“Barut icat oldu mertlik bozuldu” diye, eskilerin çok sevdiği bir söz var. Bunun günümüze getirirsek “İnternet icat oldu düzen bozuldu” diyebiliriz.
Sağ olsun neredeyse her işimizi internet üzerinden görebiliyoruz. Ne? Olmasın mı yoksa?
İnternetten besleniyor, internetten öğreniyor, internet üzerinden haberleşip, internetten savaşıyor, internetten kazanıp internetten harcıyoruz. Aklınıza her ne gelirse internet üzerinden yapıyor, özetle internet aleminde yaşıyoruz. Aslında bir tek tuvalet ihtiyacımızı oradan gideremiyoruz ama orada da elimizden interneti eksik etmiyoruz.
Mağaraya kömürle resim yapan, çıplak günlerimizi arayacak halimiz yok tabii ki. Teknoloji çağı bunu gerektiriyor, bunu yaşıyoruz.
Peki bunun yol açtığı sorunlar?
Yabancılaşma, asosyal yaratıklar haline gelme, enerji tüketimi, obezite gibi çeşitli problemleri sayabiliriz ama gerçeğimiz bu.
Belki zaman zaman denk geliyor belki de bilinçli bir şekilde araştırıyorsunuzdur. Bu internet aleminde ne kadar zaman harcıyoruz?
Ülkemizde rakamlar ortalamanın biraz üstünde olmakla birlikte, dünyadaki 5 milyarı aşkın internet kullanıcıları arasında yer alan kişiler olarak, günde yaklaşık yedi saatimizi internet aleminde geçirirken, bunun hemen hemen üç saatini de sosyal medya uygulamalarında harcıyoruz.
Uykuyu çıkarsak, günümüzün neredeyse yarısı sanal alemde. Okuyoruz, yazıyoruz, izliyoruz, foto, video yüklüyor, beğeniyor, tıklıyoruz, paylaşıyoruz. Bitmez ama tükenir bir şekilde yaşam enerjimizi internet aleminde tüketiyoruz.
Tüketiyoruz ama enerjimizi tüketirken bir yandan bu alemden beslendiğimizi, hatta ciddi bir şekilde enerji tasarruf ettiğimizi de düşünüyorum.
Bankalara uğramaz olduk. Mağazalara, marketlere gitmeden gereksinimlerimizi karşılıyor, dünyanın en iyi eğitimlerini ekran karşısında alıyor, gezmedik, görmedik yer bırakmıyoruz.
Derdim internet aleminin sosyal veya psikolojik yönden çözümlemesi değil.
Bizleri bambaşka bir aleme soktuğu, yaşam alışkanlıklarımızı değiştirdiği kesin ve artı/eksi yüzlerce yanını sayabiliriz.
Gerçeğimiz bu ve kendi adıma; hava ve su kadar elzem, olmazsa olmaz bir ihtiyaç. Ateş, su, toprak ve (sağ olsun, Cem Yılmaz’ın ilavesiyle) tahta gibi, doğanın dört elementinden biri. Ancak bende tahtanın yerini internet almış durumda.
İnternet enerjimizi tüketiyor derken asıl üstünde durmak istediğim konu, özellikle sosyal medya uygulamalarının yoğun ve bazen anlamsız, gereksiz aşırı kullanımı.
Sosyal medya platformlarının kullanıcı sayıları milyarlar ile ifade ediliyor. Her birimiz bir veya bir kaçını yoğun olarak kullanıyor, yediğimiz, içtiğimiz paylaşıyor, özel günlerimizi, sevinç ve kederlerimizi paylaşıyoruz.
Düşünsenize, her birimiz günde bir foto yüklesek, beş milyar foto, her birimiz üç beş beğeni, birkaç güzel söz yazsak on milyarlarca etkileşim.
Bunların hepsi bir yerlere ulaşıyor, bir yerlerde tutuluyor, sunuculara sunucular ekleniyor, bunlar enerji harcıyor, her beş milyar paylaşım için bir sunucu daha bir sunucu daha…
Yaptığımız her paylaşımın, gönderdiğimiz her beğeninin dijital ayak izi var, internet alemindeki her eylemimiz karbon salımına sebep oluyor ve bu kontrolsüz olarak artıyor.
Çok çevreciyiz ama internet alemindeki her eylemimiz ekosisteme ufak bir darbe indiriyor, hadi darbe olmasın ama bir çizik atıyor…
Genel olarak bahsedecek olursak, yapılan araştırmalar gösteriyor ki, dünya üzerindeki enerji kullanımının ve karbon salımının yaklaşık %5’i dijital alemden kaynaklı.
İnternet ve özellikle sosyal medya kullanımı bu %5’in en önemli sorumlusu değil ama orta düzey sorumlularından biri.
Örneğin, Youtube uygulaması kullanımı dakikada 0.5gr karbon salımına sebep olurken, TikTok için bu rakam 2.6gr seviyelerine çıkabiliyor.
Normal bir e posta gönderimi yaklaşık 5gr karbon salımına sebebiyet verirken, 10 dakikalık bir kedi videosu izlemekle 1gr karbonu evrene gönderiyoruz.
Tek bir tweet için 0.2 veya tek bir beğeni için 0.1gr karbon salımı önemsiz gibi ama beş milyar kullanıcıyı düşününce devasa miktarlardan bahsetmeye başlıyoruz.
Bilgisayarımızdan bir makale okumakla 11W’lık beş ampulü yanık bırakmak aynı enerjiyi tüketiyormuş.
Genel bir rakam verip konuyu kapatacağım.
Kişisel olarak yıllık sosyal medya kullanımımızın karşılığı, arabayla 500km yol yapmaya eş değer bir tüketime yol açıyor.
Bunları bilince sosyal medya tüketimi konusunda eskiye nazaran daha dikkatli, daha pinti olmaya başladım. Kendi adıma yıllık 100km tasarruf etsem, 5 milyar insan muazzam bir rakam ortaya çıkıyor.
Artık daha az tıklıyorum…