Enerji Günlüğü - Serbest tüketicilerin ve tedarikçilerin elektrik iletim ve dağıtım şebekesine bağlanma ve hizmet alma talepleri, eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin karşılanacak. Aynı yer için başvurularda yenilenebilir ve yerli kaynaklara dayalı üretim tesislerine öncelik tanınacak.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından hazırlanan Elektrik İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Yönetmelik Taslağı, Kurum'un web sitesinde yayınlanarak görüşe sunuldu. Yönetmelik Taslağı, Gerçek veya tüzel kişilerin elektrik iletim ve dağıtım sistemine bağlanmalarıyla bu sistemleri ve enterkonneksiyon hatlarını kullanmalarına ilişkin usul ve esasları düzenliyor.
BAĞLANTI HAKKI ENGELLENEMEZ
Taslağa göre, gerçek veya tüzel kişilerin, iletim ve dağıtım sistemine bağlantı ve sistem kullanım taleplerinin, TEİAŞ ve dağıtım şirketi tarafından eşit taraflar arasında ayrım gözetilmeksizin karşılanması esas... Serbest tüketici niteliği kazanmış bir tüketicinin tedarikçisini seçme serbestisine hiçbir surette müdahale edilemeyecek ve serbest tüketicilerin sisteme bağlantı ve sistem kullanım hakları engellenemeyecek.
HANGİ HALLERDE REDDEDİLEBİLİR?
Ancak gerçek ve tüzel kişilerin, iletim ve dağıtım şebekeleriyle ilgili bağlantı ve sistem kullanım taleplerinin karşılanamayabileceği durumlar da söz konusu. Bu haller şöyle sıralanıyor:
a) Bağlantı yapılması öngörülen tarihte, bağlantı yapılmak istenen noktada şebekenin teknik özelliklerinin yetersiz olması,
b) Bağlantı yapılması öngörülen tesisin projesinde, sisteme bağlantıyla ilgili olarak Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği ve Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliği ve ilgili diğer mevzuatta yer alan standartların sağlanamaması,
ç) Yapılması istenilen bağlantı ve elektrik enerjisi nakil işleminin kamu hizmeti yükümlülüklerini engellediğinin, TEİAŞ veya dağıtım şirketi tarafından gerekçeleriyle belgelenmesi,
d) Bağlantı yapılması öngörülen tesisin projesinde, gerilim düşümü, harmonik, elektromanyetik girişim, fliker seviyesi gibi değerlerin, şebekeye giriş veya çıkış noktasında ve iletim ve dağıtım kademelerinde, ilgili mevzuatta belirlenen sınırları karşılamaması durumu,
e) Bağlantı yapılması öngörülen tesisin, sistem elektrik enerjisinin kalitesini, ilgili mevzuatta yer alan standartların dışına çıkarması durumu,
f) Rüzgar veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi bağlantı taleplerinde, talep edilen bağlantı noktasına oranla ekonomik açıdan daha uygun ve daha düşük sistem kaybı sağlayan bağlantı noktasının varlığı veya kullanılacak teknolojilerin şebekeye olumsuz etkide bulunması durumu.
OLUMSUZ GÖRÜŞE GEREKÇELENDİRME ŞARTI
Özetle, dağıtım şirketleriyle TEİAŞ, bu haller dışında gerçek ve tüzel kişilerden gelen bağlantı ve sistem kullanım talepleriyle ilgili olumsuz görüş veremeyecek. TEİAŞ ve dağıtım şirketinin sisteme bağlantı ve sistem kullanımı hakkındaki olumsuz görüşlerini gerekçelendirmesi de zorunlu. Olumsuz görüş gerekçeleri EPDK tarafından uygun bulunmanmf. TEİAŞ veya dağıtım şirketi, başvuru sahibi ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarını imzalamakla yükümlü.
