Enerji Günlüğü - Barış Erdeniz, 15. Sektör Toplantısı’nda yaptığı konuşmada gelişen teknolojiler, veri ve yapay zekâ çalışmalarının gelişim hızı yaşam tarzlarımızdaki değişimlerin enerji tüketimini hızla arttırdığını hatırlattı.

İklim koşullarındaki gelişmelerin de sektörü yeşil dönüşüm, karbon hedefleri, depolamalı teknolojiler gibi yeniliklere ve dönüşümlere zorladığını anlatan Barış Erdeniz, “Bugün bir yandan bugüne kadar neler yaptığımızı konuşurken, bir yandan da büyük enerji dönüşümü olarak adlandırdığımız; şebekenin yeşil ve dijitale geçişini, elektrifikasyonun etkilerini, sürdürülebilir fiyat politikalarını ve geleceğin şebekesini konuşuyoruz” dedi.

Elektrik dağıtım sektörü, enerji dönüşümünün stratejik omurgasıdır ve sürdürülebilir bir enerji geleceği için kilit bir yapı taşıdır.

Bunlar dikkate alındığında dağıtım altyapısının modernize edilmesi, artan enerji taleplerine ve yenilenebilir enerji kaynaklarına uyum sağlaması gerekmektedir.

Şu anda bütün dünya, gelişen şartlara uyum gösterebilmek, artan talebe karşılık verebilmek için şebekeye ciddi bir yatırım yapmak zorundadır.

Dünya enerji ekosisteminin 3.3 trilyon dolar büyüklükte olduğunu kaydeden Barış Erdeniz, “27 bin TWh saat seviyesindeki yıllık elektrik tüketiminin 2040 yılına kadar yüzde 50 artarak 40 bin TWh saat seviyesine ulaşması bekleniyor” dedi.

Küresel elektrik üretim kapasitesine de değinen Erdeniz, “Kurulu güce kaynak bazlı baktığımızda son 10 yılda rüzgâr artı güneşin yüzde 8 seviyesinden yüzde 28 seviyesine yükselerek 5 kattan fazla arttığını görüyoruz. 2040 yılında toplam küresel kurulu gücün yarısından fazlasının yenilenebilir kaynaklardan oluşacağı öngörülüyor” dedi.

Kişi başına elektrik tüketimi ile kalkınma arasında güçlü bir korelasyon olduğunu anlatan Elder Başkanı Barış Erdeniz şöyle dedi:

“Kuzey Amerika ve Avrupa gibi gelişmiş coğrafyalarda yıllık kişi başı elektrik tüketiminin 10 bin kWh mertebesinde seyrederken, OECD ülkelerinin kişi başı elektrik tüketimi yaklaşım 7 bin kWh seviyesinde, Türkiye’de ise 4 bin kWh’ın altında olduğunu görüyoruz. Bu da bizlere Türkiye’nin enerji ekosisteminin kuvvetli bir büyüme potansiyeli olduğu gösteriyor.”

2024 yılı sonu itibariyle 350 TWh olarak gerçekleşen elektrik tüketiminin, 2035 yılında yüzde 48 artışla 511 TWh olacağı öngörüsünü paylaşan Barış Erdeniz, bu talep artışına paralel olarak kurulu gücün de yüzde 97 artışla 227.000 MW mertebesineçıkmasının öngörüldüğünü anlattı.

GÜNEŞ VE RÜZGÂR PAYI HEDEFİ YÜZDE 53

Elder Başkanı Barış Erdeniz, son 10 yılda Türkiye’nin kurulu gücünde rüzgâr ve güneşin payının 10 katlık artış ile yüzde 3 seviyesinden yüzde 32 seviyesine kadar çaktığını belirterek 2035 yılında ise bu oranın yüzde 53 seviyesine çıkarılmasının beklendiğini kaydetti.

DAĞITIMDA 100 BİN ÇALIŞAN

Elektrik üretiminden tüketiciye kadar uzanan elektrik ekosisteminin 2024 rakamları ile 37 milyar dolarlık büyüklüğü ile gayrı safi yurtiçi hasılada yüzde 2.8 paya sahip olduğunu anlatan Barış Erdeniz “Bizler bu ekosistemin dağıtım ayağı olarak operasyonel giderleri, yatırım harcamaları ve gelirleri regüle olan sektörümüzde 100.000 çalışanla vatandaşlarımıza elektriği kesintisiz bir şekilde ulaştırmak için gece gündüz çalıyoruz” dedi.

31 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM

Elektrik dağıtım sektörünün 21 oyuncusunun özelleştirme sürecinde Hazine’e 13 milyar dolar katkı sağladığını kaydeden Barış Erdeniz “2013-2024 yılları arasında 18 milyar dolar yatırım yaparak ülkemizin ekonomisine toplam 31 milyar dolar katkı gerçekleştirilmiştir” ifadelerini kullandı.

DÜNYADA YILDA 600 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM

Bugün Avrupa’da yıllık 67 milyar Euro’luk, dünyada ise yıllık 600 milyar dolarlık yatırım ihtiyacından bahsediliyor. Türkiye’nin şebeke sisteminin Avrupa şebeke büyüklüğünün yüzde 10’u, dünya şebeke büyüklüğünün de yüzde 1.5’i düzeyinde olduğunu düşündüğümüzde, bizdeki yatırım ihtiyacı da net olarak anlaşılabilir. Sonuç olarak, hedeflere ulaşabilmek için yeni şebeke stratejisinin oluşturulması, sübvansiyonların kaldırılarak maliyet bazlı fiyatlamanın oluşturulması, mali bazlı sürdürülebilirlik için öngörülebilirliğin artması ve finansmana erişim gibi konu başlıkları sektörümüzün gelecekteki başarılarının belirleyicisi olacaktır. Bir kez daha vurgulamak isterim ki, elektrik dağıtım sektörü, kamu hizmeti veren stratejik bir sektördür. Bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da üstümüze düşeni yapacağız.

RAKAMLARLA DAĞITIM SEKTÖRÜNÜN 10 YILI:

Hat uzunluğu: 1 milyon km’den yüzde 50 artışla 1.5 milyon km’ye çıktı.

Yeraltı şebeke oranı: Yüzde 15’ten 10 yıl içinde yüzde 56 artışla yüzde 24’e çıktı.

Abone sayısı: Yüzde 38 artarak 50 milyon seviyesine ulaştı.

Dağıtık enerji üretim tesisi kapasitesi: 2.300 MW’lardan 22.400 MW'lara yükseldi

Elektrikte kayıp/kaçak oranı: Türkiye genelinde yüzde 18’den yüzde 10'un altına düştü.

Yıllık yatırım kapasitesi: 2,5 kat artışla 2,2 milyar dolar seviyesine çıktı.

Elektrik kesinti sıklığı: Son üç yılda yüzde 10 iyileşti.

SCADA kontrollü OG oranı: Son 5 yılda yüzde 62 büyümeyle yüzde 46’ya çıktı.

Çağrı merkezi memnuniyeti: Son 5 yılda yüzde 30’luk artış ile yüzde 74’e yükseldi.

Mehmet KARA - Enerji Günlüğü