Enerji Günlüğü - Çevre dostu materyallerle geliştirilen ve doğada daha hızlı çözünen Eko-Ped projesi ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü Yılın Yeşil Beyinleri Yarışması'nda birinci oldu.

ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu’nun, Sürdürülebilir Çevre ve Enerji Sistemleri Yüksek Lisans Programı tarafından çevre, enerji ve su kaynaklarının sürdürülebilirliği konularında farkındalığı artırmak ve geliştirmek üzere lise ve üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği “Yılın Yeşil Beyinleri” Uluslararası Proje Yarışmasının 2015 yılı kazananları belli oldu.

Bu yıl dördüncüsü düzenlenen yarışma sonunda üniversite kategorisinde birinciliği“Eko-pedler: Biyoçözünür Emiciler” başlıklı proje ile Hindistan Mumbai’den Matunga Kimyasal Teknoloji Enstitüsü’nden Amita Dhadphale ve Pratik Bhishma aldı.

Amita Dhadphale ve Pratik Bhishma, kullanımı sona erdiğinde ya çöp sahalarına atılan ya da yakılan, bileşimlerindeki plastik maddeler ve biyoçözünür olmayan süper emiciler bulunması ve biyolojik tehlike riskine karşı hava ile temaslarının kesilmesi gibi nedenlerle çöp depolama alanlarında iyi çözünemeyip yer altı su kaynaklarına sızan hijyenik pedler, bebek bezleri, tıpta kullanılan pedler ve biyolojik atık kategorisine giren emici materyaller için çevre dosta materyal kullanarak yeni bir emici geliştirdiler.

Projede yer alan emici yenilikçi tasarımı sayesinde hızlı çözünen bileşenleri yavaş çözünenlerden ayırarak toplam çözünürlük oranını yükseltiyor.

İKİNCİLİK TEMİZ SU PROJESİNİN

Hindistan Jaipur’dan JK Lakshmipat Üniversitesi’nden Arsalan Obaldi ve Gaurav Suthar “Fresnel Merceklerini Kullanarak Atık Su Arıtımı ve Atık Sulardan Küçük Çaplı Elektrik Üretimi” başlıklı projesiyle ikinci oldu. Proje, dünyamız için güvenilir su kaynaklarına erişimin büyük bir sorun olduğuna işaret eden Arsalan Obaldi ve Gaurav Suthar, Fresnel merceğin atık su arıtmasında kullanılması için elverişli bir zemin sunduğuna işaret ediyorlar.

Geliştirdikleri düzenek atık suyu buharlaştırıyor ve güvenli suyun tüm kalite parametrelerini (pH, çözünmüş oksijen miktarı, suyun toplam sertliği vb) barındıran saf su elde etmek üzere yoğunlaştırıyor. Bitkisel atıklara karıştırılan tortu ise gübre olarak kullanılabiliyor. Amacı Fresnel merceği kullanarak atık suyu arıtma, içilebilir ve yeniden kullanılabilir hale getirme ihtimalini incelemek olan projenin uzun dönemli hedefi ise Fresnel merceği düzeneği ile buharlaştırılan atık sudan sınırlı miktarda elektrik üretmek.

LED AMPUL KULLANIMININ BAŞLATILMASINA ÜÇÜCÜLÜK ÖDÜLÜ

Bengaldeş Dhaka Üniversitesi İşletme Enstitüsü’nden Naziza Akhter Alam ve Musharrat Rahman Chandrika, “Floresan Ampullerinin Conan Yoluyla Geri Dönüştürülmesi” başlıklı projesiyle üçüncü oldular.

