MEHMET KARA

Geçtiğimiz hafta doğalgaz piyasasında ilginç bir gelişme oldu. 

Şöyle… Aylık bazda talep ettiğinden daha düşük gaz tüketenler ile daha fazla tüketenlerin yol açtığı dengesizliğin giderildiği dengeleme piyasasında uygulanan fiyata yüzde 20 zam yapıldı. İlginçlik bunda değil tabii. Bugüne kadar dengeleme gazı ile mesken, sanayi ve elektrik üretim santrallerine uygulanan tarifeler aynı anda arttırılırdı. Bu kez öyle olmadı. 

Piyasa oyuncuları ise dengeleme gazı fiyatındaki artışı görünce, tarifelerin de artacağına inanmıştı. 

Her neyse, bu BOTAŞ’ın, daha doğrusu enerji-ekonomi yönetiminin tercihidir. Biz bu tercihin sonuçlarına değinmeye çalışalım. 

Sıcaklıkların zirve yaptığı Temmuz ve Ağustos ayları, elektrik talebinin de yükseldiği bir dönemdir. Bu dönemde sisteme verilen elektriğin ortalama üretim maliyetleri de yükselir ister istemez. 

Çünkü talebin düşük olduğu dönemlerde, diğer kaynaklara oranla daha yüksek bir maliyetle üretim yapabilen doğalgaz çevrim santralleri ister istemez, daha az çalışır, çalıştırılır. Çünkü maliyeti karşılayacak fiyatı göremezler. 

BOTAŞ’ın doğalgaz çevrim santrallerine sattığı ürünün fiyatını arttırmaması, elektrik havuzundaki ortalama maliyetin görece düşük kalmaya devam etmesi anlamına geliyor. BOTAŞ, kaç dolara aldığı gazı kaç TL’ye satıyor, onun ayrıntılarını bilemiyoruz. Ancak, hampetrol fiyatlarındaki yükselişe endeksli olduğu için ithalat fiyatları artan doğalgazın, kurların da yükseldiği böylesi bir dönemde arttırılmaması, BOTAŞ’ın kar-zarar hesabını değiştirecek. 

BOTAŞ’ın gaz tarifelerini yükseltmemesi aslında ortalama elektrik üretim maliyetlerinin yükselmesini önlemiş oluyor. Öyle ya, zaten mevcut şartlarda bile elektrik satış tarifelerinde yukarı yönlü bir değişiklik ihtiyacı varken, elektrik üretimi amaçlı yakılacak gazın fiyatlarını arttırmamak anlaşılabilir bir tercihtir. 

Ama orta ve uzun vadede doğalgaz ithalat fiyatları gerilemediği ya da döviz kurları keskin bir düşüş göstermediği takdirde doğalgaz satış tarifelerinde artış ihtiyacı devam edecek. Bu yüzden, elektrik üretim maliyetlerini arttırmama tercihinin maliyeti, BOTAŞ’ın bilançosuna yüklenmiş oldu. Yani elektrik zammı, en azından bir kısmı tabiri caizse BOTAŞ hapishanesine kilitlendi... 

En azından şimdilik… 

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü