Enerji Günlüğü - CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, elektrik fiyatlarına yansıtılan kayıp-kaçak bedelinin kanunda açıkça yer almadığı halde alındığını söyledi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun teklifi verdi.
Tanrıkulu,Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi gerekçesinde elektrik fiyat artışlarının tüketici hanelere yansımasını dengelemek için, çeşitli ülkelerde, çeşitli destekleme politikaları geliştirildiğini ama Türkiye'de bunun tam tersi uygulamalar ile halkın sırtına yüklenen yüksek ve haksız bedellerin aile felaketlerine neden olacak boyuta ulaştığına dikkat çekerek, elektrik fiyatlarına yansıtılan kayıp-kaçak bedelinin kanunda açıkça yer almadığı halde alındığını söyledi.
Yürürlüğe konan yeni tarifelerle şirketlerin kâr etmesi garantiye alınırken, yurttaşlarımızın hakları yok sayıldığı belirtilene gerekçede, "Anayasamızda yer alan sosyal devlet ilkesi de, tüketici hakları da, vergi adaletine ve mali yükümlülüklerin ancak kanunla koyulabileceğine ilişkin hükümler de görmezden gelinmektedir.
Örneğin Elektrik Piyasası Kanunu’nun 13. maddesinin "Tarifeler" başlıklı a) bendinde de, bu Kanunun diğer bölümlerinde açıkça yer almadığı halde kullanıcılardan "kayıp/kaçak bedeli" ve "sayaç okuma bedeli" adı altında bedeller alınmaktadır. 2011 yılında bu bedellerin ulaştığı seviye, bütün tahminlerden ve hesaplamalardan yüksek şekilde kayıp/kaçak için yılda toplam 2 milyar 744 milyon TL; sayaç okuma için ise toplam 129 milyon TL’ye ulaşmıştır.
Anayasanın 73. Maddesinde, “ vergi, resim, harç gibi mali yükümlülükler ancak kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır” hükmü yer almasına rağmen elektrik kullanımından kanuni dayanağı olmayan bu bedeller alınmaya devam etmektedir. " ifadeleri kullanıldı.
HİZMET BEDELİ TARİFELERİNDE YÜKSEK ARTIŞLAR
Öte yandan özelleştirme stratejisinin uygulanmaya ve zamların yapılmaya başlandığı Aralık 2007’den bu yana tarifeler incelendiğinde; dağıtım hizmet bedelinde yapılan artış oranının yüzde 141,7’yi, perakende hizmet bedelinde yüzde 155,26’yı bulduğu görüldüğü kaydedilen gerekçede, kamunun elindeki iletim hizmet bedelinde 2011’de uygulanan tarifeye göre Ocak 2012’den itibaren geçerli olmak üzere yüzde 15.42 artış yapılırken, bu kalemdeki 4 yıllık artış oranı da yüzde 123,5’i bulduğu ifade edildi.
ELEKTRİK YOKSULLUĞU KAVRAMI
Gerekçede, " Söz konusu 4 yıllık dönemde tüketici fiyatları endeksinde yüzde 37,8 düzeyinde artış yaşanmıştır. Yani gerçekleşen enflasyonun 3,8-4,1 katı düzeyinde dağıtım şirketlerinin zamlı tahsilat yapmalarına olanak tanınmıştır.
YOKSULLAR İÇİN BİR UYGULAMA YAPILMADI
Elektrik enerjisinin, insan haklarıyla doğrudan ilişkili boyutu ve Anayasamızda yer alan sosyal devlet ilkesi gereğince devletin yoksul yurttaşlar için asgari düzeyde sağlamak zorunda olduğu bir kamu hizmeti olduğuna vurgu yapılan gerekçede, " Nitekim 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 13. maddesinin c) bendinde belirli amaçlara yönelik sübvansiyondan söz edilmiş, bu konuda yetki Bakanlar Kurulu’na verilmiş fakat şimdiye kadar yoksul yurttaşlarımız için herhangi bir uygulama yapılmamıştır.
Bu kanun teklifinin amacı bu hükmün gerektirdiği sübvansiyonu yoksul halkımız için hayata geçirmektir. " ifadesi kullanıldı.
Kanun değişikliği teklifi şöyle :
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 13 üncü maddesinin (c) bendinde sözü edilen sübvansiyon için Bakanlar Kurulu’na görev verilmektedir. Bu kapsamda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında yapılan tespitlere göre, toplam aylık geliri brüt asgari ücretten az olan ailelere ait hanelerde kullanılan elektriğin 150 kilovatsaate kadar olan bölümü Sosyal Yardımlaşma Vakıfları tarafından üç aylık dönemler halinde geri ödeme yöntemiyle karşılanması; 150 kilovatsaati aşan kullanımın ise yürürlükteki tarife üzerinden faturalandırılması amaçlanmaktadır.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
ELEKTRİK PİYASASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine aşağıdaki alt bent eklenmiştir.
“Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında yapılan tespitlere göre, toplam aylık geliri brüt asgari ücretten az olan ailelere ait hanelerde kullanılan elektriğin 150 kilovatsaate kadar olan bölümü Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından üç aylık dönemler halinde geri ödeme yöntemiyle karşılanır. 150 kilovatsaati aşan kullanım yürürlükteki tarife üzerinden faturalandırılarak ilgili aboneden tahsil edilir. Bu hükme ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulu tarafından altı ay içinde yürürlüğe konulacak yönetmelik ile belirlenir.”
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Sonuç olarak, elektrik kullanımının bedeli son yıllarda sürekli zamlarla ve haksız uygulamalarla yoksul halkımızın kaldıramayacağı büyük bir yük haline gelmiş, elektrik yoksulluğu kavramı artık ülkemiz için de söz konusu olmuştur. " denildi.