BAĞLANTI YOKSA, ÖNLİSANS DA YOK
Sisteme bağlantının, bağlantı yapılması talep edilen nokta itibarıyla aranan koşullardan herhangi biri nedeniyle mümkün olmaması durumunda, TEİAŞ veya dağıtım şirketi tarafından bir başka bağlantı noktası teklif edilebilecek. Teklif edilen başka bir bağlantı noktasını da kabul etmeyen tüzel kişinin, özel direkt hat tesis etme hakkı saklı olacak. Özel direkt hat tesis etmeyi tercih etmeyen tüzel kişi, önlisans başvurusunda bulunamayacak.
LİSANS BAŞVURUSU EŞLİĞİNDE DİREKT HAT TALEBİ
Üretim faaliyeti gösteren veya göstermek amacıyla önlisans başvurusunda bulunan tüzel kişi, lisansı veya önlisans başvurusu kapsamındaki üretim tesisi ile müşterileri, iştirakleri veya serbest tüketiciler arasında özel direkt hat tesis etmeyi talep edebilecek. TEİAŞ ve dağıtım şirketi, bu yöndeki talepleri otuz gün içerisinde değerlendirip, olumlu bulursa lisans veya önlisans sahibi tüzel kişi ile TEİAŞ veya dağıtım şirketi arasında sistem kontrol anlaşması imzalanacak. Söz konusu anlaşmanın tarafı tüzel kişinin belirlenmesinde, özel direkt hat tesis edilecek tüketicinin sisteme bağlantısındaki gerilim seviyesi esas alınacak.
YENİLENEBİLİR VE YERLİ KAYNAĞA ÖNCELİK
TEİAŞ ve dağıtım şirketi tarafından bağlantı görüşünün oluşturulması ve sisteme bağlantı yapılmasında sırasıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri ile yerli doğal kaynaklara dayalı üretim tesislerine öncelik tanınacak.
RÜZGÂR VE GÜNEŞTE HASSAS NOKTA
Rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere yapılan önlisans başvurusu kapsamında talep edilen bağlantı noktası için TEİAŞ veya dağıtım şirketi tarafından Yönetmelik hükümleri çerçevesinde olumlu görüş oluşturulamaması halinde, önlisans başvurusu Kurul kararıyla reddedilecek ve önlisans başvurusunda bulunan tüzel kişinin özel direk hat kurma talebi dikkate alınmayacak.
BAŞKA DAĞITICIYA BAŞURMA HAKKI
Dağıtım şirketi, sorumlu olduğu dağıtım bölgesinde kurulmak istenen üretim veya tüketim tesislerinin bağlantı taleplerinin karşılanmasını teknik veya ekonomik olarak uygun bulmazsa durumu gerekçeleriyle birlikte yazılı olarak en geç kırkbeş gün içerisinde bildirecek. Başvuru sahibi bildirim tarihinden itibaren otuz gün içinde başka bir dağıtım bölgesine bağlantı başvurusunda bulunabilecek, uygun bulunursa anlaşma imzalanacak. Ancak önlisans başvurusunda bulunan veya önlisans sahibi tüzel kişilerin bu bent kapsamındaki bağlantıları, Kurul tarafından uygun bulunması halinde mümkün olacak. Başvurulan ikinci dağıtım bölgesi de olumsuz görüş bildirirse, bunu gerekçeleriyle birlikte yazılı olarak en geç altmış gün içerisinde bildirecek.
İLETİM İÇİN BİRDEN FAZLA BAŞVURU GELİRSE
Yönetmelik Taslağı, iletim sistemine aynı bağlantı noktasından bağlanmak üzere birden fazla başvuru gelir ve başvuruların tümünün karşılanması mümkün değilse TEİAŞ'ın nasıl bir süreç işleteceğini de düzenliyor. Buna göre öncelikle, tüm başvuru sahipleri durum hakkında bilgilendirilecek. Dağıtım şirketi tarafından yapılan başvuru varsa, bu başvuruya öncelik tanınacak. Öncelik sırası, yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim tesisleri ve yerli doğal kaynaklara dayalı üretim tesisleri ile devam edecek. Diğer hallerde, bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları başvuru sırasına göre imzalanacak.
