enerji politikaları da irdelendi. Bunlar arasında sektörde özelleştirme, nükleer güç santrali yapımı, yerli ve yenilenebilir kaynakların paylarının artırılması, Türkiye’nin petrol, doğal gaz ve elektrik için uluslararası transit güzergah ve terminal ülke olması da yer aldı.
PLANSIZ SÜREÇ ATIL KAPASİTEYE YOL AÇACAK
EPDK tarafından bugüne kadar verilmiş üretim lisans toplamı ile lisans alması beklenen başvuru toplamının bugünkü kapasiteye eklenmesiyle 2023 yılına kadar toplam kurulu gücün yaklaşık 153,288 MW seviyesine ulaşması bekleniyor. Bu kapasitenin aynı yıllar için öngörülen talebin yaklaşık iki katı düzeyinde olduğu ifade edilirken, böylesine ciddi bir atıl kapasite oluşması plansız bir süreç izlenmiş olmasına bağlandı.
Plansız hareket etme sonucunda elektrik üretiminde dışa bağımlılığın daha fazla artacağı ifade edilirken, bu değerlendirme, lisans almış ve alma sürecindeki doğal gaz ve ithal kömür kaynaklara bağlı kapasitelerin büyüklüğüne dayandırıldı.
GAZ SANTRALİ LİSANSLARI HEDEFLERLE ÇELİŞİYOR
Lisanslama sürecindeki kapasitelerin tamamının gerçekleşmesi durumunda 2025 yılında doğal gaz yakıtlı kapasitenin bugünkü miktarın yüzde 78 kadar artacağına işaret edilirken, bu santralarda tüketilecek doğal gazın hangi kaynaktan, hangi anlaşmalar ile ve hangi taşıma yolu ile getirileceğinin soru işareti taşıdığı kaydedildi. Benzeri bir durumun ithal kömür için de geçerli olacağı belirtilirken, bu durumun gerçekleşmesiyle ETKB Strateji Belgesi’nde yer alan elektrik üretiminde doğal gaz payının yüzde 30 seviyesinin altına düşeceği hedefiyle çeliştiği uyarısında bulunuldu.
ÖZELLEŞTİRMELER ELEKTRİK FİYATLARINI YÜKSELTİYOR
Rapordaki veriler ışığında elektrik sektöründe özelleştirme uygulamalarının sonuçları da değerlendirilirken, Nisan 2008 ile Aralık 2013 arasında elektrik fiyatlarında yüzde 91 oranında artış olduğu, geri kalan özelleştirmelerle bu artışın daha yüksek olacağı görüşü savunuldu.
Yerli ve yenilenebilir enerji kaynakların elektrik üretiminde daha verimli kullanılabilmesi önerilirken, yerli yenilenebilir kaynaklardan su için kullanım bedeli, rüzgâr ve güneş için elektrik sistemine bağlantı bedeli alınırken, ithal kaynaklardan herhangi bir bedel alınmadığının altı çizildi. Ayrıca yerli kaynaklardan linyit ve taşkömürüyle yenilenebilir kaynaklardan rüzgar, güneş, hidrolik, biyoyakıt ve jeotermal kaynak potansiyelinin daha iyi değerlendirilmesinin önemi vurgulandı.