Geçtiğimiz günlerde, Resmi Gazete’de Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK-Kurul) bir kararı yayınlandı. “Elektrik Üretim Anonim Şirketi EÜAŞ’ın uygulayacağı aktif elektrik enerji toptan satış fiyatı hakkındaki” söz konusu karar, üç kısa maddeden oluşuyordu. Yayınlanan metinde, 

“1 - Görevli tedarik şirketlerine yapılan satışlarda 110,0321 kuruş/kWh uygulanmasına,  

2 - Dağıtım şirketlerine teknik ve teknik olmayan kayıp enerji kapsamında yapılan satışlarda 31,8592 kuruş/kWh uygulanmasına,

3 - Dağıtım şirketlerine genel aydınlatma kapsamında yapılan satışlarda 256,0000 kuruş/kWh uygulanmasına, 

karar verilmiştir” deniliyordu. 

Peki bu metinden kim ne anladı şimdi? 

Çoğunuzun “anlamadık” dediğini düşünüyorum. 

İlk okuduğumda ben de metni anlamakta güçlük çektim doğrusu. 

Kendimce bazı tahminlerde bulundum tabii. 

Sonra, bu kadar basit olamaz, bilmediğim başka noktaları da vardır belki dedim. 

Sektörden tanıdığım isimlerle konuştum. 

Yaptığım tahmin isabetliymiş. 

Şimdi de sizlere anlatmaya çalışalım. 

EPDK bu kararı, özellikle konut abonelerine uygulanan elektrik fiyat tarifelerine zam yapmamak için almış durumda. 

Nasıl yani? 

Şöyle... Aslında elektrik üretim, iletim ve dağıtım maliyetleri arttığı için bunun fiyatlara yansıması beklenir. Artan maliyetlerin, kullanıcıya yansımasında şaşılacak bir durum yoktur çünkü. Yani mevzuata göre elektrik fiyat tarifelerine zam yapılması gerekiyor. Ama yönetim buna yanaşmak istemiyor. Çünkü fiyatların yılbaşından bu yana neredeyse ikiye katlanmasına gösterilen vatandaş tepkisi ortada. Yeni bir zammın tepkileri daha da arttıracağı biliniyor. 

Şimdi, mevcut şartların dayattığı zammı yapmayı istemiyorsanız, artan maliyetleri bir şekilde, bir yerden karşılamalısınız değil mi? İşte tam bu noktada düzenleyici kurum, yani EPDK devreye giriyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, devletin elektrik üretim şirketinin, dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketlerine elektrik satışını düzenleyen bir karar alıyor. 

Bakın, başa döndük ve kararın ne getirdiğini hâlâ açıklığa kavuşturabilmiş değiliz aslında. Neyse buradan devam edelim. 

Karar bize şunu söylüyor. 21 dağıtım bölgesinde bulunan 21 görevli tedarik şirketi, konut abonelerine en azından bir süre daha düşük fiyatlı elektrik vermeye devam edebilsin. Bunu sağlayabilmek amacıyla söz konusu şirketlerin maliyetlerini düşürelim. 

Bu düşüşü sağlamak için de devletin elektrik üretim şirketi EÜAŞ, görevli tedarik şirketlerine piyasa fiyatının (Spot elektrik piyasasında tavan fiyat 4000 TL/MWh, şu sıralarda ortalama fiyatlar 3000 TL/MWh’a yakın) çok çok altında bir fiyattan (1100 TL/MWh) elektrik satsın. 

Bu sayede, konutlara devletin belirlediği fiyattan elektrik veren görevli tedarik şirketlerinin maliyetleri düşsün. Böylece bu şirketlerin geçtiğimiz yılın ikinci yarısından itibaren yükselen ve EPDK’yı elektrik tarifelerini arttırmak zorundab bırakacak açıkları (halen 20 milyar TL’nin üzerinde bir açıktan, sizin anlayacağınız şekliyle zarardan söz ediyoruz) azaltılamasa bile sabitlenebilsin. 

Bu arada “Son Kurul kararı öncesinde EÜAŞ, vatandaşa sübvansiyonlu, yani düşük fiyattan elektrik satmak zorunda olan görevli tedarikçilere elektriği kaç TL fiyattan veriyordu” sorusu akla gelebilir. Bu sorunun cevabını rakamla değil, harfle vermek durumundayız: Vermiyordu! 

Bu yüzden EÜAŞ’tan elektrik alamayan görevli tedarik şirketleri de vatandaşa aktarmakla yükümlü oldukları elektriği mecburen serbest piyasadan, yani piyasa fiyatları üzerinden bulmak zorunda kalıyordu. 

Evet değerli okuyucular, konuyu anlatmaya çalıştık ama umarım anlaşılmıştır. 

Hala anlaşılmadıysa, sorularınızı alalım, gerekirse yine devam edebiliriz. 

Kapatırken, durumu başka bir ifadeyle tekrar anlatmaya çalışalım. Konut aboneleri elektriği devletin belirlediği maliyetin altındaki fiyatlardan tüketmeye devam edebilsin diye biriken görevli tedarik şirketlerinin zararı, EPDK tarafından EÜAŞ’ın önüne, daha doğrusu onun bilançosuna süpürülmüş oluyor. Bu durumda EÜAŞ daha az kar edecek, belki de zarar edecek. Bu sayede devlet ya daha az vergi alacak ya da EÜAŞ zarar ederse Maliye vergi gelirinden tamamen mahrum kalacak. Vergi gelirleri kamu hizmetlerinin yerine getirilebilmesine yetmeyince de gidip başka yerden borç bulunacak. Borcun faizi de geri ödemesi de yine bu ülkenin vergi mükellefleri tarafından karşılanacak. 

Bu arada devletin kaynak sağlamak için kullandığı yöntemlerden biri de enflasyon yoluyla vatandaşın cebindeki paranın alım gücünü düşürmektir ki şu süreçte yaşadıklarımızdan biri de budur. Ey değerli okuyucu, maliyet artışlarını elektrik fiyatlarına yansıtmamak için takla atmanın sektörü getirdiği noktayı görüyor musunuz? 

Neyse burada keselim isterseniz. Bundan sonrasıyla Fakülte arkadaşımız, Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati ilgilensin en iyisi. 

Bu arada, unutmadan ekleyelim: Özelleştirilen elektrik dağıtım şirketlerinin, EÜAŞ’tan ucuza aldığı elektriği vatandaşa pahalıya sattığı yönünde haberler görürseniz inanmayın, çünkü daha önce örneği yaşanan böylesi bir iddia gerçeği çarpıtmak olacaktır. Çünkü EÜAŞ’ın ucuza vereceği elektrik, ucuza elektrik tüketmesi istenen meskenlerin ihtiyacını anca karşılayacaktır.