AYRILMAK İSTEYEN 4 AY ÖNCE BAŞURACAK
Yönetmelik Taslağı'nda iletim sistemine bağlı tesis ve teçhizatını sistemden ayırmak suretiyle iletim sistemi kullanımını sona erdirmek isteyen kullanıcıların, bunu en az dört ay önceden TEİAŞ’a yazılı bildirmesi zorunluluğu da bulunuyor. İletim sisteminden ayrılma talebinde bulunana kullanıcı, içinde bulunulan yılın sonuna kadar bağlantı, sistem kullanım ve sistem işletim fiyatlarına göre hesaplanan sona erdirme bedelini TEİAŞ’a ödeyecek. TEİAŞ ile kullanıcı, farklı bir süre için mutabık kalmadıkları takdirde, sistemle bağlantının fiziki olarak kesilmesini takip eden altı ay içerisinde birbirlerinin arazisinde bulunan varlıklarını kaldıracak.
TEDARİKÇİ HER BÖLGE İÇİN AYRI BAŞVURACAK
Tüketicilere elektrik enerjisi veya kapasitesi temin etmek üzere tedarikçiler tarafından yapılan sistem kullanım anlaşması başvuruları, elektrik enerjisi veya kapasite satışının yapılacağı tüketicilerin yer aldığı her bir dağıtım bölgesi için ayrı yapılacak. Dağıtım şirketinin, yapılan başvuruların değerlendirilmesi sırasında talep edebileceği ilave bilgiler, talebin tebliğ edildiği tarihi izleyen beş gün içerisinde dağıtım şirketine verilecek. Dağıtım şirketi, başvuru tarihinden itibaren on iş günü veya ek bilgi talep edilmesi halinde yirmi gün içerisinde, sistem kullanım anlaşması için öngörebileceği özel hükümleri hazırlayarak başvuru sahibine gönderecek. Başvuru sahibi tüzel kişiler, talep edilen özel hükümlere ilişkin görüşlerini, tebliğ tarihinden itibaren beş iş günü içerisinde dağıtım şirketine yazılı olarak bildirecek. Tarafların mutabakatı halinde, sistem kullanım anlaşması iki nüsha olarak imzalanacak. Kurul onayı alınmak koşuluyla, görevli tedarik şirketi ve dağıtım şirketi arasında farklı bir sistem kullanım anlaşması da düzenlenebilecek.
ELEKTRİK, BEŞ GÜN İÇİNDE VERİLECEK
Bağlantı anlaşması yapmış kullanıcının dağıtım sistemine bağlantısının yapılabilmesi için, kullanıcının tedarik şirketi ile yapmış olduğu perakende satış sözleşmesi veya ikili anlaşmayı dağıtım şirketine sunacak. Anlaşmasının imzalanmasını takiben ve anlaşmada yer alan süre içerisinde gerekli bağlantı varlıkları tesis edilecek. Gerekli bağlantı varlıklarının tesisinin tamamlandığı tarihten itibaren İmar yerleşim alanında üç iş günü içerisinde, imar yerleşim alanı dışında ise beş iş günü içerisinde dağıtım şirketi tarafından, kullanıcının ölçü cihazları ve devreleri tesis edilerek ilgili bölümleri mühürlenip, sayaç okuması yapılarak tespit edilen ilk endeks değeri ve sisteme bağlantı yapılması hakkında tutanak düzenlenmek suretiyle kullanıcının dağıtım sistemine bağlantısı gerçekleştirilecek.