Projenin ilk aşamasında gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan ancak fazla enerji harcayan ve karbon dioksit emisyonu çok yüksek olan CFL (Compact Fluorescent Light) ampullerin terk edilerek LED (Light Emitting Diode) ampul kullanımının başlatılması amaçlanıyor. Arsalan Obaldi ve Gaurav Suthar, bakteri Conan, su süzgeçi ve bir fıçıdan oluşan projeleriyle, CFL ampullerinin doğru şekilde elden çıkarılarak, yoğun civanın havaya ve su kaynaklarına karışmasını engellemeyi hedeflediler. Projede yer alan düzeneği kurmanın, mevcut endüstriyel elden çıkarma sistemlerini kurmaktan daha kolay ve daha ucuz maliyetli ve daha kolay olduğu belirtiliyor.

LİSE KATEGORİSİNİN ÖDÜLLERİ

Yarışma sonunda liseler kategorisinde Ordu Altınordu Başöğretmen Anadolu Lisesi’nden Esra Avcı ve Yağmur Bircan “Yerel Tohumlara Doğal Koruma: Propolisle Kaplama” başlıklı projesi ile birincilik, İstanbul Bahçeşehir Anadolu Lisesi’nden Mustafa Berk Turgut ve Mesut Çalışkan “Baraj Tabanı Toprak Temizleme Sistemi” başlıklı projesi ile ikincilik, Siirt Türk Telekom Fen Lisesi’nden Şirin Erbek ve Zeynep Esmeray “Kaya kınasının (Cetraria sp.) Antibakteriyel-Antioksidan Etkinliği ve Bitki Gelişimi Üzerine Etkileri” başlıklı projesi ile üçüncülük ödüllerini aldılar.

BİRİNCİ

Projenin amacı, ülkemizde yetiştiriciliği yapılan ve gıda olarak tüketilen bazı bitki tohumlarının kimyasal ilaçlar yerine doğal bir ürün olan propolis ekstratları ile kaplanması ve bunun bitkinin çimlenme, büyüme, gelişme ve tohumların saklanması üzerine etkilerini belirlemek. Esra Avcı ve Yağmur Bircan projeleriyle, bilinen kimyasal ilaçlara alternatif olabilecek doğal, biyolojik kökenli doğayla barışık bir ürün olan propolisi kullanarak hayata geçirmeyi hedefledi. Hazırladıkları propolis ekstratlarıyla ülkemizdeki çeşitli tohumları kaplayarak bunların çimlenme, büyüyebilme ve uzun vadede saklanabilme sürelerini tespit ettiler.

İKİNCİ

Yenilenebilir enerji kaynakları arasında en yaygın olarak kullanılan Hidroelektrik enerjisi üreten santrallerin her yenisinin yapılışı ile hektarlarca toprağın su altında kalmasına ve erozyonu artırmasına çözüm üretmek üzere bir proje oluşturan Mustafa Berk Turgut ve Mesut Çalışkan, yeni bir sistem geliştirdiler. Baraj tabanındaki toprağı toplayan, baraj dışına çıkartan ve böylece barajların verimliliğini koruyan ve kullanım sürelerini uzatan sistemle birlikte baraj tabanında biriken verimli toprağın da kullanılabilir hale getirilmesi, erozyonla kaybedilen toprak miktarının azaltılması hedeflendi.

ÜÇÜNCÜ

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sıklıkla görülen ve Birov olarak bilinen, yanık tedavisi ve pişik oluşumunu engellemek için kullanılan bir liken türü olan Cetraria sp (Kaya kınası) nın antibakteriyel etkilerini ve antioksidan içeriğini araştıran Şirin Erbek ve Zeynep Esmeray projeleriyle, kaya kınasının hücre yenilenmesi ile ilgili kimyasal içerikli preparatların kullanımı yerine doğal içerikli bir maddenin kullanımını teşvik etmeyi amaçladılar. Şirin Erbek ve Zeynep Esmeray, yaptıkları mikrobiyolojik çalışmalar sonrasında kaya kınasının sedef hastalığına sebep olduğu düşünülen Streptoccoccus bakterileri üzerinde de etkili olduğu sonucuna ulaştılar.

Sabiha KÖTEK - KKTC