ANLAŞMADAKİ GÜÇ AŞILAMAYACAK
Dağıtım sistemine bağlantı noktasından alınan veya verilen elektrik enerjisi kapasitesinin azami değeri, kullanıcıyla dağıtıcı arasındaki bağlantı anlaşmasında belirtilen gücü aşamayacak. Kullanıcının anlaşma gücünü ihlal etmesi halinde bağlantı anlaşmasında düzenlenmiş bulunan yaptırımlar uygulanacak. Bu yaptırımlar, güç aşımının önlenmemesi halinde elektriğin kesilmesine kadar uzanabilecek. Elektrik enerjisinin kesilmesi ve tekrar verilmesi durumunda oluşan maliyetler, kullanıcı tarafından karşılanacak. Dağıtım şirketi, elektrik dağıtımını olumsuz yönde etkileyecek şekilde anlaşma gücünün üzerinde elektrik enerjisi alınmaması ve verilmemesi için otomatik enerji kesme sistemlerini devreye alabilecek. Kullanıcı, anlaşma gücünü artırmak üzere, bir tadilat projesiyle birlikte bağlantı anlaşmasında değişiklik yapılmasını talep edebilecek. Bu taleplere ilişkin olumlu ya da olumsuz cevaplar onbeş gün içerisinde kullanıcıya yazılı olarak bildirilecek.
KULLANICI DEĞİŞSE DE BAĞLANTI KALACAK
Bağlantı anlaşmasında yer alan adresteki dağıtım sistemine bağlı tesis ve teçhizat var olduğu sürece, bağlantı anlaşması yürürlükte kalacak ve bu tesisteki kullanıcı değişikliği halinde yeni bir bağlantı anlaşması yapılması talep edilmeyecek. Kullanıcı, dağıtım sistemine bağlı tesis ve teçhizatını sistemden ayırmak istediğinde en az dört ay, dağıtım sistemi kullanımını sona erdirmek istediğinde ise en az iki ay önceden dağıtım şirketine yazılı bildirimde bulunacak. Bu hüküm, elektrik enerjisi veya kapasitesi tedarik ettiği tüketiciler adına sistem kullanım anlaşması imzalayan tedarikçilerle bu amaçla imzalanan sistem kullanım anlaşmalarına uygulanmayacak. Dağıtım şirketi ile kullanıcı, farklı bir sürenin uygulanması için mutabık kalmadıkları takdirde, sistemle bağlantının fiziki olarak kesilmesini takip eden dört ay içerisinde birbirlerinin arazisinde bulunan varlıklarını kaldıracak.
BAĞLANTI HATTINI KUR, PARANI ON YILDA GERİ AL
Üretim ve tüketim tesislerinin iletim sistemine bağlanabilmesi için yeni iletim tesisi ve hatları yapılması gerekir ve bunun için TEİAŞ’ın yeterli finansmanının bulunmaması veya zamanında yatırım planlaması yapılamaması söz konusu olursa, bağlantı talebinde bulunan tüzel kişi veya kişilerce bu tesisler müştereken kurulabilecek veya finanse edilebilecek. Bu kapsamda yapılacak tesis ve hatların mülkiyeti ve işletme sorumluluğu da TEİAŞ’a ait olacak. Müştereken veya münferiden yapılacak iletim tesisine ilişkin geri ödemeye esas yatırım tutarı, TEİAŞ tarafından hazırlanıp Kurul tarafından onaylanan metodolojiye göre hesaplanacak. Metodoloji çerçevesinde hesaplanan tutar, ilgili tüzel kişi veya kişiler ile TEİAŞ arasında yapılacak bir tesis sözleşmesi ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları çerçevesinde geri ödenecek. Hesaplanan tutara ilişkin geri ödemeler, aylık eşit taksitler halinde yapılacak. Geri ödemeler, yapılan iletim tesis ve hatlarına ilişkin geçici kabul tutanağının TEİAŞ tarafından onaylandığı ayı takip eden aydan itibaren başlayacak ve bu tarihten itibaren en fazla on yıl içerisinde tamamlanacak. Dağıtım faaliyetlerinde kullanılmak üzere, dağıtım şirketi tarafından sorumlu olduğu dağıtım bölgesinde, TEİAŞ’tan uygun görüş alınarak ve Kurulca onaylanan yatırım planında ayrıca belirtilerek yapılan 154 kV gerilim seviyesindeki iletim tesislerine de bu hükümler uygulanacak.